Σε μια Γάζα που λιμοκτονεί κυριολεκτικά και συμβολικά, η έννοια της “ανθρωπιστικής βοήθειας” μοιάζει περισσότερο με λέξη-βιτρίνα παρά με ουσιαστική πράξη σωτηρίας. Και όταν ένα χαρτόκουτο φαγητού γίνεται στόχος, η ίδια η πράξη της ελπίδας μετατρέπεται σε απειλή.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της El País, από τότε που ξεκίνησε η διανομή τροφίμων από την Gaza Humanitarian Foundation (GHF) – ένα πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από τις ΗΠΑ και υποστηρίζεται από το Ισραήλ – τουλάχιστον 100 βίαια επεισόδια έχουν καταγραφεί γύρω από τα σημεία παράδοσης. Η ίδια η GHF απορρίπτει τις κατηγορίες, λέγοντας πως δεν υπάρχουν τεκμήρια, όμως οι κάτοικοι της Γάζας αφηγούνται μια πολύ διαφορετική ιστορία.
Ένα κουτί με ελλείψεις
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, το πακέτο που μοιράζεται περιέχει μόνο βασικά και ξηρά προϊόντα: αλεύρι, ρύζι, μακαρόνια, μερικά κουτιά κονσέρβας και λάδι. Δεν υπάρχουν γαλακτοκομικά, δεν υπάρχουν αυγά, δεν υπάρχει κανένα φρέσκο τρόφιμο. Κι όμως, σε αυτά τα ελλιπή κουτιά βασίζονται οικογένειες που παλεύουν με την πείνα και τον χρόνιο υποσιτισμό. Καμία πηγή ζωικής πρωτεΐνης, καμία παιδική ή βρεφική τροφή. Ούτε εμπλουτισμένο αλεύρι, ούτε εμπλουτισμένο ρύζι – τα ελάχιστα που θεωρούνται «βασικά» από τον ΟΗΕ σε περιοχές έκτακτης ανάγκης.
Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με την UNICEF, πάνω από 16.500 παιδιά στη Γάζα κάτω των 5 ετών αντιμετωπίζουν οξύ υποσιτισμό, ενώ το 40% του συνολικού πληθυσμού είναι κάτω των 14. Αυτά τα κουτιά, απλώς δεν επαρκούν.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ / WFP: το 100% του πληθυσμού της Γάζας αντιμετωπίζει οξεία επισιτιστική ανασφάλεια, ενώ περίπου 70.000 παιδιά χρειάζονται επείγουσα θεραπεία για οξύ υποσιτισμό. Παράλληλα, απαιτούνται περίπου 265 εκατομμύρια δολάρια για την κάλυψη των αναγκών τροφής έως τον Αύγουστο 2025.
Η τελευταία έκθεση της Integrated Food Security Phase Classification (IPC) κατέταξε τη Γάζα στο υψηλότερο επίπεδο κρίσης (κατηγορία 5 – καταστροφή), με 1,1 εκατομμύρια ανθρώπους να βρίσκονται στα πρόθυρα του λιμού.
Η GHF ισχυρίζεται πως από τις 27 Μαΐου μέχρι και τις 7 Ιουνίου έχουν διανεμηθεί 140.640 χαρτόκουτα, τα οποία αντιστοιχούν – σύμφωνα με τον στρατό του Ισραήλ – σε περίπου 9 εκατομμύρια μερίδες φαγητού – νούμερο που προκαλεί σκεπτικισμό, όταν ο ίδιος ο ΟΗΕ σε αντίστοιχες κρίσεις καταφέρνει να διανείμει μόλις 500–1.000 πακέτα την ημέρα ανά σημείο. Οι ίδιοι οι κάτοικοι όμως, όπως και οργανώσεις όπως η Oxfam και ο ΟΗΕ, θέτουν σοβαρά ερωτήματα: πού πήγαν όλα αυτά τα πακέτα;
Σε πολλά σημεία διανομής, αυτόπτες μάρτυρες λένε ότι είδαν μόλις πέντε ή έξι παλέτες με τρόφιμα, πολύ μακριά από τις εικόνες “μαζικής βοήθειας” που προβάλλονται από τις αρχές.
Η ελπίδα που πουλιέται στη μαύρη αγορά
Το πιο σοκαριστικό κομμάτι όμως, είναι άλλο: πολλοί μαρτυρούν ότι τα τρόφιμα που υποτίθεται πως διανέμονται δωρεάν, καταλήγουν στη μαύρη αγορά. Υπάρχουν αναφορές για ενόπλους που συγκεντρώνουν τα κουτιά και τα μεταπωλούν – με την ανοχή, ίσως και τη συνεργασία, του Ισραήλ ή ιδιωτικών εταιρειών ασφαλείας που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.
Τα δύο σημεία διανομής της GHF – το ένα στη Ράφα και το άλλο στο Ντεΐρ αλ-Μπάλα – εξυπηρετούν κυρίως το νότιο τμήμα της Γάζας. Στον βορρά, όπου ο πληθυσμός ξεπερνά το 1 εκατομμύριο, η πρόσβαση είναι ανύπαρκτη. Όσοι επιχειρούν να φτάσουν από μακριά, είτε κινδυνεύουν, είτε φεύγουν με άδεια χέρια.
Μια παράσταση βοήθειας χωρίς σενάριο
Σε βίντεο που κυκλοφόρησαν από τη Ράφα, φαίνονται δεκάδες άνθρωποι να σπρώχνονται για να πάρουν ένα κουτί, ενώ πυροβολισμοί ακούγονται από μακριά. Σύμφωνα με δορυφορικές καταγραφές της UNOSAT, το επίπεδο καταστροφής στη Ράφα και στα σημεία διανομής έχει αυξηθεί κατακόρυφα από τον Μάιο, με πολλές από τις περιοχές γύρω από τα σημεία της GHF να παρουσιάζουν «πολύ υψηλό ρίσκο ασφαλείας».
Από τις 27 Μαΐου έως τις αρχές Ιουνίου, ο ΟΗΕ κατέγραψε τουλάχιστον 82 νεκρούς και 506 τραυματίες κοντά σε σημεία διανομής της GHF – θύματα της βίας και των πυροβολισμών κατά του πλήθους .
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Δεν υπάρχει ούτε οργάνωση, ούτε έλεγχος, ούτε σύστημα ταυτοποίησης. Όποιος φτάσει πρώτος, ίσως σωθεί. Αυτό που φαίνεται πως συμβαίνει δεν είναι μια οργανωμένη επιχείρηση βοήθειας. Δεν υπάρχουν λίστες με ευάλωτους πληθυσμούς, δεν γίνονται προτεραιοποιήσεις, δεν χρησιμοποιούνται ταυτότητες ή κάρτες. Δεν υπάρχει δομή. Υπάρχει μόνο ένα κουτί, πεταμένο στο έδαφος, σε ένα χαοτικό τοπίο όπου όποιος προλάβει – σώθηκε. Ή τουλάχιστον έτσι νομίζει.
Για κάποιους, αυτό ονομάζεται «βοήθεια». Για τους ανθρώπους της Γάζας, όμως, είναι απλώς μια ακόμη πράξη ταπείνωσης.
Πηγή: El País, 9 Ιουνίου 2025
