Πιθανότατα θεωρείς πολυτέλεια ακόμη και τα δύο λεπτά που βρήκες για να διαβάσεις αυτό το κείμενο. Η καθημερινότητά σου, ό,τι και να περιλαμβάνει αυτή, είναι απλά μια τρέλα, με σένα να μετακινείσαι πανικόβλητα από το ένα μέρος στο άλλο, διεκπεραιώνοντας υποχρεώσεις, μέχρι που φτάνεις τελικά στο βράδυ, εξαντλημέν@ και ανικανοποίητ@ για όσα κατάφερες να ολοκληρώσεις μέσα στην ημέρα.

Και σε ρωτάω: Τι νόημα έχει αυτό;

«Η δυτική κουλτούρα της πολυάσχολης ζωής έχει γίνει πλέον φύση μας. Επικρατεί η ιδέα ότι αν δεν είσαι πολυάσχολος, δεν είσαι σημαντικός», σχολιάζει στο Inc ο ψυχολόγος Rick Hanson. Αυτή η ιδέα φαίνεται να έχει εισχωρήσει τόσο πολύ στον εγκέφαλό μας, που οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι φτάνουν στο σημείο ακόμη και να πουν ψέματα ότι είναι απασχολημένοι, απλά και μόνο για να διατηρήσουν το κύρος τους στα μάτια των άλλων.

Όλος αυτός ο πανικός έχει και τα καλά του: Μας βοηθά να πετύχουμε εντυπωσιακά πράγματα. Αλλά αυτό δεν έρχεται και χωρίς το ανάλογο κόστος. Πιθανότατα δεν χρειάζεσαι την επιστήμη για να σου πει ότι αυτή η υπερβολική βιασύνη δεν είναι καλή για τη δημιουργικότητα, την ψυχική υγεία, την απόδοση και την εν γένει απόλαυση της ζωής σου. Αλλά, σε περίπτωση που ακόμη δε το πιστεύεις, το Scientific American συνοψίζει τα συμπεράσματα των ειδικών.

«Πολλές σημαντικές νοητικές διεργασίες φαίνεται να απαιτούν αυτό που ονομάζουμε χρόνο ηρεμίας και άλλες μορφές ξεκούρασης κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο χρόνος ανάπαυσης αναπληρώνει τα αποθέματα του εγκεφάλου για την προσοχή και τα κίνητρα, ενθαρρύνει την παραγωγικότητα και τη δημιουργικότητα και είναι απαραίτητος τόσο για να επιτύχουμε τα υψηλότερα επίπεδα απόδοσης, όσο και για να σχηματίσουμε απλώς σταθερές αναμνήσεις στην καθημερινή ζωή».

Μάλλον, λοιπόν, ήρθε η ώρα να νικήσουμε την κουλτούρα της βιασύνης και να επιβραδύνουμε, αλλά πώς; Η καλύτερη διαχείριση του χρόνου και ο αναστοχασμός βοηθούν. Υπάρχουν, όμως, και πολύ απλά hacks που μπορούν να βοηθήσουν:

1. Fika

Σε μια πρόσφατη ανάρτηση του TED Ideas, ο συγγραφέας Carl Honore συγκέντρωσε έξι πρακτικές που βοηθούν τους ανθρώπους να επιβραδύνουν. Ανάμεσά τους ήταν και η περίφημη σουηδική έννοια «fika». «Η σουηδική λέξη fika μεταφράζεται ως “διάλειμμα για καφέ και κέικ”, ωστόσο σημαίνει πολύ περισσότερα από αυτό. Η fika είναι μια ολόκληρη νοοτροπία: Επιβράδυνση, παρουσία, απόλαυση της στιγμής», εξηγεί ο Honore. Για να κάνεις σωστά fika, πρέπει να αφήσεις το τηλέφωνό σου στην άκρη και να διαλέξεις ένα άνετο σημείο. Στη συνέχεια, πρέπει να εστιάσεις την προσοχή σου αποκλειστικά στη στιγμή: Στο σνακ που πήρες να φας, την κούπα καφέ που έχεις μπροστά σου ή τα πρόσωπα με τα οποία είσαι μαζί. Αυτό μοιάζει κάπως με τη συμβουλή της δασκάλας διαλογισμού Sharon Salzberg για τον «κρυφό διαλογισμό», μια πρακτική που μπορείς να κάνεις οπουδήποτε, οποιαδήποτε στιγμή. «Απλά συγκεντρώσου στη στιγμή», λέει. Η εστίαση της προσοχής στις απλές, καθημερινές ενέργειες θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μια μορφή ενσυνειδητότητας.

