Η EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), δηλαδή Θεραπεία Αποευαισθητοποίησης και Επανεπεξεργασίας μέσω Κινήσεων των Ματιών, είναι μια σύγχρονη και ιδιαίτερα αποτελεσματική προσέγγιση που σχεδιάστηκε αρχικά για τη θεραπεία του μετατραυματικού στρες (PTSD), αλλά πλέον αξιοποιείται σε πλήθος ψυχικών προκλήσεων – από το άγχος και τις κρίσεις πανικού, έως τις φοβίες και τη δυσκολία διαχείρισης τραυμάτων.

Πώς λειτουργεί;

Βασικό σχήμα: Ο θεραπευτής ζητά από τον θεραπευόμενο να επικεντρωθεί σε ένα επώδυνο ή τραυματικό γεγονός.

Διέγερση: Ενώ διατηρεί αυτήν την εστίαση, ταυτόχρονα εκτελεί οβίλιες κινήσεις μάτια (π.χ. αριστερά–δεξιά) ή άλλες εναλλασσόμενες αισθητηριακές διεγέρσεις.

Επανεπεξεργασία: Το άτομο αρχίζει να ανακατασκευάζει τη νοητική απεικόνιση του συμβάντος υπό συνθήκη “ασφαλούς περιβάλλοντος”, μειώνοντας σταδιακά τις αρνητικές συναισθηματικές αντιδράσεις και ενισχύοντας την αίσθηση ελέγχου.

Οι κινήσεις των ματιών (ή άλλες μορφές διέγερσης) βοηθούν στην ενεργοποίηση εγκεφαλικών μονοπατιών παρόμοιων με εκείνα που συμβαίνουν κατά τον ύπνο REM, ενισχύοντας τις διαδικασίες επεξεργασίας και “αισθηματικής κάθαρσης”.

Για ποιους είναι σχεδιασμένη;

Η EMDR έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη σε περιπτώσεις: Μετατραυματικού στρες (PTSD), φοβιών (π.χ. για αεροπλάνα, για αίμα), διαταραχών άγχους και κρίσεων πανικού, ενοχλητικής αυτοκριτικής ή ακραίας αίσθησης ντροπής, θλίψης μετά από ασθένειες ή απώλειες, ψυχολογικών εμποδίων στην αυτοπεποίθηση ή την προσωπική ανάπτυξη.

Οφέλη: Τι την κάνει ιδιαίτερη

Πολλοί ασθενείς αναφέρουν αισθητή ελάττωση της έντασης των αρνητικών συναισθημάτων ακόμα και μετά από λίγες συνεδρίες. Δεν απαιτεί την επανάληψη του τραυματικού γεγονότος – αντιθέτως, αναδομείται με ασφαλή τρόπο και συνδυάζεται εύκολα με άλλες μορφές ψυχοθεραπείας (π.χ. CBT) για ολιστικά αποτελέσματα.

Τι να περιμένεις από μια συνεδρία

Μία συνεδρία διαρκεί συνήθως 60–90 λεπτά. Η δομή της περιλαμβάνει συζήτηση και εντοπισμό στόχων. Επιμέρους επικέντρωση σε συγκεκριμένες αναμνήσεις ή συναισθήματα με ταυτόχρονη απευαισθητοποίηση μέσω ματιών ή άλλων τεχνικών αξιολόγηση συναισθημάτων πριν και μετά (π.χ. από 8/10 αισθάνομαι φόβο, γίνεται 3/10) και καταγραφή της εμπειρίας και ολοκλήρωση.

Ο θεραπευτής δημιουργεί ένα προστατευτικό κλίμα, ενθαρρύνοντας το άτομο να επιστρέψει “ήρεμο” στο εδώ και τώρα στο τέλος κάθε κύκλου.

Υπάρχουν παρενέργειες;

Μπορεί να εμφανιστεί μια “μικρή έξαρση” εσωτερικών συναισθημάτων, η οποία, ωστόσο, υποχωρεί σύντομα με τη σωστή καθοδήγηση. Επίσης, μερικοί ασθενείς αναφέρουν αυτές τις ενδείξεις, οι οποίες απομακρύνονται μετά από λίγο.

Είναι κατάλληλη για όλους; Γενικά, ναι, αλλά δεν ενδείκνυται σε άτομα με σοβαρές ψυχώσεις χωρίς σταθερό θεραπευτικό πλάνο και απαιτεί σύμπνοια και εμπιστοσύνη μεταξύ θεραπευτή–θεραπευόμενου για να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Πηγές αν θέλεις να μάθεις περισσότερα:

EMDR International Association (EMDRIA) – https://www.emdria.org
Το επίσημο όργανο για την προώθηση και εκπαίδευση στην EMDR θεραπεία.

American Psychological Association (APA) – https://www.apa.org/ptsd-guideline/treatments/emdr
Αναγνωρίζει την EMDR ως αποτελεσματική θεραπεία για PTSD.

World Health Organization (WHO) – https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/post-traumatic-stress-disorder
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η EMDR εντάσσεται στις ενδεδειγμένες θεραπείες για το μετατραυματικό στρες.

Vogue article (αφορμή άρθρου) – https://www.vogue.com/article/what-is-emdr-therapy
Μια πιο προσωπική, δημοσιογραφική ματιά στο πώς εφαρμόζεται η θεραπεία στην πράξη.

Harvard Health Publishing (Harvard Medical School) – https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/emdr-works-but-how
Αναλύει γιατί λειτουργεί η EMDR, παρόλο που δεν κατανοούμε πλήρως τον ακριβή μηχανισμό.

Το άρθρο αυτό έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστά την επαγγελματική ψυχολογική ή ιατρική συμβουλή. Αν αντιμετωπίζεις τραύμα, άγχος ή άλλα ψυχικά συμπτώματα, απευθύνσου σε εξειδικευμένο ψυχολόγο ή θεραπευτή. Η καταλληλότητα της EMDR θεραπείας αξιολογείται πάντα από πιστοποιημένο επαγγελματία ψυχικής υγείας.