Το μικροβίωμα του εντέρου και ο ρόλος του στην υγεία και τις λειτουργίες του οργανισμού, είναι ένα θέμα που γενικώς συζητιέται πολύ τα τελευταία χρόνια. Και φυσικά, ένα θέμα που όπως όλα δείχνουν, θα μας απασχολήσει πολύ και στο μέλλον.

Ακόμη λοιπόν κι αν δεν τρελαίνεσαι στην ιδέα χιλιάδων μικροοργανισμών, καλών και κακών, να κατοικοεδρεύουν στο έντερό σου (μήπως όμως και το δέρμα δεν είναι μια παρόμοια περίπτωση;), η αλήθεια είναι ότι οι μικροοργανισμοί αυτοί σε επηρεάζουν πολύ περισσότερο από όσο μπορείς ίσως να σκεφτείς. Από την ικανότητα του οργανισμού σου να ανθίσταται στις ιώσεις έως την ίδια σου τη διάθεση, και από εκεί μέχρι το νούμερο στη ζυγαριά σου, το μικροβίωμα του εντέρου είναι ο MVP πολλών φυσιολογικών λειτουργιών.

Τι είναι όμως το μικροβίωμα του εντέρου;

Η εντερική μικροχλωρίδα είναι στην ουσία ένα σύνολο τρισεκατομμυρίων μικροοργανισμών – βακτηρίων, μυκήτων και ιών – που ζουν στο έντερό σου και ασκούν, ανάλογα με το είδος τους, τόσο επωφελή όσο και επιβλαβή δράση. «Αυτά τα μικρόβια ζουν στο σώμα μας και μέσω ενός πολύπλοκου δικτύου σηματοδότησης, ελέγχουν αρκετές βασικές λειτουργίες για τη διατήρηση της υγείας», επισημαίνει ο Δρ. Brent Agin, διευθυντής του κέντρου ευεξίας Priority You στο Clearwater της Φλόριντα.

Όπως προαναφέρθηκε, τα βακτήρια του εντέρου συνδέονται άμεσα με το ανοσοποιητικό μας σύστημα και όχι μόνο. «Έρευνες δείχνουν ότι το μικροβίωμα μπορεί να επηρεάσει την κατάθλιψη, το άγχος, ακόμη και την υγεία της καρδιάς, αλληλεπιδρώντας με τον εγκέφαλο μέσω σηματοδοτικών μορίων στην κυκλοφορία του αίματος», εξηγεί. Αλλά είναι ένα πολύ πιο περίπλοκο σύστημα από αυτό. «Το έντερό σας έχει το δικό του νευρικό σύστημα, γνωστό ως εντερικό νευρικό σύστημα, που επιτρέπει άμεση σύνδεση με τον εγκέφαλο» προσθέτει ο Δρ. Agin. Και αυτό γίνεται με έναν πολύ ενδιαφέροντα τρόπο, μιας και «το έντερο διαθέτει το δικό του νευρικό σύστημα, γνωστό ως εντερικό νευρικό σύστημα, που επιτρέπει άμεση επικοινωνία με τον εγκέφαλο», εξηγεί.

Ποια η σχέση μεταξύ διατροφής και βακτηρίων του εντέρου;

«Το έντερο είναι το κέντρο εντολών για το μικροβίωμα και περιέχει τις μεγαλύτερες ποσότητες μικροβίων. Ένα υγιές έντερο θεωρείται ότι παρέχει το κατάλληλο περιβάλλον για να αναπτυχθούν τα καλά βακτήρια» εξηγεί ο Δρ. Agin. Φροντίζοντας λοιπόν μέσω της διατροφής σου, την υγεία του εντέρου σου, εξασφαλίζεις τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις για να αναπτυχθούν η ‘καλή’ εντερική μικροχλωρίδα. 

