Η Μαίρη Συνατσάκη μοιράζεται μαζί μας στοιχεία από την πιο απαιτητική και αποκαλυπτική εμπειρία της ζωής της: τη μητρότητα. Με τη γνωστή της ειλικρίνεια, μιλά για τη μοναξιά, τα τραύματα που ζητούν θεραπεία, την εξωπραγματική δύναμη του σώματος και την ανάγκη μιας κοινωνίας που δεν θα αφήνει τις μητέρες μόνες. Αυτή είναι η δική της «αλήθεια».

Ποια είναι η μεγαλύτερη αλήθεια που σου έχει μάθει η μητρότητα;

Ότι αν δεν έχεις θεραπεύσει τα τραύματα σου, θα εμφανιστούν όλα μεγαλοπρεπώς μπροστά σου. Η μητρότητα θα ενεργοποιήσει το μεγαλύτερο φως μέσα σου. Μια αγάπη που δεν ήξερες ότι μπορείς να προσφέρεις και μια δύναμη που δεν πίστευες ότι έχεις. Αλλά ταυτόχρονα θα αναδείξει και όλα τα σκοτάδια σου. Αυτά θα καλεστείς ως επι το πλείστον να δουλέψεις για να είσαι η μητέρα που θέλεις να είσαι.

Πώς αντιμετώπισες τη μοναξιά που μπορεί να συνοδεύει τη μητρότητα;

Κυρίως με το να μην ντραπώ να μιλήσω γι αυτήν στο περιβάλλον μου (αλλά και δημοσίως). Οταν εντόπισα δηλαδή ότι την βίωνα, δεν το προσπέρασα ως κάτι «που έλα μωρέ συμβαίνει». Το είπα κατευθείαν στους κοντινούς μου ανθρώπους. Επειδή έδειχνα ότι τα καταφέρνω ή ότι δεν χρειαζόμουν ιδιαίτερη βοήθεια αυτό δεν σήμαινε ότι μέσα μου δεν αισθανόμουν αποδιοργανωμένη και μόνη. Το επικοινώνησα και όλοι προσαρμόστηκαν για ένα διάστημα στις καινούργιες ψυχικές ανάγκες μου.

Ποια είναι η στιγμή που σε έκανε να πεις «δεν ήξερα ότι μπορούσα να αγαπήσω τόσο»;

Πριν 2 χρόνια, προχθές, εχθές, σήμερα, σε δύο ώρες από τώρα που θα τη δω να κάνει κάτι που μου λιώνει την ψυχή. Δεν ξέρω ακριβώς πότε ξεκίνησε. Ξέρω ότι άπαξ και το αισθάνθηκα δεν θα πάψει ποτέ να ανατροφοδοτείται αυτό το συναίσθημα από τη ύπαρξη της.

Τι σου έχει λείψει περισσότερο από τη ζωή πριν γίνεις μαμά;

Το να μπορώ να κάνω κάτι για εμένα χωρίς να πρέπει να οργανωθεί χρονικά και πρακτικά από εκατό διαφορετικές μεριές. Έχασα μια ανεμελιά που εν τω μεταξύ δεν εκμεταλλεύτηκα και ποτέ όσο την είχα, αφού πάντα δούλευα παρά πολλές ώρες και με αφορούσε αυτό το κομμάτι πολύ περισσότερο από τη χαλάρωση και τη διασκέδαση.

Ποια πλευρά του εαυτού σου έχεις ανακαλύψει μέσα από τη μητρότητα;

Δεν ξέρω αν έχω βρει κάτι πραγματικά καινούριο. Νομίζω ότι οι ιδιότητες, τα χαρακτηριστικά και αισθήσεις μου έχουν οξυνθεί. Αυτή είναι η διαφορά.

Πιο φροντιστική, πιο γρήγορη σε όλα, πιο ετοιμοπόλεμη, πιο υπομονετική, πιο κουρασμένη, πιο άυπνη, πιο αγχωμένη. Στα καλά και στα κακά μου, όλα έχουν πολλαπλασιαστεί.

Τι σου έμαθε η μητρότητα για το σώμα σου – και πώς σε έχει συμφιλιώσει (ή όχι) με αυτό;

Είναι πολλά τα χρόνια που πάλευα με τις διατροφικές διαταραχές, οπότε η συμφιλίωση με το σώμα μου χτίστηκε στην ψυχοθεραπεία μου για να μπορέσω να ξεπεράσω αυτήν την νοσηρή σχέση με το φαγητό.

