Από μικρά παιδιά, οι άνθρωποι, έχουμε μία έμφυτη ροπή προς τα ζώα. Εκείνοι που έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν ένα ως κατοικίδιο, φαίνεται να επηρεάζονται με μοναδικό τρόπο στη ζωή τους, αναπτύσσοντας το κοινωνικό συναίσθημα. Θα έλεγε κανείς ότι διαδρώντας κάποιος με ένα ζώο, εκπαιδεύει, ταυτόχρονα, και τον εαυτό του ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που η εκπαίδευση, αυτή, αναθέτει, στα κατοικίδια, ανθρώπινες ιδιότητες. Συγκεκριμένα, τα ζώα, μπορούν να γίνουν αποδέκτες συμπεριφορών και συναισθημάτων τα οποία, αρχικά, προορίζονταν για άλλο αντικείμενο· στην πορεία, όμως, προβλήθηκαν σε εκείνα με μία μη-συνειδητή εκουσιότητα. Για να γίνει, πραγματικά, κατανοητό, το παραπάνω, ας γυρίσουμε στην παιδική ηλικία…

Κατά την παιδική ηλικία, ο άνθρωπος, φαίνεται να έχει έναν εκπληκτικό μηχανισμό διάσπασης ο οποίος τον βοηθά να αντιπαρέλθει δυσκολίες. Μπορεί να διαιρέσει τον εαυτό του στο ισχυρό και το ανίσχυρο μέρος και να αποβάλει όποιο κομμάτι χρειάζεται προβάλλοντάς το σε κάποιον άλλο. Φανταστείτε το σαν μία απόχρωση η οποία διαιρείται στα βασικά χρώματα που τη συνέστησαν. Το πράσινο χρώμα, για παράδειγμα, μπορεί να προκύπτει από την πρόσμιξη του έντονου κίτρινου και του μειλίχιου μπλε, όμως, υπάρχουν περιπτώσεις που ο μειλίχιος “χαρακτήρας” του μπλε δεν γίνεται αποδεκτός, και το πράσινο φοβάται ότι δεν θα καταφέρει να ζωγραφίσει επιτυχώς τον κοινωνικό καμβά…

Σταθμίζοντας την αναλογία μας αλλά και επανερχόμενοι στη σχέση με τα ζώα, ο άνθρωπος, πολλές φορές ιαίνει το όλον του εαυτού του με τη βοήθειά τους. Ο τρόπος που γίνεται αυτό είναι μέσω ενός συναισθηματικού δανεισμού ο οποίος παραπέμπει πολύ στην κύηση. Η διαδικασία χωρίζεται σε δύο μέρη τα οποία είναι ίσης σημασίας αλλά και ίσης πολυπλοκότητας… Το πρώτο μέρος έχει να κάνει με την αποβολή της περισσότερο αδύναμης και εύθραυστης πτυχής του μέσω της προβολής της σε αυτά. Αυτό, είναι το σημείο στο οποίο κάποιος ορά το ζώο σαν κάτι τρομερά αξιολάτρευτο το οποίο έχει ανάγκη από αμέριστη προσοχή, προστασία και ανιδιοτελή αγάπη. Φανταστείτε το σαν να τοποθετεί τον αδύναμο εαυτό του μέσα στο ζώο ούτως ώστε να κυηθεί και να αναπτυχθεί, θρεφόμενος από την αγάπη που του δίνει. Πόσες φορές, για του λόγου το αληθές, δεν αναφέρεται κάποιος στο κατοικίδιό του με μία πατρική χροιά χρησιμοποιώντας τον όρο “παιδί μου”; Η αλήθεια είναι, όμως, ότι εκείνο το “παιδί μου” απευθύνεται στον ίδιο αφού ο ίδιος είναι το παιδί το οποίο λαχταρά τον χαρακτηρισμό…

Το πραγματικά πολύπλοκο, όμως, έχει να κάνει με το ότι – μαζί με το πρώτο μέρος – μπαίνει σε λειτουργία και το δεύτερο… Ο λόγος για αυτό είναι ότι το ζώο, ταυτόχρονα, είναι και ο ιδεατός γονιός. Ο γονιός που συγχωρεί, αφού σχεδόν οποιαδήποτε συμπεριφορά είναι συγχωρήσιμη από αυτά. Πως γίνεται, όμως, το ζώο να είναι συγχρόνως και ο γονιός και το παιδί;

Η απάντηση έγκειται στην ανάγκη του ανθρώπου να αναβιώσει την εμπειρία του με τη μητέρα, από μία ασφαλή σκοπιά, εκ της οποίας είναι τόσο ο αποδέκτης όσο και ο ρυθμιστής της αγάπης που λαμβάνει. To ζώο, λοιπόν, είναι η αγαλματοποίηση της αδύναμης πλευράς του παιδικού εαυτού με την ιδανική μητέρα ώστε, κάποιος, να καταφέρει να εσωτερικεύσει της ποιότητες της ιδανικής, αυτής, μητέρας και να μπορεί να ανατρέχει σε εκείνες όποτε το χρειάζεται.

Το όφελος, εδώ, εκτείνεται και σε άλλες συναισθηματικές παραμέτρους αφού ένα ζώο μπορεί να αλλάξει και το ελάχιστο όριο αγάπης που δεχόμαστε ως επιστροφή. Κατά ένα τρόπο, επανεκπαιδεύει τους συναισθηματικούς μας κάλυκες ώστε να διεκδικούν μία καλύτερη μορφή αγάπης, με αποτέλεσμα να χαλκεύει την αυτο-εκτίμησή μας.

Στην πραγματικότητα, λοιπόν, τα ζώα αποτελούν μια παλινορθωτική εμπειρία στην επανασύσταση του εαυτού όπου λειτουργούν ως θεραπευτικοί κηδεμόνες μία αναρρωνύουσας ψυχής. Ψυχής, η οποία λαχταρά να αλλάξει τους ποιοτικούς παράγοντες της αγάπης που έχει μάθει να ανταλλάσσει με τους ανθρώπους. Τα ζώα, λοιπόν, μας διδάσκουν κάτι εξαιρετικά σημαντικό… Η αγάπη που δίνουμε είναι αυτή που λαχταρούμε να πάρουμε, όμως η αγάπη που δεχόμαστε να λάβουμε είναι η αγάπη που θεωρούμε ότι αξίζουμε..

Ιάκωβος Σιανούδης Bsc, ψυχοθεραπευτής