Πυρετός το Σαββατόβραδο -όχι η θρυλική ταινία όπου πρωτοακούστηκε το εμβληματικό “Stayin’ Alive”- αλλά μια σύντομη απεικόνιση του δικού μου Σαββατοκύριακου που μόλις πέρασε. Μετά από βιβλία, ταινίες και σειρές, η κουλτούρα για να έχει νόημα οφείλει να αντισταθμίζεται δίνοντας τη σκυτάλη στο νέο guilty (ή και όχι) pleasure της παγκόσμιας επικαιρότητας, τα reels.

Γάτες, συνταγές και life coaching.

Ο δικός μου αλγόριθμος έχει επιλέξει πολύ συνειδητά και με μεγάλη επιτυχία να κατακλύζει τον διαδικτυακό μου τοίχο με την παραπάνω θεματολογία. Χιουμοριστικά video με voiceover γατιών, ASMR με ακονισμένα μαχαίρια και κάθε είδος ζυμαρικού που παφλάζει μέσα σε κρεμώδεις σάλτσες και άνθρωποι που από τον καναπέ, το αυτοκίνητο, κάνοντας γιόγκα/πεζοπορία/αναρρίχηση, αναφέρουν τσιτάτα και καλογραμμένα κείμενα με συμβουλές ψυχικής υγείας, συνθέτουν ένα άκρως ρεαλιστικό μωσαϊκό των βίντεο που μπορείς κανείς να βρει στο κινητό του με ένα απλό σκρολάρισμα.

Είναι γνωστό πλέον ότι ρουφάμε πολύ περισσότερο content από όσο μπορούμε να μεταβολίσουμε.

Μέχρι σχετικά πρόσφατα η πληροφορία περιοριζόταν κυρίως σε φωτογραφικό και γραπτό υλικό, κάτι το οποίο άρχισε να αλλάζει μετά την πανδημία, την κανονική και γνώριμη σε όλους, αλλά και αυτή του Tik Tok. Την περίοδο της καραντίνας πρωταγωνιστούσε αυτή η νέα μορφή social media, στην οποία το βασικό και αρχικό περιεχόμενο ήταν οι χορογραφίες και το lip-sync τηλεοπτικών σειρών. Το TikTok εξελίχθηκε ραγδαία και σίγουρα αποτέλεσε την βασική φόρμα των reels, όπως τα ξέρουμε σήμερα.

Σήμερα το περιεχόμενο έχει ξεφύγει.

Οι άνθρωπο βγήκαν από τα σπίτια, η καραντίνα τελείωσε και όλο αυτό σηματοδότησε μια νέα εποχή, όπου το περιεχόμενο δεν περιορίζεται σε χιουμοριστικά βιντεάκια και χορευτικές κινήσεις, αλλά σε ολόκληρες παραγωγές, αισθητικά πλάνα και καθημερινά vlog ημερήσιας ρουτίνας. Όταν ο Orwell έγραφε το “1984, ο Μεγάλος Αδελφός” είχε προβλέψει τα πάντα, μόνο που πλέον δεν χρειαζόμαστε καν τον Big Brother. Έχουμε γίνει εμείς οι ίδιοι ο Big Brother του εαυτού μας, μετατρέποντας κάθε δευτερόλεπτο της ζωής σε καθημερινό ριάλτι. Μέσα σε όλη αυτή την φρενίτιδα λοιπόν υπάρχει μια πληθώρα περιεχομένου το οποίο σχετίζεται με τη ψυχική υγεία. Και που είναι το κακό θα μου πείτε, ίσα ίσα το να λέγονται τέτοια πράγματα όλο και περισσότερο και να ακούγονται λέξεις όπως τραύμα, προβολή και αποδοχή μόνο καλό μπορεί να είναι, σε μια εποχή που προσπαθεί να αποτινάξει τα ταμπού.

Και συμφωνώ πολύ μέχρι ένα σημείο.

