Ο δημοσιογράφος Χρήστος Αλεφαντής έχει γεννηθεί στην Αυστραλία από Έλληνες μετανάστες και ως ενεργός πολίτης, που πάντα υπήρξε, εμπνεύστηκε την ίδρυση του πρώτου περιοδικού δρόμου, της Σχεδίας, στην Ελλάδα.

Σήμερα έχει την τύχη να προσφέρει μέσα από τη Σχεδία και ταυτόχρονα να ζει την οικογένειά του. Αν και για εκείνον δεν ήταν αυτός ο σκοπός, αλλά η πρόθεσή του να δηλώνει κοινωνικά παρών. Για εκείνον λοιπόν η Σχεδία αποτελεί μία κοινωνική διαδικασία που κάνει το αόρατο, ορατό!

Από τη συγκεκριμένη συνέντευξη μού έμειναν πολλά αλλά κυρίως μού επιβεβαιώθηκε μέσα από ιστορίες συνανθρώπων μας πως, όπως δηλώνουν και οι Αγγλοσάξωνες για την αστεγία, «Είμαστε εν δυνάμει δύο μηνιάτικα μακριά!».

Τι ήταν αυτό, που οδήγησε στην έκδοση του περιοδικού Σχεδία τον Φεβρουάριο του 2013;

Μπορεί να ακούγεται αφελές, αλλά η αγάπη για τον συνάνθρωπο. Το περιοδικό Σχεδία είναι η δική μας απάντηση κι αντίδραση σε όλα αυτά που έχουν συμβεί κι εξακολουθούν να συμβαίνουν, κατά μεγάλο βαθμό εξαιτίας της φτώχειας.

Ισχύει ότι η διανομή γίνεται από τους ίδιους τους αστέγους;

Ισχύει, καθώς αυτή είναι η φιλοσοφία των περιοδικών δρόμου. Το πρώτο περιοδικό δρόμου, το Street New, εκδόθηκε το 1989 στη Νέα Υόρκη κι ακολούθησε το The Big Issue το 1992 στο Λονδίνο. Κανένα λοιπόν από αυτά δεν πωλήθηκε στα περίπτερα ή σε άλλα σημεία διανομής. Τα περιοδικά δρόμου πωλούνται από καθημερινούς ανθρώπους, όπως είμαστε όλοι, που βιώνουν τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Στην Ελλάδα η Σχεδία πωλείται 4 ευρώ, από τα οποία τα 2,5 είναι για τους ίδιους τους διανομείς. Αυτό τους παρέχει τη δυνατότητα να εξασφαλίζουν ένα μικρό έσοδο με αξιοπρέπεια και να νιώθουν ενεργοί κάνοντας μία εργασία. Οι ίδιοι οι πωλητές τονίζουν πως το πιο σημαντικό για εκείνους είναι ότι έχουν να κάνουν κάτι το πρωί που θα ξυπνήσουν. Μέσα από αυτή τη διαδικασία λοιπόν, επανασυνδέονται με την κοινωνία κι αποκαθιστούν το προσωπικό ανήκειν.

Ο κόσμος αγοράζει το περιοδικό;

Σύμφωνα με έρευνα της Deloitte για τον κοινωνικό κι οικονομικό αντίκτυπο της Σχεδίας, οι πωλήσεις μας είναι στα 23.000- 25.000 αντίτυπα τον μήνα. Είμαστε στα πρώτα περιοδικά σε πωλήσεις στην Ελλάδα κι αυτό χάρη στον σκοπό και το περιεχόμενο, ενώ το 2004 είχαμε την 4η θέση σε πωλήσεις. Αξίζει να σημειώσουμε ότι, προς το παρόν τουλάχιστον, διανέμουμε μόνο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Έχουμε κάποιο προφίλ του κοινού, που επιλέγει να αγοράσει το περιοδικό Σχεδία ή να απευθυνθεί σ’ εσάς για να προσφέρει βοήθεια;

Το ενδιαφέρον κι ωραίο με το αναγνωστικό κοινό μας είναι ότι δεν προσδιορίζεται γενικά κι ειδικά, ηλικιακά. Σύμφωνα με σχετική έρευνα το αγοράζουν από μαθητές Γυμνασίου έως κι άτομα 90 ετών.

