Αισθάνεσαι ένοχ@ ή σαν να έχεις αποτύχει, αν καταλήξεις να μην κάνεις απολύτως τίποτα το Σαββατοκύριακο; Σίγουρα δεν είσαι μόν@. Μέσα σε μια κουλτούρα φασαρίας όπου κυριαρχεί η παραγωγικότητα, το να μην κάνεις τίποτα θεωρείται χάσιμο χρόνου.

Αλλά εδώ είναι η αλήθεια: το να μην κάνεις τίποτα είναι καλό για σένα. Σίγουρα έχει αξία. Στην πραγματικότητα, είναι απολύτως απαραίτητο.

Οι Chris Griffiths και Caragh Medlicott είναι οι συγγραφείς του The Creative Thinking Handbook. Θεωρούν ότι το να μην κάνεις τίποτα μπορεί να είναι πραγματικά παραγωγικό – απλά χρειάζεται να επαναπροσδιορίσεις μερικά πράγματα.

«Όταν έχεις μια λίστα υποχρεώσεων τόσο μεγάλη κι ένα εκατομμύριο θελήματα για να εκτελέσεις, η παραγωγική δύναμη του να μην κάνεις τίποτα πιθανότατα ακούγεται σαν μια υπέροχη, ελαφρώς απρόσκοπτη φαντασία», λένε οι Griffiths και Medlicott στο Stylist.

Το κλειδί για τη δύναμη του να μην κάνεις τίποτα είναι… στην πραγματικότητα να μην κάνεις τίποτα. Χωρίς scroll στο TikTok. Χωρίς να τελειώσεις όλο το The White Lotus. Δηλαδή το να ξαπλώσεις στον καναπέ βλέποντας τηλεόραση και χαζεύοντας τα social media δεν είναι ακριβώς τίποτα. Είναι βλέπω τηλεόραση και παράλληλα χαζεύω στα social. Έχει διαφορά από το ξαπλώνω στον καναπέ. τελεία.

Πρέπει να κάνεις «απλά τίποτα», λένε οι Griffiths και Medlicott . «Ή τουλάχιστον, σχεδόν τίποτα: μια απλή δράση που δεν είναι ούτε διασκεδαστική ούτε απαιτεί την προσοχή σου».

Δεν θα περίμενες ότι ο φορητός υπολογιστής ή το τηλέφωνό σου θα συνεχίσει να λειτουργεί χωρίς να το φορτίζεις πότε – πότε, οπότε γιατί περίμενες ατελείωτη παραγωγικότητα από τον εγκέφαλό σου;

Γιατί; Όλα εξαρτώνται από το αποτέλεσμα του να μην κάνεις τίποτα στον εγκέφαλό σου, το οποίο του επιτρέπει να χαλαρώσει και να ξεκουραστεί πλήρως. Όταν εγκέφαλός “παίρνει τον χρόνο και τον χώρο του”, μπορεί να συνεχίσει να είναι πιο δημιουργικός και γεμάτος ενέργεια, καθώς και να σου επιτρέπει να λύνεις καλύτερα τα προβλήματα αφού το κεφάλι σου θα είναι καθαρό και θα βλέπει μπροστά του τις λύσεις.

Οι Griffiths και Medlicott εξηγούν: «Ο εγκέφαλός είναι σαν πολύπλοκη μηχανή και ανάλογα με το τι κάνεις, ενεργοποιεί διάφορες περιοχές. Για πολύ καιρό, οι επιστήμονες υπέθεταν ότι ο εγκέφαλός ήταν πιο ενεργός όταν έκανες focus σε μία εργασία. Μπορείς να δεις τη λογική πίσω από αυτό. Όταν συγκεντρώνεσαι, σίγουρα χρησιμοποιείς περισσότερη εγκεφαλική δύναμη, σωστά; Λοιπόν, αποδεικνύεται ότι δεν είναι ακριβώς έτσι.

«Έρευνα από του University of British Columbia διαπίστωσε ότι όταν συγκεντρώνεσαι ο εγκέφαλός λειτουργεί περισσότερο σαν προβολέας παρά με λαμπτήρας. Με την προσοχή σε ένα μόνο πράγμα, η χρήση του εγκεφάλου περιορίζεται για να δώσει πλήρη ενέργεια στην εργασία που γίνεται. Αυτό που είναι ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι τι συμβαίνει όταν ανταποκρίνεσαι και αφήνεις το μυαλό να περιπλανηθεί.

