Οι διαρκείς εξελίξεις που αφορούν στα πολιτικά ζητήματα, τόσο της χώρας, όσο και διεθνώς πετυχαίνουν ίσως το πιο ανεπιθύμητο αποτέλεσμα: Να εξοργίζουν, μεγαλώνοντας ταυτόχρονα το χάσμα ανάμεσα στις πολιτικές μας ιδέες και τοποθετήσεις, να μας φέρνουν τον έναν απέναντι στον άλλο, σε ό,τι αφορά στις λύσεις που θα μπορούσαν να ανακουφίσουν τα κοινωνικά προβλήματα. Ορισμένοι, μάλιστα, παρουσιάζονται εντελώς άκαμπτοι.

Οι βαθιά ριζωμένες απόψεις τους, όμως, δεν τους καθιστούν απαραίτητα τους πιο πειστικούς ομιλητές στο τραπέζι.

Μια μελέτη θέλησε να ανακαλύψει ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που αναδεικνύουν κάποιον ως τον πιο πειστικό στις πολιτικές διαφωνίες. Τα ευρήματα αποκάλυψαν ότι οι γυναίκες, οι άνθρωποι με φιλελεύθερες απόψεις, αλλά και όσοι εκφράζουν τα επιχειρήματά τους με ταπεινοφροσύνη είναι συνήθως εκείνοι που επιτυγχάνουν να βρουν «συμμάχους» στις συζητήσεις για τα πολιτικά ζητήματα. Για τον επικεφαλής ερευνητή, Jeffrey Lees, του Πανεπιστημίου Princeton, τα αποτελέσματα είναι ελπιδοφόρα.

«Είναι πραγματικά χρήσιμο να γνωρίζουμε ποιοι είναι πιο αποτελεσματικοί στη μετάδοση ιδεών σε μια πολιτική συζήτηση. Είναι ιδιαιτέρως θετικό ότι καλύτεροι σε αυτό αποδεικνύονται ομάδες ανθρώπων που δεν ενισχύουν την πόλωση, όπως οι ταπεινοί άνθρωποι και όσοι δεν ταυτίζονται απόλυτα και χωρίς κριτήριο με κάποιο συγκεκριμένο κόμμα, καθώς και οι γυναίκες, των οποίων η άποψη δεν ακουγόταν εξίσου μέχρι πρόσφατα», δηλώνει στο Greater Good.

Αξιολογώντας την πειθώ

Για τις ανάγκες της μελέτης, οι ερευνητές στρατολόγησαν 597 Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικάνους, ζητώντας τους να εκφράσουν ένα πειστικό επιχείρημα για ένα πολιτικό θέμα της επιλογής τους, όπως την οικονομία, την υγειονομική περίθαλψη ή το μεταναστευτικό, με σκοπό να πείσουν ένα εσωκομματικό ή εξωκομματικό μέλος ή ακόμη κι έναν «μέσο Αμερικανό». Στη συνέχεια, οι ερευνητές παρουσίασαν αυτά τα επιχειρήματα σε περισσότερα από 3.000 άτομα, αποτελούμενα από Δημοκρατικούς, Ρεπουμπλικανούς, αλλά και Ανεξάρτητους.

Οι «κριτές» βαθμολόγησαν κάθε επιχείρημα με βάση πολλούς παράγοντες, όπως η προσπάθεια πειθούς, αλλά και η εγκυρότητα, η σαφήνεια και η λογική του επιχειρήματος. Σχολίασαν, επίσης, τον βαθμό ταπεινότητας του επιχειρήματος, αξιολογώντας κατά πόσο ο ομιλητής φαινόταν να αναγνωρίζει την αξία των διαφορετικών απόψεων, να αποδέχεται ότι μπορεί να κάνει λάθος και να είναι πρόθυμος να αλλάξει τη γνώμη του υπό το φως νέων στοιχείων.

Καλύτεροι ομιλητές οι γυναίκες και οι φιλελεύθεροι

Αναλύοντας τα δεδομένα, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι γυναίκες προέβαλαν πιο πειστικά επιχειρήματα από τους άντρες σε όλα τα επίπεδα, ανεξάρτητα από το πολιτικό κόμμα τους ή το σε ποιον απευθύνονταν. Αν και είχαν την τάση να γράφουν πιο μακροσκελή επιχειρήματα και να χρησιμοποιούν λιγότερο κυρίαρχη γλώσσα, αυτό δεν εξηγούσε πλήρως γιατί επικρατούν ως οι πιο πειστικοί ομιλητές.

«Αυτό το εύρημα προκαλεί έκπληξη», σχολίασε ο Lees, υποθέτοντας ότι οι γυναίκες μπορεί απλώς να είναι πιο στρατηγικές από τους άντρες όταν πρόκειται για λογομαχία και ίσως πιο ικανές να προβλέψουν την πιθανή αντίδραση του συνομιλητή τους και να χρησιμοποιούν διαφορετικούς συναισθηματικούς τόνους σε διαφορετικό κοινό. «Μπορεί απλώς να σκέφτονται περισσότερο τι θα μπορούσαν να κάνουν για να πείσουν ένα άλλο άτομο», λέει.

«Είμαι σίγουρος ότι η επίδραση του φύλου είναι πραγματική», προσθέτει. Ωστόσο, στον πραγματικό κόσμο, οι γυναίκες αντιμετωπίζουν διακρίσεις ακριβώς λόγω του φύλου τους, που σημαίνει ότι πρακτικά οι προκαταλήψεις εναντίον τους θα μπορούσαν να επηρεάσουν το πώς οι άλλοι αντιμετωπίζουν τα επιχειρήματά τους, λέει ο Lees. «Η επιστημονική βιβλιογραφία τείνει να υποδηλώνει ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζουν πολλές προκαταλήψεις εξαιτίας του φύλου τους και «τιμωρούνται» γι’ αυτό, ειδικά σε τομείς ορθολογικής σκέψης», επισημαίνει.

Η ταπεινότητα κερδίζει πόντους

Το εύρημα αυτό μπορεί σε άλλους να προκαλεί έκπληξη και σε άλλους να φαίνεται απολύτως λογικό. Οι ακραίες και βροντερές απόψεις μπορεί να συγκεντρώνουν καμιά φορά υποστηρικτές, ταυτόχρονα όμως προκαλούν και αντίστοιχα ακραίες αντιδράσεις. Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που εξέφραζαν τα επιχειρήματά τους με μια σχετική ταπεινότητα, αλλά και όσοι δεν τάσσονταν απόλυτα με μια παράταξη έτειναν να είναι πιο πειστικοί από τους πιο «φανατισμένους» με μια ιδέα ή ένα κόμμα.

Σύμφωνα με τον Lees, είναι λογικό ένα επιχείρημα που εκφράζεται με ταπεινότητα να είναι πιο πειστικό, καθώς χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη διαφάνεια, αλλά και την ιδέα ότι μπορεί να αποδειχθεί λανθασμένο.

«Όταν οι άνθρωποι διαφωνούν με ήπιο τρόπο, παραδέχονται ότι δεν είναι απόλυτα σίγουροι και αναγνωρίζουν άλλες πιθανές εξηγήσεις, είναι πιο πειστικοί», λέει ο Lees. «Η ‘ασπρόμαυρη’ γλώσσα είναι λιγότερο πειστική σε ένα επιχείρημα».

Συμπερασματικά, η μελέτη καταλήγει ότι ο καλύτερος δρόμος προς την πειστικότητα είναι η καλλιέργεια της πνευματικής ταπεινότητας.