2. Shinrin yoku

Οι Ιάπωνες έχουν μια διαφορετική εκδοχή από αυτή των Σουηδών. Η δική τους εκδοχή της επιβράδυνσης είναι το shinrin yoku ή «μπάνιο στο δάσος». Όπως υποδηλώνει και το όνομα, αυτό σημαίνει να απολαμβάνετε το χρόνο στη φύση. «Οι Ιάπωνες γιατροί, μάλιστα, το συνταγογραφούν στους ασθενείς τους», γράφει η Honore. Ακούγεται τρελό, αλλά δεν είναι. Ένας τεράστιος όγκος ερευνών δείχνει ότι η φύση έχει βαθύτατα θετικές επιδράσεις στην ψυχική και σωματική μας υγεία – τόσο πολύ, που ο επιχειρηματικός κολοσσός της Amazon διέθεσε εκατομμύρια για να χτίσει μια νέα έδρα γεμάτη με 40.000 φυτά. Διπλασίασε, λοιπόν, τα οφέλη του ελεύθερου χρόνου σου αφιερώνοντας λίγα λεπτά κάθε μέρα στο πάρκο. Άκου τα πουλιά να κελαηδούν και τον ήχο του ανέμου, που θροΐζει τα κλαδιά.

3. Ένα τελετουργικό κατά της πολυκοσμίας

Φυσικά, δε χρειάζεται να ψάξεις στις συνήθειες των άλλων λαών για να πάρεις έμπνευση για το πώς θα επιβραδύνεις τη μέρα σου. Η Αμερικανίδα κοινωνιολόγος και συγγραφέας Christine Carter έχει μια απλή πρόταση: Ένα απλό τελετουργικό κατά της πολυκοσμίας. «Όταν αρχίζω να αισθάνομαι ότι με πιέζει ο χρόνος, μπαίνει σε λειτουργία το δικό μου “τελετουργικό κατά της πολυάσχολης ζωής”: Τεντώνω τον αυχένα μου (πρώτα κοιτάζοντας προς τα αριστερά και μετά προς τα δεξιά και μετά γέρνοντας το αριστερό μου αυτί στον αριστερό μου ώμο και το δεξί μου αυτί στον δεξί μου ώμο). Εκπνέω βαθιά με κάθε τέντωμα και στη συνέχεια κεντράρω το κεφάλι μου και ισιώνω τη στάση μου. Στην τελευταία εκπνοή μου, σκέφτομαι: ‘Έχω πολύ χρόνο’», εξηγεί. Τόσο απλό και με τη σφραγίδα της επιστήμης.

4. Η λίστα με τα 3 πράγματα

Οι ερασιτέχνες έχουν επίσης πολλές ιδέες για να καταπολεμήσουν την πολυπραγμοσύνη. Στο Medium, η συγγραφέας Charlie Brown πρόσφερε πρόσφατα μια λίστα με 23 τρόπους να επιβραδύνεις τη μέρα σου. Κάποιοι μπορεί να σου φανούν πιο εύκολοι στα λόγια παρά στην πράξη, αλλά υπάρχει κάτι που σίγουρα μπορείς να κάνεις, όπως για παράδειγμα η λίστα των 3 πραγμάτων που πρέπει να κάνεις. «Προσδιόρισε τρία πράγματα που πρέπει οπωσδήποτε να κάνεις σήμερα. Ρίξε όλα τα υπόλοιπα σε μια μελλοντική λίστα (ή ακόμα και σε καμία λίστα). Είναι το απόλυτο μάθημα ιεράρχησης προτεραιοτήτων και, μόλις το εφαρμόσεις, θα νιώσεις πραγματικά καλά. Έχω ήδη εκτελέσει τα τρία πράγματά μου για σήμερα και δεν είναι καν 10 το πρωί», προτείνει η ίδια.

5. Οριοθέτησε συγκεκριμένες θέσεις για τα πράγματά σου

Θα σου περιγράψω μια πολύ κοινή εικόνα: Τρέχεις το πρωί να φύγεις από το σπίτι για τη δουλειά, ετοιμάζοντας παράλληλα το παιδί σου για το σχολείο και ψάχνοντας τα κλειδιά. Πανικός και καθυστέρηση. Κι όμως, αυτό το αίσθημα της πίεσης του χρόνου είναι 100% αποφεύξιμο, επισημαίνει η Brown. «Ξοδεύουμε ένα συγκλονιστικό ποσό χρόνου ψάχνοντας για χαμένα αντικείμενα (περίπου 2,5 ημέρες το χρόνο) και στην κορυφή της λίστας βρίσκονται τα κλειδιά και τα πορτοφόλια. Υπάρχει ένας απλός τρόπος για να λυθεί αυτό, να έχεις ένα ειδικό σημείο γι’ αυτά», γράφει. «Έτσι, θα εξοικονομήσεις τουλάχιστον 15 λεπτά την ημέρα. Ακούγεται σαν μια μικρή, αλλά πολύ σημαντική νίκη, σωστά;».