Ξέρετε, είναι δύσκολο να υπηρετήσεις ένα τόσο ευρύ κοινό και «σπάμε» το κεφάλι μας, προκειμένου να έχουμε περιεχόμενο με αξία για τον κάθε αναγνώστη. Ωστόσο μένουμε προσηλωμένοι στις αρχές της εποικοδομητικής δημοσιογραφίας και μιλάμε για λύσεις. Δε στεκόμαστε στα προβλήματα της κοινωνίας, αλλά σε αυτό που έχουμε ανάγκη να συμβεί.

Η βοήθεια που παρέχετε, να πούμε ότι δεν είναι μόνο σε αστέγους αλλά και σε κάθε συνάνθρωπο που παραμένει για κάποιο λόγο κοινωνικά αποκλεισμένος. Τι σημαίνει στην πράξη «κοινωνικά αποκλεισμένος» και ποια είναι αυτά τα άτομα το 2021;

Άστεγος δεν είναι μόνο ένας άνθρωπος που κοιμάται σ ένα παγκάκι. Οι πωλητές της Σχεδίας κι ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός ορισμός για την αστεγία, μιλούν για άτομα που μπορεί να ζουν σε κάποιον ξενώνα πριν βρεθούν στον δρόμο ή μπορεί να φιλοξενούνται από κάποιον συγγενή και φίλο.

Όταν είσαι φιλοξενούμενος, θεωρείσαι άστεγος κατά τον ευρωπαϊκό ορισμό. Επίσης υπάρχουν άνθρωποι που κατάφεραν, μετά από μία έξωση λόγω αδυναμίας αποπληρωμής ενοικίων, να διατηρήσουν το σπίτι τους αλλά δεν έχουν φως και νερό. Κι αυτό είναι μία μορφή αστεγίας κι επισφαλούς κατοικίας.

Ένας Σκωτσέζος ιδρυτής περιοδικού δρόμου στη Σκωτία είχε μιλήσει κάποια στιγμή σ’ ένα σχολείο. Εκεί λοιπόν ρώτησε τους μαθητές «Όταν ακούτε τη λέξη σπίτι, τι σας έρχεται στο μυαλό;». Τότε μία μαθήτρια έδωσε την εξής απάντηση: «Σπίτι για εμένα είναι οι μυρωδιές του φαγητού, που μαγειρεύει η μαμά μου στην κουζίνα». Πράγματι, δεν είναι οι 4 τοίχοι αλλά η ασφάλεια, η θαλπωρή και το αίσθημα ότι νιώθεις προστατευμένος. Δυστυχώς, στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης έχει χαθεί αυτή η θαλπωρή.

Είναι ακόμη έντονο το φαινόμενο του κοινωνικού αποκλεισμού ή μετά από τις δυσκολίες της οικονομικής κρίσης και πιο πρόσφατα της πανδημίας, το ευρύ κοινό δείχνει μεγαλύτερη κατανόηση κι ευαισθησία;

Υπάρχει μεγαλύτερη κατανόηση κι αγάπη, αφού επανεμφανίστηκε αυτή η άδολη, αγνή μορφή αγάπης. Ωστόσο μετά την πανδημία επιδεινώθηκε το πρόβλημα της αστεγίας, αφού πολλές επιχειρήσεις έκλεισαν κι αυτό όξυνε την ανασφάλεια. Και η Σχεδία παρέμεινε κλειστή για 6 μήνες, λόγω lockdown, με αποτέλεσμα πολλοί δικοί μας άνθρωποι να επέστρεψαν στην ανασφάλεια.

Τελικά είναι εύκολοι άνθρωποι, στη διαχείρισή τους, οι άστεγοι και κοινωνικά αποκλεισμένοι;

Δεν ανήκουν σε μία συγκεκριμένη ομάδα με ορισμένα χαρακτηριστικά. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έμαθαν ποτέ πως φτώχυναν, αφού ήταν πετυχημένοι αρχιτέκτονες, δημοσιογράφοι, λογιστές, επιχειρηματίες κ.ά. Απλά μία μέρα έχασαν τα πάντα και ήρθε η απόλυτη φτώχεια. Εμείς αντιμετωπίζουμε τον κάθε άνθρωπο ως μία διαφορετική προσωπικότητα, θέλουμε να τον κοιτάμε στα μάτια γιατί για εμάς είναι άνθρωπος κι όχι άστεγος.

