Στέκεσαι και εσύ κάποιες φορές και παρατηρείς τα φυτά σου; Και εάν ναι, τι νιώθεις για αυτά τα ίδια και για όσα σου έχουν μάθει έως τώρα;

Τα φυτά είναι συνεργάσιμα. Μοιράζονται τους πόρους τους με γειτονικά φυτά, προειδοποιούν το ένα τον άλλο για τις ”εισερχόμενες απειλές” και δημιουργούν συνεργασίες για την καλύτερη χρήση του περιβάλλοντός τους. Τα φυτά είναι υπομονετικά. Συντηρούν την ενέργειά τους έως ότου έρθει η ώρα να αρχίσουν να μεγαλώνουν. Τα φυτά είναι ανθεκτικά. Μερικά από αυτά μπορούν να μαραθούν ξανά και ξανά για να εμφανιστούν ισχυρότερα την επόμενη φορά.

Είναι σαφές ότι τα φυτά έχουν πολλά να μας διδάξουν. Τι θα συνέβαινε αν πραγματικά τα ακούγαμε;

Αυτή είναι μια ερώτηση που η Beronda L. Montgomery, Ph.D., έχει από καιρό αναρωτηθεί. Ως καθηγήτρια της βιολογίας των φυτών στο Michigan State University, ερευνά τον τρόπο με τον οποίο οι φωτοσυνθετικοί οργανισμοί ανταποκρίνονται στις ενδείξεις φωτισμού και προσαρμόζονται στον κόσμο γύρω τους. Είναι σίγουρα ένα πιο πρακτικό ζήτημα, αλλά είναι ταυτόχρονα γεμάτο με μαθήματα που εκτείνονται πολύ πέρα από ένα εργαστήριο πανεπιστημίου.

Το νέο βιβλίο της Montgomery, Lessons From Plants αναλύει μερικά από τα μαθήματα που μας έχουν δώσει τα φυτά και πώς θα μπορούσαμε να τα χρησιμοποιήσουμε στη ζωή μας, ακόμα και εάν δεν είμαστε επιστήμονες.

Η ανάπτυξη δεν είναι δεδομένη

Σκέψου πώς θα αντιδρούσες εάν έβλεπες ένα από τα φυτά σου να μαραίνεται αργά-αργά. Πιθανότατα θα σκεφτόσουν τι του συμβαίνει και πώς μπορείς να το βοηθήσεις. Δεν θα κατηγορούσες προφανώς το ίδιο το φυτό. Κάνεις όμως το ίδιο και όταν βλέπεις ανθρώπους γύρω σου που να ”μαραίνονται” ή να βρίσκονται σε κίνδυνο;

Αυτό που κάνουμε συνήθως όταν βλέπουμε συνανθρώπους μας να μην τα καταφέρνουν και τόσο καλά στη ζωή τους-για τα δικά μας δεδομένα-  είναι να κάνουμε υποθέσεις για το ποιες είναι οι ικανότητές τους και για το τι κάνουν αυτοί λάθος. Σου φαίνεται σωστό; Όχι φυσικά.

Ακριβώς όπως δεν περιμένουμε από τα φυτά μας να επιβιώσουν χωρίς νερό και ηλιακό φως, έτσι δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι άνθρωποι γύρω μας θα αναπτυχθούν χωρίς την κατάλληλη υποστήριξη.

Ο κόσμος μας χρειάζεται περισσότερους πρωτοπόρους

Υπάρχουν κάποια -λίγα- φυτά τα οποία είναι ικανά να επιβιώσουν σε συνθήκες που δεν μπορούν τα περισσότερα φυτά. Είναι τα πρώτοι που ευδοκιμούν σε δύσκολες νέες περιοχές (στη ρωγμή ενός πεζοδρομίου για παράδειγμα) και κατά κάποιον τρόπο μπορούν να ζήσουν άνετα με τους περιορισμένους πόρους που διαθέτουν. Το συναρπαστικό με αυτά τα φυτά είναι ότι κατά τη διαδικασία εγκατάστασης σε αυτό το νέο σημείο, το καθιστούν επίσης κατάλληλο για να ευδοκιμήσουν εκεί και άλλα φυτά.

Οι ανθρώπινες κοινότητες έχουν επίσης κάποιους πρωτοπόρους. Είναι οι άνθρωποι αυτοί που δημιουργούν κάτι από το τίποτα και ανοίγουν νέα μονοπάτια για τους υπόλοιπους.

Η ποικιλομορφία δημιουργεί την ανθεκτικότητα

Αν και η βιομηχανική γεωργία μας έχει συνηθίσει στο να βλέπουμε ατελείωτες σειρές με πανομοιότυπές καλλιέργειες του ίδιου τύπου, στην πραγματικότητα, τα φυτά θέλουν να αναπτύσσονται με διαφορετικούς τρόπους και προς διαφορετικές κατευθύνσεις.

Αυτό είναι κάτι που οι όλοι αγροτικοί πληθυσμοί γνωρίζουν. Όταν φυτεύεις, ακόμα και σε έναν μικρό κήπο, διαφορετικά λαχανικά μοιράζονται τους ίδιους πόρους, τα ίδια θρεπτικά συστατικά μέσα από το χώμα τους. Το ένα κάνει χώρο για να αναπτυχθεί το άλλο. Πόσες φορές δεν έχεις δει αναρριχόμενα φυτά να αναπτύσσονται πάνω σε άλλα λουλούδια άλλωστε; Κάθε φυτό έχει κάτι να δώσει στα υπόλοιπα, και όλα μαζί δημιουργούν ένα πλήρες, αρμονικό σύστημα.

Έτσι και στους ανθρώπους, όταν μια διαφορετική ομάδα ατόμων συναντάται και αλληλοεπιδρά το αποτέλεσμα μπορεί να είναι πολύ πιο σπουδαίο από ότι εάν οι άνθρωποι αυτοί είχαν τις ίδιες ιδέες. Και αυτό είναι ένα ουσιαστικό μάθημα που πρέπει να θυμόμαστε πάντα.

Όταν αφιερώνουμε χρόνο για να μάθουμε τι πραγματικά συμβαίνει στη φύση γύρω μας, είναι και αυτό μια πηγή βαθιάς σοφίας. Και τα φυτά είναι μόνο ένα κομμάτι της φύσης.