Η ζωή είναι χαοτική και έχει τους δικούς της παρανοϊκούς κανόνες. Εύκολη, δύσκολη και συχνά μπερδεμένη. Μέχρι τα είκοσί έχουμε ν’ αναγνωρίσουμε το πεδίο της μάχης, τα όπλα, τον εχθρό, τους συμμάχους. Μέχρι τα τριάντα έχουμε να μετρήσουμε τις πρώτες απώλειες, να αναθεωρήσουμε εχθρούς και συμμάχους και να πάρουμε δυνάμεις για να συνεχίσουμε τον πόλεμο. Στα σαράντα ξέρουμε αρκετά. Έχουμε κερδίσει και έχουμε χάσει μάχες. Έχουμε μάθει πέντε πράγματα για εμάς, άλλα πέντε για τους άλλους και έχουμε αναπτύξει και μερικές τακτικές για αυτή τη ”μάχη”.

1. Aθέτησε τους όρους του ”συμβολαίου”

Για κάποιο λόγο, που δεν είναι της παρούσης, είμαστε από νωρίς πεπεισμένοι πως το συμβόλαιο της ζωής μας περιέχει όρους όπως: να είσαι πάντα προετοιμασμένη και έτοιμη, να διαλέγεις πάντα το πιο ασφαλές, να κάνεις υπεύθυνες επιλογές. Μπαρούφες για δειλούς.

Ευτυχώς αργότερα, σε κάποιο σημείο της διαδρομής, καταλαβαίνουμε πως τόσο καιρό το κάναμε λάθος. Ένας ψυχολόγος ίσως να έλεγε πως είναι θέμα αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης που πλέον στα τριάντα μας έχουμε χτίσει. Εγώ πιστεύω πως απλά σε κάποια ηλικία -διαφορετική για τον καθένα- ανακαλύπτουμε πως οι όροι που φορτώσαμε στον εαυτό μας ήταν απλά άχρηστοι. Και τότε είναι που διαλέγουμε να αφήσουμε μία ασφαλή δουλειά για να γίνουμε freelancers. Δηλώνουμε το όνομα μας σε έναν αγώνα kick boxing που τρέμουμε. Tραγουδάμε καραόκε μπροστά σε εκατό ανθρώπους. Τολμάμε να επιμείνουμε σε έναν έρωτα. Παίρνουμε τα ρίσκα μας.

Κι όλες εκείνες τις φορές που θα αθετήσουμε τους όρους του συμβολαίου θα νιώσουμε ελευθερία. Κι θα είναι ωραία.

2. Απλά ξεκίνα

Για αρκετό καιρό έβρισκα άπειρες δικαιολογίες, με πολύ φαντασία προκειμένου να αποφύγω πράγματα που δεν γνώριζα καλά. Μερικές φορές έριχνα την ευθύνη στον χρόνο που δεν είχα, στην ενέργεια που μου έλειπε, στο κουράγιο μου, στις πιθανότητες. Εάν δεν μπορούσα να με φανταστώ στην εικόνα τότε το απέφευγα.

Το να σταθούμε απέναντι από την αφετηρία είναι το πρώτο βήμα. Μπορεί να νιώθουμε άβολα μπροστά σε κάτι καινούργιο, μπορεί να κόβονται τα πόδια μας. Αλλά εκεί ακριβώς μπροστά στη γραμμή της εκκίνησης είναι που οι δικαιολογίες μας χάνουν τη δύναμή τους. Δεν αρκεί να προπονηθείς για να τρέξεις έναν μαραθώνιο, πρέπει να πας και στον αγώνα. Να βρεθείς στην εκκίνηση. Αν θες να γράψεις ένα βιβλίο δεν φτάνει να το σκεφτείς, πρέπει να κάτσεις μπροστά σε μία κόλλα χαρτί.

Αν κάνεις και εσύ το λάθος να ”προετοιμάζεσαι” για τις χαρές της ζωής τότε μάθε πως απλά πρέπει να ανακαλύψεις την ομορφιά του ξεκινήματος και να ξεκινήσεις. Ακόμα και χωρίς να είσαι έτοιμος.

3. Άκουσε όλα τα “σ’ αγαπώ”

Οι σωστές λέξεις τη σωστή στιγμή έχουν μεγαλύτερη αξία από όλες τις άλλες φορές. Κι αυτό ακριβώς συμβαίνει και με το ”σε αγαπώ”.