Αξίζει να πούμε στο σημείο αυτό, ότι έρχονται πολλοί άνθρωποι στην πόρτα μας, Έλληνες και μη. Μετά από δύο εβδομάδες προσαρμογής και μόλις νιώσουν άνετα, φροντίζουμε να τους υποστηρίξουμε εμβαθύνοντας στις ανάγκες τους κι αν χρειαστεί, τους συνδέουμε μ’ ένα κοινωνικό ιατρείο ή φαρμακείο.

Θυμάστε κάποια «δύσκολη» περίπτωση, ενός ανθρώπου που μπορεί να είχε «αγριέψει» στον δρόμο;

Πολλοί άνθρωποι έχουν μία μεγάλη στενοχώρια ή ένα μεγάλο θυμό και με τον εαυτό τους και με την κοινωνία, που δεν τους στήριξε. Προσπαθούμε λοιπόν να γαληνεύσουμε την ψυχή τους. Κι αυτό συμβαίνει μέσα από πολλές ενέργειες, όπως είναι π.χ. η ποδοσφαιρική ομάδα αστέρων, η yoga, η θεατρική ομάδα, μία επίσκεψη σ’ ένα μουσείο της πόλης κ.ά. Το ζήτημα είναι να επανασυνδεθούν με την ψυχή τους και μέσα από ένα δίκτυο δράσεων να νιώσουν ξανά καλά και να φύγουν από τη Σχεδία.

Πως τα φέρνει η ζωή και βρίσκεται κάποιος στον δρόμο; Ποια είναι τα συνήθη αίτια;

Στην Ελλάδα είναι η φτώχεια κι αυτό καθιστά ως μοναδική τη Σχεδία. Για παράδειγμα η αστεγία στον ευρωπαϊκό βορρά, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη χρήση ουσιών, με ζητήματα ψυχικής υγείας κι άλλες κακές συνήθειες.

Οι πωλητές της Σχεδίας είναι 99,99% άνθρωποι που είχαν μία κανονικότητα, έχασαν τη δουλειά τους και διαλύθηκε η ζωή τους.

Πείτε μας δύο παραδείγματα θετικών ιστοριών από ανθρώπους της Σχεδίας, που άλλαξε η ζωή τους χάρη σε αυτή τη βοήθεια.

Αρκεί να σας πω ότι στην οροφή της Σχεδίας κρέμονται 51 φωτιστικά φτιαγμένα από ανθρώπους που έπαψαν, χάρη στη Σχεδία, να είναι άστεγοι και μπήκαν σε σπίτι. Τώρα έχουμε και τα καραβάκια μας, που υποδεικνύουν ότι κάθε μικρή «σχεδία» δημιουργήθηκε σε καραβάκι μόλις ένας δικός μας άνθρωπος βρήκε εργασία.

Μέσα από το έργο και την εμπειρία σας, ποιοι πιστεύετε πως είναι τελικά οι ήρωες της διπλανής πόρτας;

Πριν λίγες εβδομάδες παρακολούθησα ένα ρεπορτάζ της Deutsche Welle για μία καταστροφή που προκλήθηκε στο Κονγκό εξαιτίας της έκρηξης ηφαιστείου. Πολλοί άνθρωποι χάθηκαν και πολλά παιδιά έμειναν ορφανά ή ασυνόδευτα. Υπήρχε λοιπόν ένας εθελοντής από τον Ερυθρό Σταυρό, ο οποίος είχε 6 παιδιά και παρά τη φτώχεια του φιλοξενούσε στο σπίτι του κάθε παιδί που είχε χαθεί κι έψαχνε την οικογένειά του μέσα σε αυτή την καταστροφή. Αυτός για εμένα είναι ένας πραγματικός ήρωας της διπλανής πόρτας…

Από την 1η Ιουλίου 2021 κι έως τις 05.09.2021, η Σχεδία διοργανώνει το «(Επι)μένουμε Αθήνα- 9,5 εβδομάδες στο Σχεδία Home» με καλοκαιρινά εργαστήρια και καλοκαιρινές βραδιές με πολλές δραστηριότητες, guest djs και μία υπέροχη συνέργεια με το Αστεροσκοπείο Αθηνών.