Το σκουλαρίκι που ήταν πεσμένο στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου και είσαι σίγουρη πως δεν κάνει σετ με κανένα δικό σου. Τα νέα τρελά ωράριά του στη δουλειά που προέκυψαν από το πουθενά και γύρω από τα οποία η πληροφόρηση είναι τουλάχιστον ελλιπής. Τα νέα ταξίδια με τη δουλειά, αντίστοιχα.

Το κινητό που απέκτησε κωδικό κλειδώματος, ενώ πριν δεν είχε. Και που δεν είναι πια ελεύθερα αφημένο σε κοινή θέα, αλλά κάπου καταχωνιασμένο. Το κλασσικό κόκκινο κραγιόν στο άσπρο το πουκάμισο που παίζει σε κάθε ταινία απιστίας που σέβεται τον εαυτό της. Σημάδια απιστίας κανονικής, με τα όλα της. Κλασσικά, εικονογραφημένα, αλλά και κινηματογραφημένα.

Αυτά είναι τα προφανή, τα άλλα όμως;

Αυτά στην απιστία τη γνωστή. Την ερωτική, τη σεξουαλική. Εκείνη που συμβαίνει με φυσική συνάντηση και σύνδεση σωματική, με πρόσωπο εκτός μιας σχέσης ή ενός γάμου.

Αυτή είναι η εικόνα που έχουμε εγκατεστημένη στη συνείδησή μας ως απιστία. Και τα όριά της είναι πάνω-κάτω σαφή. Με τη συναισθηματική όμως απιστία, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα και μπερδεμένα.

H επαφή συχνά ξεκινάει ως μια φιλία που ίσως μοιάζει και αθώα. Οι εμπλεκόμενοι με το χρόνο επενδύουν στη σχέση αυτή και τείνουν εκεί για στήριξη ψυχολογική και συναισθηματική. Τελικά χτίζεται ένας δεσμός δυνατός, ικανός να δημιουργήσει στο μονογαμικό ζευγάρι πλήγμα αντίστοιχο με εκείνο της σεξουαλικής απιστίας.

Ορίζοντας τα αόριστα

Εκεί που ένα one night stand ή ένα φιλί είναι δεδομένα μη αποδεκτά σε μία μονογαμική σχέση, εδώ τα κριτήρια είναι πιο θολά. Δε βρίσκουμε κρυφά ραντεβουδάκια, ούτε πιάνουμε κανέναν στα πράσα.

Υπάρχουν όμως συζητήσεις που κρατάνε για ώρες, μηνύματα κοινού ενδιαφέροντος, ίσως βιώνουμε και μια αποξένωση εντός της σχέσης. Το θέμα είναι ότι συνήθως, κανείς από τους δύο μονογαμικούς συντρόφους δεν είναι πολύ σίγουρος για την ύπαρξη συναισθηματικής απιστίας. Ο άπιστος δεν εντοπίζει εύκολα πως κάνει κάτι κακό, εφόσον δεν συνευρίσκεται με το εκτός σχέσης άτομο. Και ο απατημένος από τη μεριά του, σπάνια έχει αρκετές χειροπιαστές αποδείξεις.

Για να δοθεί όμως ένας ορισμός, ένας μπούσουλας αναγνώρισης της κατάστασης, σύμφωνα με τους ειδικούς, συναισθηματική απιστία υπάρχει όταν σκεφτόμαστε το τρίτο πρόσωπο καθημερινά και εμμονικά και τροποποιούμε το πρόγραμμα και τις υποχρεώσεις μας ώστε να βρούμε περισσότερο χρόνο για επικοινωνία μαζί του.

Η ψυχοθεραπεύτρια και ειδική σε θέματα σχέσεων Esther Perel, σε ομιλία της στο Ted 2015, όρισε τρία βασικά γνωρίσματα της συναισθηματικής απιστίας. Για αρχή είναι κρυφή, όπως άλλωστε και κάθε παράνομη σχέση. Δεύτερον, προϋποθέτει την ύπαρξη συναισθηματικής σύνδεσης με το τρίτο πρόσωπο. Και, τέλος, περιλαμβάνει ερωτική φαντασίωση με το πρόσωπο αυτό.

Η Perel μάλιστα τόνισε τη σημασία της φαντασίωσης, αναφέροντας το ρίγος που νιώθει κανείς σκεπτόμενος ένα πρώτο του φιλί με το τρίτο πρόσωπο και το οποίο μπορεί να είναι αντίστοιχο ή και δυνατότερο με αυτό που θα ένιωθε εάν πραγματικά συνέβαινε αυτό το φιλί.

