Το Camp Europe είναι η παράσταση που μελετά και αναβιώνει την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση μέσα από το χαρακτηριστικό δείγμα του θεάτρου-ντοκουμέντο. Η ξεχωριστή αυτή παράσταση αποτελείται από ένα project, το οποίο εξελίσσεται σταδιακά μέσα από έρευνα αλλά και καλλιτεχνικές διαμονές σε Βερολίνο, Βουδαπέστη, Σμύρνη και Αθήνα. Η δημιουργός της παράστασης, Μαρίλλη Μαστραντώνη, μας μιλάει για το Camp Europe στην Αθήνα, μας εξηγεί τα χαρακτηριστικά του θεάτρου-ντοκουμέντο και μας δίνει τους λόγους για να απολαύσουμε την παράσταση από τις 9 μέχρι 15 Μαΐου στο Θέατρο Χυτήριο.

Πως γεννήθηκε η ιδέα του διεθνούς project “Camp Europe”. Πείτε μας λίγα λόγια για αυτό.

Με απασχολούσε η επιλεγόμενη «προσφυγική και μεταναστευτική κρίση», καθώς και η διαχείρισή της σε πολιτικό επίπεδο. Αποφάσισα, λοιπόν, να διερευνήσω το φαινόμενο από την οπτική, αφενός της ιστορικής προοπτικής – τις περιόδους προσφυγικών ροών και εκτοπίσεων στην Ευρώπη του 20ου αιώνα – και αφετέρου της λειτουργίας των στρατοπέδων συγκέντρωσης – όπου συνήθως εγκλείονται οι «μετακινούμενοι» πληθυσμοί – σε κρίσιμες περιόδους, καθώς και τη μεταξύ τους σχέση.

Η παράσταση είναι χαρακτηριστικό δείγμα του «θεάτρου – ντοκουμέντο». Τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει τον συγκεκριμένο τύπο θεάτρου;

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές του θεάτρου-ντοκουμέντο. Ο κοινός τους τόπος είναι η μετα-δραματική φόρμα και το γεγονός ότι εμπνέονται από ζητήματα της πραγματικότητας, κάνοντας χρήση αληθινών δεδομένων και υλικού. Στη συγκεκριμένη παράσταση επιλέγω μια μείξη πραγματικών στοιχείων με επινοημένες εικόνες – κατασκευές, χρησιμοποιώντας παράλληλα εργαλεία του θεάτρου-ντοκουμέντο και μεθόδους του θεάτρου της επινόησης (devised theatre).

Το project εξελίσσεται σταδιακά, μέσα από έρευνα και καλλιτεχνικές διαμονές σε Βερολίνο, Βουδαπέστη, Σμύρνη και Αθήνα, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και καλλιτέχνες. Τι το ξεχωριστό θα δει ο θεατής στην παράσταση της Αθήνας που ίσως δεν υπάρχει στις υπόλοιπες χώρες;

Στις υπόλοιπες χώρες παρουσιάζαμε το αποτέλεσμα της έρευνας και της δουλειάς μας σε συνάρτηση με το τοπικό πλαίσιο. Ο θεατής της Αθήνας θα παρακολουθήσει την ολοκληρωμένη παράσταση από μια ομάδα Ελλήνων και ξένων performer, η οποία αποτελεί μια σύνθεση του υλικού που παράχθηκε στο εξωτερικό εμπλουτισμένου από επιπλέον στοιχεία και εικόνες.

Το «Camp Europe» επικεντρώνεται σε περιόδους έντονων προσφυγικών ροών και εκτοπίσεων στην Ευρώπη του 20ου αιώνα. Κατά την άποψη σας τελικά η ιστορία επαναλαμβάνεται; Κι αν ναι, τι είναι αυτό που έχει να μας πει;

Οι περισσότεροι ιστορικοί ισχυρίζονται ότι η ιστορία ποτέ δεν επαναλαμβάνεται ακριβώς, αφού το πλαίσιο διαρκώς διαφοροποιείται. Η μελέτη της όμως, αποκαλύπτει τις αναλογίες των σημερινών δεδομένων με τα παρελθόντα, και πώς ενδεχομένως θα μπορούσαμε να αποφύγουμε προηγούμενα ολισθήματα και λανθασμένους χειρισμούς.

Πείτε μας λίγα λόγια για την «κατάσταση εξαίρεσης» που αναφέρεται στην παράσταση και επικρατεί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Η κατάσταση ανάγκης ή κατάσταση εξαίρεσης, είναι μία έννοια του αστικού δημοσίου δικαίου, σύμφωνα με την οποία η νομιμότητα μέσα σε ένα κράτος αναστέλλεται για να προστατευθεί η ίδια η νομιμότητα και η τάξη. Ο ίδιος ο νόμος, δηλαδή, προβλέπει την κατάργησή του σε έκτακτες συνθήκες. Το πρόβλημα είναι ότι η κατάσταση εξαίρεσης (παρότι ενδεχομένως δεν κηρύσσεται με την τεχνική έννοια του όρου), έχει αρχίσει να αναδεικνύεται, και με τη δική μας ανοχή, ως το κυρίαρχο παράδειγμα διακυβέρνησης στη σύγχρονη πολιτική. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης απ’ την άλλη, συνιστά τον de facto χώρο επιβολής της, ορίζοντάς τον έγκλειστο εκτός των ορίων της κοινωνίας, αποστερημένο από πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα.