Αν σε ρωτούσε κανείς τι σε έχει σημαδέψει στη ζωή σου, ποιες εμπειρίες σε καθόρισαν και σε άλλαξαν, πιθανότατα το μυαλό σου θα πάει στα μεγάλα και σημαντικά γεγονότα, είτε θετικά είτε αρνητικά.

Είναι, όμως, μόνο εκείνα που κυριαρχούν στη ζωή μας και διαμορφώνουν τη στάση μας; Όχι, σύμφωνα με τους ειδικούς, που στρέφουν την προσοχή μας αλλού: Σε μικρά, ανεπαίσθητα τραύματα, αποτυπώματα στην ψυχή που πολλές φορές αγνοούμε, όμως είναι παρόντα και επιδρούν στη ζωή μας, με τρόπους που μπορεί να μην καταλαβαίνουμε καν. Κι αυτά τα «μικροσκοπικά» τραύματα θα μπορούσαν να έχουν πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ψυχική μας υγεία απ’ όσο μπορούμε να φανταστούμε.

«Τα μικροσκοπικά τραύματα είναι εκείνα τα καθημερινά ψυχολογικά και συναισθηματικά ”γρατζουνίσματα”, στα οποία πιθανότατα δεν δίνεις μεγάλη προσοχή, ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, συσσωρεύονται», λέει η ψυχολόγος Meg Arroll στο Stylist.

Κι ενώ από μόνα τους μπορεί να μην έχουν σημαντική επίδραση, η δυναμική τους ανατρέπεται όταν, αντί να αντιμετωπίζονται, αθροίζονται. Αν, για παράδειγμα, έχεις νιώσει ποτέ ότι δεν έχεις καλή διάθεση, χωρίς να μπορείς να εξηγήσεις το γιατί, ενδεχομένως οφείλεται σε αυτές τις ανεπαίσθητες πληγές της ψυχής, που λειτουργούν στο παρασκήνιο, φθείροντας την ψυχική σου υγεία.

«Αποδεικνύεται ότι αυτά τα μικρά τραύματα έχουν, σε ορισμένες περιπτώσεις, μεγαλύτερη επίδραση στην ψυχική και σωματική υγεία από τα μεγάλα και σημαντικά γεγονότα της ζωής», διαπιστώνει η δρ. Arroll.

Ποια είναι, όμως, τα αφανή τραύματα;

Σύμφωνα με την δρ. Arroll, αφανή τραύματα μπορούν να προκληθούν από όλους τους τομείς της ζωής σου. Το να δείχνεις, να μιλάς ή να συμπεριφέρεσαι με έναν συγκεκριμένο τρόπο για να ταιριάζεις στις κοινωνικές συμβάσεις μπορεί, για παράδειγμα, να λειτουργήσει ως ένα μικροσκοπικό τραύμα, καθώς οι κοινωνικές επιταγές σε φθείρουν με την πάροδο του χρόνου.

«Δεχόμαστε την πίεση αυτών των απαιτήσεων καθημερινά. Πολλές φορές, για παράδειγμα, ιδιαίτερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μεταδίδεται έμμεσα το μήνυμα ότι δεν είσαι αρκετά καλός και ότι κάτι δεν πάει καλά με σένα», εξηγεί η ψυχολόγος. Γενικά, το αίσθημα κατωτερότητας που μπορεί να σε κάνει να νιώθεις το επαγγελματικό ή κοινωνικό σου περιβάλλον μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη δημιουργία τέτοιων ψυχικών τραυμάτων. Η αντιμετώπιση αστάθειας – ειδικά οικονομικής – μπορεί επίσης να αποτελέσει πηγή τραύματος.