«Το σημείο που κάποτε οι επιστήμονες πίστευαν ότι ήταν απλώς το βασικό «προεπιλεγμένο δίκτυο» του εγκεφάλου που μπαίνει σε λειτουργία όταν είμαστε αφηρημένοι, τώρα γνωρίζουμε ότι στην πραγματικότητα η αφηρημάδα κάνει μεγάλα τμήματα του εγκεφάλου να φωτίζονται – συμπεριλαμβανομένου του εκτελεστικού δικτύου του εγκεφάλου (το μέρος που σχετίζεται με την επίλυση σύνθετων προβλημάτων και τον ιδεασμό).

«Αν κι όλα αυτά μπορεί να ακούγονται αρκετά περίπλοκα στη θεωρία, πιθανότατα έχεις βιώσει αυτό το φαινόμενο. Σου ήρθε ποτέ μια ιδέα στη μέση της νύχτας ή βρήκες την τέλεια λύση σε ένα πρόβλημα ενώ πήγαινες στη δουλειά; Αν συχνά φαίνεται ότι οι καλύτερες ιδέες εμφανίζονται όταν σκέφτεσαι κάτι εντελώς άλλο, αυτό συμβαίνει γιατί στην πραγματικότητα ισχύει. Μια μελέτη διαπίστωσε μάλιστα ότι το 72% των ανθρώπων αναφέρουν ότι παράγουν ενδιαφέρουσες νέες ιδέες ενώ κάνουν ντους.»

«Με το να αφαιρείς χρόνο από τη δουλειά για να μην κάνεις τίποτα, στην πραγματικότητα αυξάνεις τον χρόνο που αφιερώνει ο εγκέφαλός σου για να ξεδιαλύνει προβλήματα και να δημιουργεί κρίσιμες συνδέσεις. Επιτρέποντάς σου έτσι να αντιμετωπίσεις τη δουλειά με φρέσκο δημιουργικό δυναμισμό.»

Ωστόσο, η δύναμη του να μην κάνεις τίποτα δεν έγκειται μόνο στο να δίνεις στον εαυτό σου χώρο για να έρθουν νέες ιδέες. Είναι στο να μπορείς πραγματικά να ξεκουραστείς και να επαναφορτιστείς.

Αφιερώνοντας χρόνο μακριά από τη δουλειά για να μην κάνεις τίποτα, στην πραγματικότητα αυξάνεις τον χρόνο που αφιερώνει ο εγκέφαλός σου για να λύσει προβλήματα

Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο μελέτες έχουν δείξει ότι τα τακτικά διαλείμματα βοηθούν στην πρόληψη του άγχους και της υπερέντασης. Όταν έχουμε πολλά να κάνουμε, το να ξοδεύουμε χρόνο χωρίς να κάνουμε τίποτα ακούγεται αδιανόητο, αλλά αποφεύγοντας τα διαλείμματα προκαλούμε την εξάντληση των ενεργειακών αποθεμάτων ακόμα πιο γρήγορα.

«Στον τεχνολογικό κόσμο μας, πολλοί από εμάς μπαίνουμε στον πειρασμό να περνάμε τα διαλείμματά μας μακριά από τη δουλειά ακόμα συνδεδεμένοι –είτε απαντώντας σε μηνύματα είτε ελέγχοντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης– αλλά ενώ αυτά τα πράγματα μπορεί να φαίνεται ότι απαιτούν λιγότερη ενέργεια, δεν έχουν την ίδια αναζωογονητική δύναμη του να μην κάνεις πραγματικά τίποτα».

Μπορεί να μην είναι εφικτό να κάνεις πολλά και συχνά διαλλείματα κάνοντας απολύτως τίποτα αλλά μπορείς κάθε φορά που βρίσκεις μία ήσυχή γωνιά, όταν περιμένεις σε μία αίθουσα αναμονής για παράδειγμα ή ακόμα και την ώρα που στέκεσαι στο ασανσέρ, να αφήσεις τις οθόνες, μην ελέγξεις το κινητό σου και να αφεθείς, είναι καλό για εσένα, καλό για τον εγκέφαλό σου και καλό για να σε κάνει πιο παραγωγικό μακροπρόθεσμα.