Θα έχεις ακούσει τον όρο «συνεξάρτηση» στις σχέσεις, αλλά σίγουρα δε θα έχεις φανταστεί ότι μπορεί να συμβαίνει και σε εσένα. Όπως εξήγησε στο Psych Central η Vicki Botnick, ειδική σε θέματα γάμου και οικογένειας, η συνεξάρτηση μπορεί να οριστεί ως «κάθε μπερδεμένη σχέση στην οποία ένα άτομο χάνει την αίσθηση της ανεξαρτησίας του και πιστεύει ότι χρειάζεται να προσανατολιστεί σε κάποιον άλλο για να αισθάνεται καλά». Ενώ η συνεξάρτηση μπορεί να ακούγεται παρόμοια με την ανιδιοτέλεια, είναι περισσότερο μια ανθυγιεινή προθυμία να εγκαταλείψεις τον εαυτό σου για να κρατήσεις κοντά σου κάποιον άλλο. Ο Joaquín Selva, Bc.S., εξήγησε στο Positive Psychology ότι η συνεξάρτηση είναι «ένας ειδικός εθισμός στη σχέση. Εθισμός που χαρακτηρίζεται από ενασχόληση και ακραία εξάρτηση —συναισθηματική, κοινωνική και μερικές φορές σωματική— από ένα άλλο άτομο».

Από που προέρχεται η συνεξάρτηση;

Η συνεξάρτηση συχνά πηγάζει από την έλλειψη αυτοεκτίμησης. Και ενώ η έλλειψη αυτοεκτίμησης επηρεάζει όλη μας τη ζωή, κάνει πιο έντονη την παρουσία της στις προσωπικές και κατά βάση ερωτικές σχέσεις. Σου έχει τύχει να δυσκολεύεσαι να περάσεις ευχάριστα κάπου χωρίς τ@ σύντροφό σου; Ή μήπως δυσκολεύεσαι να απολαύσεις ένα νέο hobby αν δε το κάνεις μαζί με κάποιο κοντινό σου άτομο; Έχει τύχει να ακυρώσεις κάποια έξοδο με φίλες ή οικογένεια γιατί νιώθεις τύψεις που δε θα είναι μαζί σου ο σύντροφός σου; Και το κυριότερο. Έχεις αφήσει πίσω τις δικές σου ανάγκες για να αισθανθεί καλύτερα κάποιος άλλος; Αν ναι, τότε η συνεξάρτηση είναι κάτι που σου συμβαίνει.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της συνεξάρτησης και της ύπαρξης υγιών συναισθηματικών αναγκών;

Δεδομένου ότι η συνεξάρτηση έχει γίνει δημοφιλής όρος, οι άνθρωποι συχνά το χρησιμοποιούν λανθασμένα για να περιγράψουν υγιείς, φυσιολογικές συναισθηματικές ανάγκες μέσα σε μια σχέση. Για παράδειγμα, αν έχεις ανάγκη να κρατάς επαφή με το σύντροφό σου κατά τη διάρκεια της ημέρας μέσω μηνυμάτων, δε σημαίνει ότι εξαρτάσαι από αυτό. Σημαίνει ότι σαν άνθρωπος έχεις μεγαλύτερη ανάγκη επικοινωνίας. Φυσικά αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να το εκφράσεις και στο σύντροφό σου. Το να έχεις συναισθηματικές ανάγκες στο πλαίσιο μιας σχέσης είναι υγιές, και το να μπορείς να τις εκφράσεις και να τις ικανοποιήσεις είναι ένα κρίσιμο μέρος μιας ασφαλούς, ευημερούσας σχέσης. Η διαφορά είναι στην πρόθεση: Αν θέλεις, για παράδειγμα, να μιλάς μέσα στην ημέρα με το σύντροφό σου διότι έτσι φαντάζεσαι την ιδανική σχέση για εσένα, τότε δεν πρόκειται για συνεξάρτηση. Αν όμως όλο αυτό σου δημιουργείται από ανασφάλεια, από την αίσθηση ότι ίσως αν δεν κρατάς αυτή την επικοινωνία η σχέση σου δε θα κρατήσει, τότε πρόκειται για συνεξάρτηση. Προσοχή όμως, το αντίθετο της συνεξάρτησης δεν είναι η ανεξαρτησία, αλλά η αλληλεξάρτηση. Πως θα διαχειριστείς τη συνεξάρτηση;

1. Ήρθε η ώρα να επικεντρωθείς σε εσένα

Γιατί να πρέπει να είσαι συνεχώς με το σύντροφό σου ή την κοινή σας παρέα για να περάσεις καλά; Υπάρχουν τρόποι να νιώσεις όμορφα ακόμα και χωρίς το σύντροφό σου. Για να νιώσεις όμορφα, προσπάθησε να δώσεις προτεραιότητα σε όλα τα πράγματα που αγαπάς. Γέμισε την ημέρα σου αλλά και τη ζωή σου με ανθρώπους, δραστηριότητες και πράγματα που σου φέρνουν χαρά, έτσι ώστε ο σύντροφός σου να μην είναι ολόκληρη η ζωή σου, αλλά μόνο ένα καταπληκτικό κομμάτι μιας ήδη υπέροχης ζωής.

2. Check in με τη σχέση σου

Μερικές φορές μπορεί να μην είσαι φυσικά συνεξαρτώμενη. Μπορεί αυτό να προκαλείται όταν άλλοι άνθρωποι μπορεί να σε κάνουν να νιώθεις ανασφάλεια ή ότι οι φυσιολογικές σου συναισθηματικές ανάγκες είναι υπερβολικές. Μη φοβηθείς να κάνεις στον εαυτό σου τις δύσκολες ερωτήσεις όπως «Με ακούει ο σύντροφός μου;» και «Νιώθω ασφάλεια να εκφράσω τις ανάγκες μου στ@ν σύντροφό μου;» Σε κάθε άνθρωπο αξίζει να νιώθει ασφάλεια και φροντίδα μέσα στη σχέση του, άρα θα πρέπει το ίδιο να νιώθεις κι εσύ.

3. Ένα ειδικός πάντα μπορεί να βοηθήσει

Εάν παλεύεις πραγματικά με τη συνεξάρτηση μπορείς να απευθυνθείς σε έναν θεραπευτή ή έναν έμπιστο επαγγελματία για να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις αυτά τα μοτίβα και να ξαναχτίσεις την εμπιστοσύνη του εαυτού σου.