Όσο ήμουν πιο μικρή εκτιμούσα την αγάπη που λάμβανα μόνο από εκεί που με ενδιέφερε. Κάτι που ακούγεται λογικό αν είσαι εικοσιπέντε. Δεν αρχειοθετούσα τα σ’ αγαπώ εκείνων που μετά δεν ήταν στη ζωή μου. Δεν τα κράτησα, δεν τα απόλαυσα, μείωσα την αξία τους και το μετάνιωσα. Μεγαλώνοντας άρχισα να μετράω και να αξιολογώ όλα τα σ’ αγαπώ που ακούω.

Στην πορεία μαθαίνουμε πως υπάρχουν πολλοί τρόποι να πει κανείς σ’ αγαπώ. Κι έμαθα πια να τους αναγνωρίζω και να τους εκτιμώ σχεδόν όλους.

4. Μην φοβάσαι να τολμήσεις

Όλοι μας σπαταλάμε ενέργεια και χρόνο για να αποφύγουμε τους φόβους μας. Έχεις και έχω τρομάξει μπροστά από πολλές επιλογές. Άλλες φορές τολμήσαμε κι άλλες όχι. Εγώ προτείνω να επικεντρωθούμε στις φορές που τολμήσαμε να αψηφήσουμε τον φόβο μας και να δοκιμάσουμε την τύχη μας. ‘Η όπως θες να ονομάσουμε την ”τύχη”.

Είχα μία πολύ σημαντική γραπτή εξέταση. Το πιο δύσκολο μάθημα για το οποίο όλη τη χρονιά δεν φρόντισα καθόλου να προετοιμαστώ. Τρεις εβδομάδες πριν άρχισα να διαβάζω πέντε ώρες την ημέρα. Το σπίτι γέμισε σημειώσεις και μαρκαδόρους. Δύο εβδομάδες μετά διάβασα δέκα ώρες την ημέρα και φίλτραρα όλες τις άλλες πληροφορίες που έφταναν σε μένα κρατώντας χώρο στο κεφάλι μου για τη γνώση. Την τελευταία εβδομάδα πήρα άδεια, δεν έκανα τίποτα άλλο πέρα από φαγητό και διάβασμα. Είχα χάσει τον ύπνο μου και ήμουν σίγουρη ότι δεν θα τα καταφέρω. Την προηγούμενη μέρα είπα στον φίλο μου ”δεν πάω”. Με κοίταξε και μου είπε ”πήγαινε και ό,τι γίνει, θα έρθω μαζί σου”. Την ώρα που με άφησε στην είσοδο του κτιρίου γύρισα και τον κοίταξα βουρκωμένη. “είσαι τελειομανής, δειλή και αυτοκαταστροφική” μου ψιθύρισα, χαστουκίζοντας με νοερά και μπήκα στην αίθουσα με ένα τεράστιο ψεύτικο  χαμόγελο. Δύο ώρες μετά βγήκα από την αίθουσα εξέτασης, τον βρήκα να με περιμένει και του είπα ”ήταν μία βλακεία και μισή” και πήγαμε για παγωτό. Είχα περάσει το μάθημα με 8.

5. Μην ξεχνάς το παιχνίδι

Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες συμβουλές που μου έδωσαν μέχρι σήμερα ήταν η ”κάνε πράγματα να είναι ευχάριστα, έτσι χωρίς λόγο”. Παίξε. Διασκέδασε στη δουλειά, παίξε στις υποχρεώσεις σου, απόλαυσε ακόμα κι εκείνα τα καθημερινά, βαρετά. Αλλά κυρίως επίλεξε να κάνεις αυτό το ευχάριστο κάτι, χωρίς λόγο. Χωρίς σκοπό. Κάνε μικρές τρέλες κάθε μέρα. Υπογράμμισε στην πρόταση το χωρίς λόγο και διασκέδασε με ειλικρίνεια ακόμα κι αν πρόκειται να φτιάξεις φασολάκια για την επόμενη μέρα. Βάλε μία καυτερή πιπεριά για να δώσεις ένα twist και όσο μαγειρεύεις βάλε μουσική και σκαρφάλωσε στον πάγκο της κουζίνας για να απαντήσεις στα μηνύματα και στα email σου.