Είναι σοβαρά τα πράγματα;

Το εάν η συναισθηματική απιστία μπορεί να καταλήξει και σε σεξουαλική, δεν είναι δεδομένο. Κατά πώς φαίνεται όμως δεν έχει και τόση σημασία, αφού η συναισθηματική απιστία δείχνει να περιλαμβάνει περισσότερη δέσμευση από ό,τι η σεξουαλική.

63.894 συμμετέχοντες έλαβαν μέρος σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στα Archives of Sexual Behavior. Το 54% των ετεροφυλόφιλων ανδρών δήλωσε ότι θα αισθανόταν περισσότερο προδομένο από τη σεξουαλική απιστία, ενώ το 46% από τη συναισθηματική. Το 35% των ετεροφυλόφιλων γυναικών δήλωσε αντίστοιχα πως θα ένιωθε περισσότερη προδοσία από τη σεξουαλική απιστία και το 65% από τη συναισθηματική. Στην LGBT κοινότητα, τα ποσοστά των γυναικών είναι παρεμφερή, ενώ τα ποσοστά των ανδρών πλησιάζουν εκείνα των γυναικών.

Κάπως έτσι, η συναισθηματική απιστία όχι απλά μπορεί να επηρεάσει, αλλά και να διαλύσει μια σχέση. Όταν αποκαλυφθεί, είναι σίγουρο και με τη βούλα ότι η εμπιστοσύνη ανάμεσα στο ζευγάρι θα κλονιστεί. Όπως και στη σεξουαλική απιστία βέβαια, οι λόγοι που οδηγούν ένα μονογαμικό κατά τα άλλα σύντροφο εκεί, έχουν να κάνουν με προβλήματα που υπάρχουν εντός της επίσημης σχέσης, αλλά και με προσωπικά άλυτα ζητήματα του άπιστου. Το πιο συχνό, η έλλειψη αυτοπεποίθησης που οδηγεί στην αέναη ανάγκη για επιβεβαίωση του εαυτού.

Τι φέρνει μαζί της η συναισθηματική απιστία

Όπως και στην απιστία με την παραδοσιακή της μορφή, έτσι κι εδώ, αργά ή γρήγορα οι επιπτώσεις θα σκάσουν πάνω σε όλα. Όχι σαν πεφταστέρι, πιο πολύ σαν κομήτης. Με τον κρατήρα και με τα όλα του.

Νιώθεις αναζωογόνηση και ενθουσιασμό, συναρπάζεσαι κιόλας. Προσπαθείς μεν να κρατήσεις το ενδιαφέρον για το σύντροφό σου ζωντανό, μην έρθουν και όλα στην επιφάνεια. Άλλωστε δεν είσαι και σίγουρος για το ποιόν τελικά θα επιλέξεις. Και αν κιόλας θέλεις να επιλέξεις, ή τα θέλεις όλα δικά σου. Κι από την άλλη, κάνεις ό,τι μπορείς να περνάς περισσότερο χρόνο με το τρίτο πρόσωπο, δεν μπορείς να αφήσεις στην άκρη το πώς νιώθεις όταν είσαι μαζί του.

Πριν καν το πάρεις χαμπάρι, αρχίζεις τη διπλή ζωή. Καταναλώνεις τεράστια αποθέματα φαιάς ουσίας για να καλυφθείς και γεμίζεις άγχος. Μη σου ξεφύγει κάτι και βγουν όλα στη φορά.

Δεν μπορείς πλέον να λειτουργήσεις στη δουλειά σου όπως θα έπρεπε, δεν είσαι συγκεντρωμένος. Ανακαλείς σκηνές που έζησες με το τρίτο πρόσωπο, συζητάς διαρκώς για αυτές με το συνάδελφο που εμπιστεύεσαι, κάνεις όνειρα για τις επόμενες αντίστοιχες στιγμές. Κάνεις πλάνα, τα οργανώνεις επιμελώς.

Και αλλάζεις. Εσύ δεν μπορείς να το καταλάβεις, όλοι όμως γύρω σου μπορούν. Ο επίσημος σύντροφός σου, δε σε αναγνωρίζει. Κι όταν σου το λέει, εσύ ενοχλείσαι, ίσως κοκκινίζεις, γίνεσαι οξύθυμος. Και δημιουργείς τσακωμούς, πολλές φορές και επί τούτου, να βρεις τρόπους να ξεφύγεις από έναν υγιή πολιτισμένο διάλογο που τώρα δε σε παίρνει να κάνεις.

