Κάποιος μου είπε κάποτε πως είναι ΟΚ να φοβάμαι το σκοτάδι. Και συμπλήρωσε: “Μάλλον το αγαπάς πολύ, γι’ αυτό και το φοβάσαι”.

Εκείνα που αγαπάμε καλώς ή κακώς συναισθηματικά μας ελέγχουν, μας κυριεύουν, κι όμως πάντα κάπως τελικά συνεχίζουμε να τα θέλουμε στη ζωή μας. “Κι αν το σκοτάδι στερεί το φως από τη ζωή μου;”, αναρωτήθηκα, αλλά δεν άργησα να με καθησυχάσω πως τουλάχιστον δεν ψάχνω πια για ‘’μπαμπούλες’’ κάτω από το κρεβάτι μου.

Μήπως τελικά υπάρχει εξήγηση για όλο αυτό;

Συζήτησα, διάβασα και τελικά κατέληξα.

Όταν ήμουν παιδί ομολογώ πως φοβόμουν το σκοτάδι πολύ, βέβαια και τώρα που μεγάλωσα συνεχίζω να το φοβάμαι κι ας μου αρέσουν τα λιγοστά φώτα και ο ατμοσφαιρικός φωτισμός.

Οι γονείς μου φρόντιζαν πάντα να αφήνουν στην άκρη του δωματίου ένα μικρό φωτάκι για να μπορέσω να κοιμηθώ. Φυσικά η πόρτα του δωματίου μου ήταν πάντα ανοιχτή για παν ενδεχόμενο και όσο για το κρεβάτι μου, το αναμενόμενο και αυτό που μάλλον φαντάζεσαι. Σκεπασμένη από πάνω μέχρι κάτω, είτε με σεντόνι είτε με πάπλωμα. Ομολογώ πως φοβόμουν να αφήσω τα χέρια ή τα πόδια μου εκτός κρεβατιού μη τυχόν και περνούσε ο ‘’κακός μπαμπούλας’’ να δει τι κάνω. Κι αν δεν έφευγε; Kι αν του άρεσε η παρέα μου;

Και κάπως έτσι έφτασα στην εφηβεία και ύστερα στην ενηλικίωση. Τα χρόνια πέρασαν, οι φοβίες εκλογικεύτηκαν αλλά ορισμένες συνήθειες παρέμειναν ίδιες. Το λογικό και το προβλεπόμενο θα έλεγε κανείς πως θα ήταν να έχω ξεπεράσει αυτού του είδους τις ανησυχίες για το σκοτάδι, δίνοντας τα δικά μου φωτάκια σε ένα άλλο παιδί που θα τα χρειαζόταν μάλλον περισσότερο από εμένα.

Εάν ταυτίζεσαι μαζί μου, κι αν βιώνεις κάτι αντίστοιχο μέχρι και σήμερα, έχω να σου πω πως η νυκτοφοβία δεν είναι θέμα που αφορά αποκλειστικά και μόνο τα παιδιά, αλλά ούτε και τους μη θαρραλέους του είδους μας.

Σύμφωνα με στατιστικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, αποδεικνύεται πως οι ενήλικες φοβούνται εξίσου σημαντικά το σκοτάδι. Συγκεκριμένα, οι Philips lightning πραγματοποίησαν έρευνα στην Αυστραλία και σε δείγμα 1000 ατόμων, βρήκαν πως το ποσοστό των ενήλικων άγγιζε το 72% . Αρκετά μεγάλο ποσοστό θα έλεγε κανείς, δε νομίζεις;

Οι φαινομενικές αιτίες ορισμένες φορές απατούν

Οι αιτίες ασφαλώς και διαφέρουν για τον καθένα μας. Κάποιοι δηλώνουν πως όταν το φως κλείνει, αυτομάτως στριφογυρίζουν στο κρεβάτι, άλλοι νιώθουν σαν να πνίγονται, σαν να εγκλωβίζονται ή σαν να τους πιάνει ένας κόμπος στο στήθος και στο στομάχι. Μερικοί ανεβάζουν ταχυπαλμία ή κλαίνε αν αισθανθούν πως δεν έχουν κανένα τρόπο να προσεγγίσουν το φως. Ο λόγος;

Ενδόμυχα κρύβονται μέσα μας πάρα πολλοί λόγοι και ορισμένες ασυνείδητες αιτίες ή και συνειδητές που το μόνο σίγουρο είναι πως είναι ικανές να μας πείσουν πως θα συμβεί κάτι κακό αν παραμείνουμε για πολύ ώρα στο σκοτάδι. Βασικές αιτίες λοιπόν, οι φόβοι και οι φοβίες μας.