Πώς τα αφανή τραύματα επηρεάζουν την ψυχική υγεία;

Μπορεί τα μικροσκοπικά τραύματα να μην είναι τόσο αισθητά, ώστε να σε οδηγήσουν σε έναν σύμβουλο ή στο να αναζητήσεις οποιουδήποτε είδους βοήθεια, μπορούν ωστόσο να σε αποσυντονίσουν, δημιουργώντας σου μια μακροχρόνια και ανεπίλυτη μελαγχολία, από την οποία μοιάζει δύσκολο να ξεφύγεις.

«Οι άνθρωποι που επηρεάζονται από αφανή τραύματα συνήθως παρουσιάζουν συμπτώματα όπως έντονο στρες, καταθλιπτική διάθεση, συναισθηματική αμβλύτητα, διαταραχές ύπνου και δυσπροσαρμοστική τελειομανία», αποκαλύπτει η δρ. Arroll.

Πώς να αντιμετωπίσεις αυτούς τους ανεπαίσθητους εχθρούς

Το πρώτο βήμα για να διαχειριστείς τα αφανή τραύματα είναι να αναγνωρίσεις πως υπάρχουν. Η αναγνώρισή τους μπορεί να έρθει, σύμφωνα με την ειδικό, μέσω της τεχνικής ΣΑΔ: συνειδητοποίηση – αποδοχή – δράση.

Το πρώτο βήμα, η επίγνωση, είναι ζωτικής σημασίας, ώστε να κατανοήσεις τι είναι αυτό που σε κάνει να αισθάνεσαι δυσαρέσκεια. «Η επίγνωση είναι σημαντική γιατί μας επιτρέπει να συνδέσουμε τις τελείες και να κατανοήσουμε την εμπειρία μας. Αν δεν βρούμε τρόπο να το κάνουμε αυτό, τείνουμε να κατηγορούμε τους εαυτούς μας και καταλήγουμε να πολλαπλασιάζουμε το πρόβλημα».

Το επόμενο βήμα, η αποδοχή, είναι κατανοητό. Θα πρέπει να αποδεχθείς αυτό που συνέβη και να αναγνωρίσεις ότι σε επηρέασε, αλλιώς δεν θα μπορέσεις να προχωρήσεις.

Τελευταία και εξίσου σημαντική είναι η δράση. «Η επίγνωση και η αποδοχή είναι πολύ ισχυρά στάδια, όμως από μόνα τους δεν αρκούν», λέει η δρ. Arroll. «Πρέπει να αναλάβουμε δράση για να φροντίσουμε την ψυχή μας». Ο τρόπος είναι απλός: Δραστηριότητες που σε ευχαριστούν, ποιοτικός χρόνος με αγαπημένα πρόσωπα και ουσιαστικές συζητήσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν είναι μόνο μερικά απ’ όσα μπορείς να κάνεις.

Μπορείς να αποφύγεις εντελώς τα αφανή τραύματα;

Επιχειρώντας να απαντήσει σε αυτό, η δρ. Arroll κάνει έναν παραλληλισμό με το ανοσοποιητικό μας σύστημα: Ενώ μπορούμε να λάβουμε μέτρα για να το προστατεύσουμε, η αποφυγή όλων των «εχθρών» του είναι αδύνατη.

Άλλωστε, η έκθεσή του σε αόρατους εχθρούς καταλήγει τελικά να ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Αντίστοιχα, η επαφή μας με μικρά τραύματα ενδυναμώνει την ψυχική μας υγεία σε βάθος χρόνου.

«Θα πρέπει να αντιληφθούμε αυτές τις μικρές προκλήσεις ως την οικοδόμηση του συναισθηματικού ανοσοποιητικού μας συστήματος και να τις αξιοποιήσουμε ως ευκαιρία ανάπτυξης και οικοδόμησης μιας πιο δυνατής και θωρακισμένης ψυχής. Άλλωστε, το σημαντικό είναι ότι δεν θάβουμε απλώς αυτά τα συναισθήματα, αλλά τα εκφράζουμε ανοιχτά και αναγνωρίζουμε τι μπορούμε να αποκομίσουμε από την επαφή μας μαζί τους», καταλήγει η ειδικός.