Υπάρχει αυτή η λεπτή, αλλά επικίνδυνη διαχωριστική γραμμή μεταξύ του «διαβάζω ή ακούω κάτι καλό και χρήσιμο, το οποίο με πάει ένα βήμα παραπέρα» και μεταξύ του μπερδεύω τη βοήθεια ενός ειδικού, με όλα τα παραπάνω αποστάγματα συμπυκνωμένης σοφίας. Για να μην παρεξηγηθώ, άπειρα από αυτά τα πράγματα που έχω δει στα reels, είναι πράγματι άριστα τεκμηριωμένα και απόλυτα σωστά. Όμως, όπως μας υπενθύμισε και η Εύελυν Σπηλιώτη στην πρόσφατη συνέντευξή της, «Ένα ποστ, δεν είναι ψυχοθεραπεία». Νιώθοντας πως το «εγώ δεν χρειάζομαι ψυχολόγο, βλέπω reels», είναι το νέο «εγώ δεν χρειάζομαι ψυχολόγο, έχω φίλους», είναι σημαντικό να τονίσουμε πως πρέπει να ξεπεραστεί επιτέλους αυτή η ατάκα, καθώς δεν υπάρχει καμία απολύτως συσχέτιση μεταξύ της μιας πρότασης και της άλλης.

Όλο το νόημα της θεραπείας βρίσκεται στη σύνδεση που δημιουργείται μεταξύ θεραπευτή και θεραπευμένου και τη συναισθηματική μετακίνηση που μπορεί να επέλθει από αυτή τη συνάντηση, κάτι το οποίο σαφώς δε μπορεί να συγκριθεί, πόσο μάλλον να αντικατασταθεί από κάτι που βλέπεις μέσα από μια οθόνη. Οι συμβουλές όσο καλά δομημένες και αν είναι, απευθύνονται σε ένα γενικότερο κοινό, όπου ο καθένας, ειδικά αν δεν έχει τη γνώση, επιλέγει ποιο κομμάτι του εαυτού του θα προβάλλει πάνω σε αυτά τα λεγόμενα, χωρίς να δουλεύει συστηματικά με κάποιον ειδικό, πάνω στη δική του ιστορία και προσωπικότητα.

Είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα ότι η θεραπευτική γλώσσα, έχει αρχίσει να εντάσσεται πιο συστηματικά στο καθημερινό μας λεξιλόγιο και να αποτελεί content, κυρίως για νεαρές ηλικίες που αποτελούν και την πλειοψηφία των χρηστών, όταν κάποτε τα social στόχευαν αποκλειστικά στην καθαρή διασκέδαση χωρίς κάποιο βαθύτερο νόημα.

Η ζωή πλέον είναι συνδεδεμένη με τα social, κανείς δε μπορεί να αρνηθεί πως σχεδόν ολόκληρος ο κόσμος κινείται γύρω από αυτά, από την παγκόσμια οικονομία και διαφήμιση, μέχρι τη δημιουργία κινημάτων και κοινωνικών φαινομένων.

Όμως όσο κλισέ και αν ακούγεται, όλη αυτή η υπερπληροφορία μπορεί να φέρει μαζί της, όχι απαραίτητα μόνο παραπληροφόρηση, αλλά κυρίως σύγχυση. Και όσων αφορά το κομμάτι της ψυχικής υγείας και της ψυχοθεραπείας, πως μπορείς να ακούς μια συμβουλή και μια καθοδήγηση, αν μετά δεν έχεις ιδέα πως να την επεξεργαστείς και να την υλοποιήσεις; Τα reels είναι πολύ ωραία και δημιουργικά, πολλές φορές έως και εθιστικά.

Ο στόχος ελπίζω να είναι να αποτελέσουν κομμάτι της ευαισθητοποίησης σε αυτόν τον τομέα, όπως και σε πολλούς και όχι το αντίθετο, τη δημιουργία ψευδαίσθησης, ότι τα reel είναι αρκετά ως πηγή συμβουλής. Γιατί όπως και να το κάνουμε η ανθρώπινη επαφή έχει θεραπευτικές ιδιότητες, ευτυχώς, δύσκολα αντικαταστάσιμες.