Δεν είναι εύκολο να επιλέξεις Palahniuk όταν θες να χαλαρώσεις. Η συλλογή διηγημάτων Σκαρφίσου κάτι! που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αίολος, δεν είναι για όλους. Και αυτό είναι το πρώτο της προτέρημα.

Ο Palahniuk επιστρέφει με το γνωστό του ύφος: υπερβολή, βιαιότητα, αηδία, αλλά και τρυφερότητα καμουφλαρισμένη κάτω από στρώματα κυνισμού. Είναι σαν να σου λέει: κοίτα τι μπορώ να κάνω με την ανθρώπινη ύπαρξη – και μετά να στο τρίβει στη μούρη.

Πρόκειται για 21 ιστορίες και μια νουβέλα που στήνονται πάνω στον άξονα της παραμόρφωσης ανθρώπων, σχέσεων, καθημερινών καταστάσεων. Μια νοσηλεύτρια που ερωτεύεται τον δολοφόνο του αδερφού της, μια έφηβη που προσποιείται θρησκευτική αποκάλυψη για να κερδίσει τηλεοπτικό χρόνο, ένας τύπος που πάει στο γάμο της πρώην του και καταλήγει… καλύτερα να μην το διαβάσεις μεσημέρι.

Αλλά, ανάμεσα στα φτηνά σοκ και τα αιματηρά αστεία, υπάρχει και κάτι άλλο: ένας συγγραφέας που νιώθει πολύ πιο κοντά στον αναγνώστη απ’ ό,τι φαντάζεσαι. Κάποιος που ξέρει καλά ότι η αλήθεια, καμιά φορά, λέγεται καλύτερα μέσα απ’ τη σάτιρα – και τη φρίκη.

Μέσα σ’ αυτή τη λογοτεχνική πρόκληση, ο Palahniuk δεν χάνει ποτέ τον έλεγχο του ρυθμού και της ατμόσφαιρας. Τα διηγήματά του, όσο άβολα ή παρανοϊκά κι αν είναι, έχουν μια εσωτερική συνέπεια: μιλούν τη γλώσσα της αποσταθεροποιημένης Αμερικής, της χαμένης ενσυναίσθησης, του ανθρώπου που ζει μέσα στο σύστημα και έχει ρωγμές από μέσα. Αυτός είναι ο λογοτεχνικός του κόσμος: ένας τόπος δυσφορίας, στον οποίο όμως υπάρχει πάντα χώρος για αλήθεια, έστω και παραμορφωμένη.

Είναι ένα είδος λογοτεχνίας που δύσκολα αποδέχεται το κατεστημένο. Ο Palahniuk ξέρει πώς να χειρίζεται τη φόρμα, παράλληλα χτίζει ρυθμό, δουλεύει τη γλώσσα σαν λεπίδα και μετατρέπει την αφήγηση σε εμπειρία.

Βέβαια, δεν είναι όλα τα κομμάτια του βιβλίου ισοδύναμα αφού κάποια μοιάζουν να γράφτηκαν απλώς για να σοκάρουν κι άλλα, όμως, όπως το “Zombies” ή το “Knock Knock”, έχουν μια συγκινητική, σχεδόν υπαρξιακή φόρτιση που σε ξαφνιάζει. Είναι εκεί που σταματάς να διαβάζεις Palahniuk «για να δεις μέχρι πού θα το φτάσει» και αρχίζεις να τον διαβάζεις επειδή, ίσως, κατάλαβες τι εννοεί.

Ο τρόπος που χτίζει τον εσωτερικό μονόλογο των χαρακτήρων του είναι συχνά σπασμωδικός, ειρωνικός, γεμάτος σύγχυση και γίνεται όχημα για μια σύγχρονη αφήγηση της αποσύνθεσης: όχι μόνο των κοινωνιών, αλλά και των συναισθημάτων.

Τελειώνοντας το βιβλίο κατάλαβα γιατί αγαπάς ή μισείς τον Palahniuk: γιατί δεν σε αφήνει να μείνεις θεατής. Σε βάζει στη σκηνή, σε κάνει συνένοχο κι αυτό είναι σπάνιο.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αίολος.