Για τους περισσότερους από εμάς έρχεται μία μέρα που διαπιστώνουμε ότι πέρασαν μέρες, εβδομάδες ή και μήνες κατά τους οποίος δεν νιώθαμε παρών, σαν να απουσιάζαμε από τη δική μας ζωή. Πιο συγκεκριμένα, μάλλον προσπαθώ να περιγράψω αυτή την περίεργη αίσθηση που ένιωθε ο Bill Murray παγιδευμένος στην Ημέρα της Μαρμότας.

Κάθε μέρα περνάει στην επόμενη επειδή εσύ κι εγώ κοιτάμε προς το μέλλον και ΟΚ αυτό μοιάζει πολύτιμο μόνο στο βαθμό που θέτει τις βάσεις για κάτι άλλο. Για παράδειγμα το επόμενο στάδιο μιας καριέρας, η ανακαίνιση που σημαίνει ότι το σπίτι «τελείωσε», ένα νούμερο στον τραπεζικό λογαριασμό που σημαίνει ότι δεν θα χρειαστεί να ανησυχούμε τόσο για τα οικονομικά μας. Και μετά αν είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, παραδεχόμαστε ότι έχουμε ανέβει αρκετά βουνά στη ζωή μας για να γνωρίζουμε ότι μόλις πάρουμε αυτό που θέλουμε, ήδη σχεδιάζουμε το επόμενο.

Το πρόβλημα δεν είναι ο στόχος αλλά αυτό που στην ψυχολογία αποκαλούν ηδονικός διάδρομος. “Στη ζωή μας έχουμε στόχους, προσδοκίες κι όνειρα που μετατρέπουν την καθημερινότητα σε μια προσπάθεια να τα επιτύχουμε. Στην περίπτωση που πάρουμε αυτό που θέλουμε, δεν είναι σπάνιο είτε να μη νιώσουμε την ικανοποίηση που περιμέναμε είτε να είναι προσωρινή. Το αποτέλεσμα είναι να επιστρέφουμε σε μια ψυχική διάθεση που οι θεωρητικοί του «ηδονικού διαδρόμου» χαρακτηρίζουν ως «βάση». Δηλαδή μια σχετικά σταθερή συναισθηματική κατάσταση στην οποία ο καθένας βρίσκεται παρά τα συμβάντα που βιώνει στη ζωή του. Αυτή η «βασική διάθεση» επικρατεί μέσα μας κι έχει να κάνει με τη ψυχοσύνθεση του καθενός καθώς και με τα γονίδια μας.” εγραφε η Νικολέτα Αποστολίδου στο άρθρο της.

Έλα, ξέρεις για τι μιλάω. Εκείνο το “push” που θα άλλαζε τη ζωή σου; H αλλαγή στο σπίτι που θα έκανε τη ζωή πολύ καλύτερη; Ένα καινούργιο αυτοκίνητο; Τα επιπλέον μετρητά που θα σήμαιναν ότι θα εξαφανίζονταν όλα τα οικονομικά προβλήματα της ζωής; Θα προσφέρουν αιώνια ευτυχία; Αμφίβολο. Ας τα βάλουμε όλα στην κατηγορία: “ηδονικός διάδρομος” κι ας προχωρήσουμε.

Είναι στην ανθρώπινη φύση μας να επιστρέφουμε γρήγορα σε ένα σχετικά σταθερό επίπεδο ευτυχίας παρά τα σημαντικά θετικά ή αρνητικά γεγονότα ή αλλαγές στη ζωή. Με άλλα λόγια: Ό,τι κάνουμε, αγοράζουμε ή ελπίζουμε ότι θα αλλάξει μόνιμα τη ζωή μας, είναι ένα μικρό σφηνάκι ευτυχίας.

Καταλαβαίνω γιατί οι άνθρωποι δεν θέλουμε να το πιστέψουμε αυτό αφού μας αναγκάζει να αναρωτηθούμε γιατί εργαζόμαστε τόσο σκληρά για να αλλάξουμε τα πράγματα και να είμαστε παρόντες στο τώρα. Και κάπου κατέληξα: Τα περισσότερα από αυτά που κυνηγάμε δεν είναι τίποτα άλλο από ανόητα έπαθλα σε ένα παιχνίδι που δεν ξέραμε ότι παίζαμε.

Αν η ανακαίνιση της κουζίνας θα σου δώσει μια αστραπιαία γεύση ευτυχίας, αξίζει τον χρόνο που θα θυσιάσεις για να καταφέρεις να αποταμιεύσεις τα χρήματα για αυτή την αλλαγή;

Αξίζει περισσότερες ώρες στο γραφείο;

Αξίζει λιγότερο χρόνο με την οικογένειά σου και τους φίλους σου;

Αξίζει το άγχος;

Δεν έχουμε κανέναν έλεγχο στον ηδονικό διάδρομο. Ωστόσο, μπορούμε να ελέγξουμε πόσο διατεθειμένοι είμαστε να ανταλλάξουμε το παρόν μας με ένα μέλλον που δεν ξέρουμε τι θα περιέχει και τι θα μας κάνει χαρούμενους.

Βέβαια, είναι δύσκολο να το αλλάξεις γιατι, όπως εξηγεί ο φιλόσοφος Άλαν Γουότς: «Εκπαιδεύσου. Τι φάρσα. Ως παιδί, σε στέλνουν στον παιδικό σταθμό. Στον παιδικό σταθμό λένε ότι ετοιμάζεσαι να πας στο νηπιαγωγείο. Και μετά έρχεται η πρώτη τάξη και η δεύτερη και η τρίτη δημοτικού… Στο γυμνάσιο, σου λένε ότι ετοιμάζεσαι για το Πανεπιστήμιο. Και στο Πανεπιστήμιο ετοιμάζεσαι να βγεις στον επιχειρηματικό κόσμο… [Οι άνθρωποι είναι] σαν γαϊδαράκους που τρέχουν πίσω από καρότα που κρέμονται μπροστά από ραβδιά που είναι κολλημένα στον δικό τους γιακά. Δεν είναι ποτέ εδώ. Δεν φτάνουν ποτέ εκεί. Δεν είναι ποτέ ζωντανοί».

Καταλήγουμε να κυνηγάμε τα καρότα ενώ μπορεί να μην είμαστε καν πεινασμένοι. Μπορεί να μην μας αρέσει καν η γεύση των καρότων.

Θέλεις να ζήσεις μια βαθιά, πλούσια και γεμάτη ζωή; Ξεκίνα ρωτώντας τον εαυτό σου, τι καρότα κυνηγάς. Αξίζουν τη θυσία;