Στους δύο κόσμους που παράλληλα ζεις, μπερδεύεις την πραγματικότητα με τη φαντασία. Και μπαίνει η ζωή σου σε μια κατάσταση αναμονής. Τα υπόλοιπα δείχνουν να έχουν χάσει τη σημασία τους, το μυαλό σου έχει κλειδώσει στην κατάσταση που βιώνεις. Κι έτσι όλα τριγύρω, πλην της παράνομης σχέσης σου, μένουν στάσιμα, τίποτα δεν προχωρά.

Όμως νιώθεις ενοχές κι αυτές σε κάνουν να πηγαινοέρχεσαι, ανάμεσα στις δυο σου σχέσεις. Αυτό οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε μια βαθιά απογοήτευση, όταν θα φτάσει η μέρα που θα νιώσεις ότι δεν ανήκεις ούτε εδώ, ούτε εκεί, δεν ανήκεις πραγματικά πουθενά. Εκεί βρίσκεται και ένα συναίσθημα μοναξιάς τόσο δυνατό, που μοιάζει ανυπέρβλητο.

Για όλα υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε

Κάθε σχέση βιώνει φθορά. Τη φθορά του χρόνου, της καθημερινότητας, των όσων φέρνει η ζωή. Ο εξιδανικευμένος έρωτας των ταινιών και της φαντασίας μας, δείχνει μόνο να δημιουργεί απογοητεύσεις όταν τελικά εμπλακούμε σε μία σχέση ζωής. Ακόμη και ο ιδανικός έρωτας των πρώτων ημερών που δεν ήταν στη φαντασία μας, παρά συνέβη όντως, δεν μπορεί να κρατήσει για πάντα στην αρχική του μορφή.

Κι αν όλο αυτό μοιάζει κάπως γκρι, ξανασκέψου το, δεν είναι. Πάμε μπροστά, εξελισσόμαστε, αλλάζουμε. Μαζί μας και η σχέση. Για όσα φεύγουν και χάνονται, έρχονται άλλα. Ή και τα ίδια, αλλά σε μια πιο ώριμη μορφή τους.

Αν εντοπίσεις ότι είσαι έτοιμος για συναισθηματική απιστία, σπεύσε να το επικοινωνήσεις. Με ανθρώπους τους περιβάλλοντός σου που εμπιστεύεσαι και των οποίων τη γνώμη εκτιμάς. Όσο πιο πολύ επικοινωνήσεις τις σκέψεις σου, τόσο λιγότερο απαγορευμένες θα μοιάζουν.

Επένδυσε κι άλλο στη σχέση ή το γάμο σου. Αφιέρωσε χρόνο στο σύντροφό σου, κάντε σχέδια και όνειρα για το μέλλον. Βρείτε μαζί όλα όσα σας κρατούν μακριά. Είναι το πρώτο βήμα για να ανακαλύψετε διεξόδους ώστε να τα ξεπεράσετε και να δεθείτε πιο στενά, πιο ειλικρινά.

Τα καινούργια ενδιαφέροντα, μπορούν να σου φέρουν τον ενθουσιασμό που ίσως σου λείπει, σε μια καθημερινότητα που δεν αφήνει χρόνο παρά για μια κατάσταση ρουτίνας. Ένα νέο χόμπι, ένα νέο project, κάτι που δεν έχεις ξαναδοκιμάσει. Αν το δοκιμάσεις και δεν ενθουσιαστείς, μην απογοητευτείς. Ίσως δεν ήταν το κατάλληλο για σένα. Πάμε για άλλα.

Αν πάραυτα βρέθηκε στο δρόμο σου ένας άνθρωπος σε μια συνθήκη που μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική απιστία, μην το αρνείσαι στον εαυτό σου. Δες τι πραγματικά συμβαίνει εδώ. Είναι οι ντοπαμίνες που λειτουργούν πάνω σου σα ναρκωτικό και σε σέρνουν από τη μύτη; Αν είναι αυτό και τίποτε άλλο, απόφυγε τις συναναστροφές σου με το νέο αυτό πρόσωπο.

Ή υπάρχει κάτι άλλο εδώ; Μπορεί, συμβαίνουν κι αυτά. Αλλά αν συμβαίνουν, αποδέσμευσε τον άνθρωπο που έχεις πλάι σου. Σκέψου πόσο τον αγαπάς, δείξε του το σεβασμό που του αξίζει. Δεν είναι ηθικό να τον αφήνεις να στηρίζεται στη σχέση σας, όταν εσύ έχεις τραβήξει για άλλες πολιτείες κι άλλα μέρη.

first published: Μάι 13, 2021