Υπάρχουν διλήμματα σε αυτή τη ζωή με τα οποία οι περισσότεροι έχουμε έρθει αντιμέτωποι: Να στείλεις εκείνο το μήνυμα στο άτομο που σου αρέσει; Να γράψεις ένα email στον ανώτερό σου, εξηγώντας όλους τους λόγους για τους οποίους δικαιούσαι μια αύξηση/προαγωγή; Να ζητήσεις από εκείνο το φίλο τα χρήματα που του είχες δανείσει;

Και μετά το δίλημμα, ένα είναι συνήθως το επόμενο βήμα: Ζητάς τη γνώμη κάποιου που εμπιστεύεσαι. Κάποιου που ξέρεις ότι θα σου απαντήσει με ειλικρίνεια. Κάποιον για να σε βοηθήσει να πάρεις τη σωστή απόφαση.

Αυτή η συνήθεια να ζητάμε βοήθεια κάθε φορά που έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια δύσκολη κατάσταση είναι γνωστή ως «έλεγχος των νοημάτων». Πρόκειται για μια έννοια που γεννήθηκε μέσα στο εργασιακό περιβάλλον, θέλοντας να περιγράψει τη συνήθεια των εργαζομένων να «περνούν από διπλό έλεγχο τις πληροφορίες, να αξιολογούν ξανά και ξανά τις υποθέσεις και να επανεξετάζουν τις στρατηγικές.

Διασφαλίζει ότι όλες οι αποφάσεις και οι ενέργειες που λαμβάνονται βασίζονται σε ακριβείς και αξιόπιστες πληροφορίες», εξηγεί η life coach ανθρώπινου δυναμικού, Sophie Bryan στο Refinery 29. «Πρόκειται για τη διαδικασία αναθεώρησης ή επαλήθευσης ενός πράγματος, με στόχο να διασφαλιστεί ότι είναι λογικό, ακριβές και βγάζει νόημα», προσθέτει.

Κι ενώ είναι μια αναμενόμενη διαδικασία σε ένα εργασιακό περιβάλλον, πώς λειτουργεί στις προσωπικές μας σχέσεις;

Γιατί χρειαζόμαστε επιβεβαίωση από τους δικούς μας ανθρώπους στον τρόπο που διαχειριζόμαστε τις προσωπικές μας υποθέσεις;

Για την 23χρονη Shivani, ο έλεγχος των νοημάτων προσφέρει καθησυχασμό και επικύρωση. «Μου αρέσει να έχω τη διαβεβαίωση ότι λέω κάτι με τον σωστό τρόπο, ώστε να είναι συμπονετικό και κανείς να μην προσβάλλεται», λέει.

Πράγματι, όταν αντιμετωπίζεις μια απαιτητική κατάσταση, μπορεί να είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις το σωστό και το λάθος χωρίς τη βοήθεια ενός εξωτερικού παρατηρητή. Ενδέχεται, όμως, βαθιά μέσα σου να γνωρίζεις ότι έχεις δίκιο και να χρειάζεσαι απλώς μια τελευταία ώθηση για να κάνεις αυτό που ήδη έχεις σκεφτεί.

Η Sarah Bishop, κλινική ψυχολόγος στο Συμβούλιο Επαγγελμάτων Υγείας και Φροντίδας (HCPC), επισημαίνει ότι ο έλεγχος των νοημάτων μπορεί να έχει τις ρίζες του στο άγχος. «Η αναζήτηση επιβεβαίωσης είναι ένας κοινός τρόπος με τον οποίο προσπαθούμε να διαχειριστούμε το άγχος που νιώθουμε. Όταν κάτι μας κάνει να νιώθουμε άβολα, θέλουμε απλώς να φύγει. Και είναι τότε που χρειαζόμαστε τους δικούς μας ανθρώπους να μας πουν ‘Έχεις δίκιο, προχώρα’».

Το ερώτημα, λοιπόν, είναι: Γιατί το να εκφράζεις αυτά τα δύσκολα συναισθήματα σε κάνει να αισθάνεσαι τόσο άβολα; Δυσκολεύεσαι να πεις όχι; Αισθάνεσαι ότι έχεις την ευθύνη για το πώς νιώθουν οι άλλοι; Εάν αισθάνεσαι την ανάγκη να λαμβάνεις επικύρωση από κάποιον άλλο, τότε αυτό ίσως αποτελεί σημάδι άγχους», προσθέτει η ίδια.