Ποια η σχέση μεταξύ βακτηρίων του εντέρου και σωματικού βάρους;

Όταν μιλάμε για απώλεια βάρους, αυτό το οποίο εξετάζουμε πρώτο είναι το να υπάρχει ένα αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας. Ή με άλλα λόγια, το να προσλαμβάνουμε λιγότερες θερμίδες από όσες καίμε (ή να καίμε περισσότερες από όσες προσλαμβάνουμε). Στο πλαίσιο αυτό, και δεδομένου του ότι το πεπτικό σας σύστημα υπαγορεύει πώς τα τρόφιμα και τα θρεπτικά συστατικά απορροφώνται, διασπώνται και επεξεργάζονται, η υγεία του εντέρου βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τις μεταβολικές διεργασίες που τελικά διαμορφώνουν το βάρος μας.

Όπως εξηγεί ο Δρ. Agin, «το μικροβίωμα καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο διασπώνται τα τρόφιμα που καταναλώνουμε, ώστε να είναι διαθέσιμα για απορρόφηση. Απουσία της σωστής ισορροπία μικροβίων οδηγεί σε δυσαπορρόφηση, που με τη σειρά της μπορεί να ευθύνεται για φούσκωμα, μετεωρισμό, φλεγμονή, πεπτικά προβλήματα και διακυμάνσεις στο βάρος».

Παράλληλα, το μικροβίωμα του εντέρου καθορίζει τη σύνθεση και τον μεταβολισμό ορισμένων θρεπτικών συστατικών. Συγκεκριμένα, η εντερική μικροχλωρίδα συμβάλλει στη σύνθεση βιταμινών, όπως η Β και η Κ, και βοηθά στην πέψη σύνθετων υδατανθράκων, όπως τα άμυλα και οι φυτικές ίνες.

Τέλος, όπως επισημαίνει η Δρ. Nicole Avena, νευροεπιστήμονας, ερευνήτρια και συγγραφέας του βιβλίου What to eat when you are pregnant, «έρευνες υποστηρίζουν ότι τα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα εμφανίζουν ανισορροπία και μικρότερη ποικιλομορφία στο μικροβίωμα του εντέρου τους». 

Πώς μπορείς να ενισχύσεις την υγεία της εντερικής μικροχλωρίδας ώστε να πετύχεις απώλεια βάρους;

Για αρχή, σημείωσε ότι η κατανάλωση ποικιλίας προβιοτικών και πρεβιοτικών αφενός θρέφει τα ήδη υπάρχοντα ‘καλά’ βακτήρια, και αφετέρου προάγει την ανάπτυξη νέων.  

Οι αγαπημένες πηγές προβιοτικών της Δρ. Avena για εντερική υγεία στο peak, είναι το γιαούρτι, το κεφίρ, η σούπα miso, το ξινολάχανο, το tempeh, το kimchi, η kombucha και τα τουρσιά. «Μιλάμε ουσιαστικά προϊόντα ζύμωσης που περιέχουν ευεργετικά βακτήρια» εξηγεί. Όσον αφορά τις πρεβιοτικές πηγές, η Δρ. Avena προτείνει σκόρδο, κρεμμύδι, ρεβίθια, φακές, καρπούζι, γκρέιπφρουτ, ρόδι, πίτουρο σίτου, βρώμη, κριθάρι, κάσιους και φιστίκια Αιγίνης.

Ο Δρ. Agin από την πλευρά του, συμφωνεί ότι η διατροφή είναι το κλειδί στη διατήρηση μια υγιούς εντερικής μικροχλωρίδας. «Το μικροβίωμα του εντέρου είναι πολύ ευαίσθητο στις αλλαγές και επηρεάζεται πολύ από τα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Ορισμένα τρόφιμα παρέχουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά ώστε να διατηρηθεί στο περιβάλλον του εντέρου η κατάλληλη ισορροπία και να αποτραπεί η αύξηση του πληθυσμού των επιβλαβών μικροοργανισμών, η δημιουργία φλεγμονών και ασθενειών» εξηγεί. Στο πλαίσιο αυτό, ο Δρ. Agin ενθαρρύνει την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, τα οποία όντας πλούσια σε φυτικές ίνες και λοιπά συστατικά που θρέφουν τα ‘καλά’ μικρόβια.

Τι κρατάμε λοιπόν από όλα αυτά; Ότι με τον έναν η τον άλλο τρόπο, η ισορροπημένη διατροφή είναι προϋπόθεση για ευεξία και καλή υγεία.