Φόβοι και φοβίες εντελώς διαφορετικοί για τον καθένα μας. Φόβοι που πιθανόν να προκύπτουν από την παιδική μας ηλικία, από κάποιο σοκ που ίσως να αναγκαστήκαμε να βιώσουμε ή και από μια φαινομενικά απλή κατάσταση, σίγουρα όμως δυσάρεστη.

Ο χρόνος δεν συνδέεται με το γεγονός, αφού μπορεί να ήταν βράδυ όταν συνέβη αυτό που φοβόμαστε ή και κατά τη διάρκεια της ημέρας και να μας τραυμάτισε τόσο έντονα που τελικά λίγο πριν πάμε για ύπνο, αναζητάμε με κάθε δυνατό τρόπο λίγο ‘’φως’’.

Σε ορισμένες άλλες περιπτώσεις, πιθανές αιτίες φαίνεται να είναι και η απώλεια. Η απώλεια ενός αγαπημένου μας ή αρκετά κοντινού μας ανθρώπου. Μπορεί να είναι όμως και κάτι κυριολεκτικά απλό, όπως το ένστικτο μας για επιβίωση. Αυτό το ένστικτο αναπτύσσεται σε όλους μας και ναι, έχει κυριολεκτικά τη δύναμη να μας αποτρέψει από το να μείνουμε στο σκοτάδι.

Το μεγαλείο της όρασης

Όλοι μας λίγο πολύ, είτε φοβόμαστε το σκοτάδι είτε όχι, δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι βρίσκεται τριγύρω μας όταν η όραση μας εξαφανίζεται και αυτό μας κάνει να νιώθουμε δυσάρεστα. Κάθε φορά που θέλουμε λοιπόν να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από έναν ενδεχόμενο ‘’κίνδυνο’’, στηριζόμαστε στην όραση μας και στη περίπτωση της νυκτοφοβίας, το φως έχει τη δύναμη να μας πείσει πως ότι κι αν συμβεί, θα το αντιληφθούμε αμέσως.

Και ξέρεις κάτι; Αυτό έχει τεράστια σύνδεση με τον αυτοέλεγχο. Εμείς οι λίγοι ή οι πολλοί λοιπόν, δεν θέλουμε να χάνουμε αυτόν τον έλεγχο. Τον έλεγχο του εαυτού μας αλλά και των καταστάσεων.

Μη φοβάσαι το μαύρο χρώμα

Μου πήρε χρόνια για να καταλάβω πως το μαύρο χρώμα εμπεριέχει μέσα του όλα τα χρώματα της γης αλλά και της φαντασίας μου. Μου πήρε χρόνια και συνεχίζω να υπενθυμίζω στον εαυτό μου πως αν μου αρέσει να έχω τον έλεγχο, τουλάχιστον ας το κάνω συνειδητά. Τουλάχιστον ας περνάω όμορφα όσο θα συνεχίζω να αποφεύγω το απόλυτο σκοτάδι. Τουλάχιστον ας κάνεις και εσύ το ίδιο και ξέρεις κάτι;

Λίγο πριν κλείσεις τα μάτια για να κοιμηθείς, ιδιαιτέρως αν δεν βρίσκεσαι στην αγκαλιά κάποιου άλλου προσώπου, χρωμάτισε τις σκέψεις σου με φως ή και με το αγαπημένο σου χρώμα.

Να θυμάσαι πως δεν είσαι η μόνη ούτε και ο μόνος που φοβάται το σκοτάδι. Δεν είναι μόνο οι δικές μου ‘’σκοτεινές’’ ιστορίες που έχουν σημασία αλλά και οι δικές σου. Δεν είναι επίσης κακό να ζητήσεις βοήθεια, όπου και όποτε αισθάνεσαι πως το έχεις ανάγκη.

Κακό είναι να μένεις στο ‘’σκοτάδι’’ υπό πίεση. Κακό είναι να μην ψάχνεσαι και να μην ψάχνεις για απαντήσεις, όταν η μόνη σου έννοια είναι αν τελικά ο ‘’μπαμπούλας’’ εμφανίζεται τα βράδια κάτω από το κρεβάτι όταν εσύ δεν τον βλέπεις.

Κλείσε το φως. Έστω για σήμερα, κι αν δεν το αντέχεις με τίποτα, έχω να σου πω πως δεν υπάρχει πιο φωτεινό μέρος για να απολαύσεις το φως από το ίδιο σου το μυαλό!

πηγές:

Watt, M. C. (2015). Nyctophobia (Fear of the Dark). Phobias: The Psychology of Irrational Fear: The Psychology of Irrational Fear, p.240 Giebenhain, J. E., & O’Dell, S. L. (1984). Evaluation of a parent‐training manual for reducing children’s fear of the dark. Journal of Applied Behavior Analysis, p. 17(1), 121-125.