Την ίδια τάση έρχονται να επιβεβαιώσουν και τα δεδομένα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το hashtag #manipulation μετρά 2,6 εκατομμύρια δημοσιεύσεις στο Instagram, ενώ στο TikTok, το #gaslighting έχει 2,3 δισεκατομμύρια προβολές και το #toxicpeople έχει 488 εκατομμύρια views.

Η ενασχόληση στα social media με αυτές τις έννοιες είναι σαν ένα νόμισμα με δύο όψεις: Από τη μια, μπορεί να βοηθήσει, όπως ένας φίλος που θα έλεγε τη γνώμη του, από την άλλη όμως μπορεί να πυροδοτήσει άκαρπους προβληματισμούς σχετικά με το αν, θέτοντας τα όριά σου, επιδεικνύεις τοξική συμπεριφορά.

«Ενώ είναι πολύ σημαντικό να έχουμε επίγνωση τέτοιων συμπεριφορών, οφείλουμε παράλληλα να είμαστε ρεαλιστές σχετικά με το τι συνιστά κατάχρηση», λέει η Dr. Bishop. «Το να απογοητεύεις κάποιον επειδή του λες όχι ή διαφωνείς δεν συνιστά τοξική συμπεριφορά. Μπορείς να επικοινωνήσεις αυτά που νιώθεις και πιστεύεις με ευγένεια και σεβασμό. Αν καταπιέζεσαι εξαιτίας του άγχους σου να μη στενοχωρήσεις κανέναν, το πιθανότερο είναι ότι θα καταλήξεις να πληγώσεις τον ίδιο σου τον εαυτό».

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει κι ένα άρθρο του Refinery29, «δεν είναι όλα τοξικά μόνο και μόνο επειδή δεν σου αρέσουν». Υπάρχουν κι εκείνοι, οι γενναίοι που δεν συμμετέχουν στον έλεγχο των νοημάτων. Δείχνουν εμπιστοσύνη στα λόγια και τις πράξεις τους και δεν έχουν πρόβλημα να θέσουν όρια ή να πουν σε κάποιον αυτό που δεν θέλει να ακούσει. Όμως, ο έλεγχος των νοημάτων δεν είναι απαραίτητα μια κακή συνήθεια.

Μπορεί να σε βοηθήσει να αναπτυχθείς και να βελτιωθείς. Σε περίπτωση που χειρίζεσαι ένα θέμα με λάθος τρόπο, αυτή η εξωτερική φωνή που σε νοιάζεται θα σου το επισημάνει, βοηθώντας σε να διαχειρίζεσαι καλύτερα παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον.

Φυσικά, υπάρχουν όρια. Το να βασίζεσαι πολύ σε άλλους ανθρώπους για επιβεβαίωση δεν είναι υγιές ούτε για τους άλλους, ούτε για σένα. «Το πρόβλημα με τον έλεγχο των νοημάτων είναι ότι ποτέ δεν μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε μόνοι μας τα άβολα συναισθήματα», εξηγεί η Dr. Bishop. «Ίσως αξίζει να σκεφτείς γιατί το να εκφράσεις «δύσκολα» μηνύματα σε κάνει να νιώθεις τόσο άβολα. Το να ζητήσεις τη βοήθεια κάποιου άλλου δεν θα λύσει το πρόβλημα στη ρίζα του».

Σε τελική ανάλυση, πρέπει να πρώτα απ’ όλα να αναζητάς επιβεβαίωση από τον εαυτό σου. Σίγουρα, δεν γεννιούνται όλοι με αυτή την εσωτερική πυξίδα. Το να συζητάμε περιστασιακά όσα μας προβληματίζουν με έμπιστους ανθρώπους, που μας αγαπούν, δεν είναι κακό. Θα μας βοηθήσουν να πλοηγηθούμε στη ζωή, πλησιάζοντας όλο και περισσότερο εκείνο το σημείο της ήσυχης εσωτερικής εμπιστοσύνης.