Οι άνθρωποι φοβόμαστε να νιώσουμε χαρά. Είμαστε διστακτικοί απέναντι στις πραγματικά ευχάριστες περιστάσεις και καταλήγουμε να μην επιλέγουμε τη χαρά. Φοβόμαστε ότι κάτι θα κερδίσουμε και κάτι θα χάσουμε και με τον φόβο του τι θα χάσουμε, τελικά την αποφεύγουμε. Δεν είναι τυχαία η βλακεία του ”θα μας βγουν ξινά τα γέλια”.

Το καθημερινό μας ζητούμενο είναι ακριβώς αυτό. Η χαρά. Τόλμησε να επικεντρωθείς στη χαρά. Και ειδικά σ’ αυτή που φτιάχνουμε εμείς οι ίδιοι, χωρίς λόγο και χωρίς αιτία.

6. Ανοίξου

Πριν μερικά χρόνια βρέθηκα να είμαι υπεύθυνη για ένα μεγάλο event με πολλούς καλεσμένους. Στο ίδιο event ήταν καλεσμένο και το αγόρι με το οποίο ήμουν ερωτευμένη και μόλις είχαμε αρχίσει να βγαίνουμε. Έπρεπε να συντονίσω μία ολόκληρη ομάδα και να είναι όλα καλοκουρδισμένα και στη θέση τους. Η ένταση πριν την έναρξη δεν με άφησε να σκεφτώ πολλά πράγματα αλλά μόλις τα πράγματα πήραν τον δρόμο τους και τα περισσότερα από εκείνα που θα μπορούσαν να πάνε στραβά είχαν περάσει, εγώ χαλάρωσα. Εκείνη την ώρα ήταν που ένιωσα ένα τρομερό σφίξιμο στο στέρνο, κρύο ιδρώτα και την αναπνοή μου ακανόνιστη. Την ίδια ώρα έφτανε το καινούργιο αγόρι μου, λαμπερός με το κοστούμι του στην είσοδο. Ίσιωσα το φόρεμα μου, πήρα μία βαθιά ανάσα, χαμογέλασα… και λιποθύμησα.

Το τέλος του πάρτυ μας βρήκε καθισμένους σε ένα απόμερο παγκάκι, εγώ ξυπόλητη και εκείνος με λυμένη τη γραβάτα. Του μίλησα ανοιχτά για τη δυσκολία μου να διαχειριστώ τα υψηλά επίπεδα άγχους μου κι εκείνος μου εξήγησε πόσο υποφέρει όταν πρόκειται να μιλήσει σε κοινό. Μπορεί αυτή η σχέση να κράτησε μόνο κάτι παραπάνω από έναν χρόνο αλλά οι βάσεις που μπήκαν εκείνο το βράδυ μου έμαθαν κάτι πολύ σημαντικό. Αν είσαι ανοιχτός απέναντι στους ανθρώπους τότε θα σου ανοιχτούν κι εκείνοι. Και τότε το μόνο που θα συμβεί είναι να αγαπηθείτε. Αν δεν παρουσιάσεις τον πραγματικό εαυτό σου τότε πως περιμένεις κάποιος να σε αγαπήσει; Αν δεν δείξεις αυτό που είσαι στους άλλους τότε πως περιμένεις να σου δείξουν οι άλλοι ποιοι είναι;

Αν το σκεφτείς καλά, στο τέλος της μέρας, όλα τα μαθήματα έχουν να κάνουν με το θάρρος και την τόλμη. Και τελικά αυτό που ορίζουμε ως ευτυχία έχει να κάνει με το να διαλέγουμε την ελευθερία. Και τα ρίσκα.

Μπες και γράψε την εξέταση, πες την αλήθεια σου όσο κι αν νομίζεις πως θα τρομάξει τον άλλον, παρουσίασε τον εαυτό σου όπως είσαι. Τόλμησε να αθετήσεις τους όρους, να παίξεις το παιχνίδι όπως σου αρέσει και φτιάξε τα φασολάκια με μία πιπερίτσα chili. Θα με θυμηθείς.

Κι αν συμφωνείς μαζί μου τότε ας καταλήξουμε ότι έχουμε βρει τη λύση και μένει να κάνουμε το βήμα. Κάθε μέρα. Σε επανάληψη. Ρίσκα και ελευθερία. Χωρίς φόβο, με πάθος.