Ωστόσο η εμπειρία του θηλασμού μου έμαθε πολλά για το σώμα μου. Ήθελα πολύ να θηλάσω και ήμουν τυχερή που τα κατάφερα και ακόμη και σήμερα σκέφτομαι πόσο εξωπραγματικό μου φαίνεται ότι το ανθρώπινο σώμα μπορεί να παράξει την ιδανική τροφή για ένα μωρό.

Και είναι πια και η ουλή της καισαρικής που μου θυμίζει κάθε μέρα αυτό το άλλο μαγικό που έκανε το σώμα μου και τη γέννησε.

Τι θα ήθελες να ξέρει η κόρη σου για σένα, πέρα από το ότι είσαι η μαμά της;

Εχω σβήσει και έχω ξαναγράψει αυτήν την απάντηση πολλές φορές και όλα μου φαίνονται σαν να λέω λίγο ψέματα. Η Ολίβια θα γίνει 2,5 τον Ιούνιο. Είναι πολύ μικρό το διάστημα που έχω αρχίσει να ξαναβρίσκω μικρά κομμάτια του εαυτού μου ανεξάρτητα από εκείνη. Η πιο αληθινή μου απάντηση αυτήν την στιγμή σε αυτήν την ερώτηση είναι ότι το γεγονός πως είμαι μαμά της έχει χρωματίσει και ορίσει όλα τα κομμάτια της ζωής μου. Δεν θυμάμαι ποια ήμουν πριν από εκείνη και δεν με πειράζει. Δεν ξέρω τι θα βρω όταν αποκτήσουμε λίγη περισσότερη ανεξαρτησία, αλλά τότε ίσως να μπορώ να απαντήσω καλύτερα σε αυτήν την ερώτηση.

Τι θεωρείς ότι χρειαζόμαστε περισσότερο σαν κοινωνία για να υποστηρίξουμε ρεαλιστικά τις μητέρες;

Θα ξεκινούσα με μια απολύτως απαραίτητη αλλαγή στην κουλτούρα. Η μητρότητα δεν είναι ατομική υπόθεση. Η κοινωνία πρέπει να πάψει να βλέπει τη μητέρα σαν “ηρωίδα που τα καταφέρνει μόνη της” ή σαν “υπεύθυνη για όλα”. Χρειάζεται σεβασμός, κατανόηση και πρακτική βοήθεια από την οικογένεια, τον εργοδότη, το κράτος.

Οι εργαζόμενες μητέρες ζουν μόνιμα με τον φόβο ότι θα χάσουν τη δουλειά τους οπότε χρειάζονται πολιτικές που να προστατεύουν το δικαίωμα να μεγαλώνεις παιδί και να δουλεύεις χωρίς ενοχές ή αποκλεισμό. Αντίστοιχα οι εργαζόμενοι πατεράδες πρέπει να ενθαρρύνονται τόσο από την πολιτεία όσο και από τους εργοδότες τους στο να παίρνουν γονική άδεια και να συμμετέχουν ισότιμα. Και κάπου εκεί έρχεται και η κρατική ευθύνη.

Η μητρότητα έχει κόστος. Από πάνες και γιατρούς μέχρι χαμένο εισόδημα. Πρέπει να υπάρχουν επιδόματα τα οποία να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, και όχι τυπικά “φιλοδωρήματα”. Ειδικά για τις μονογονεϊκές οικογένειες. Η κρατική στήριξη πρέπει να είναι άμεση και στοχευμένη.

Και φυσικά απαιτείται υποστήριξη στη μητέρα μετά τη γέννα όχι μόνο πρακτικά αλλά και ψυχικά! Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι μια υπαρκτή κατάσταση και συχνότερη από ό,τι ίσως νομίζαμε. Οι μαμάδες δεν πρέπει να νιώθουν μόνες ή να ντρέπονται. Χρειάζονται δωρεάν γραμμές στήριξης, ομάδες υποστήριξης και καλά ενημερωμένοι επαγγελματίες υγείας.

Τι πιστεύεις ότι χρειάζεται περισσότερο κάθε μαμά από το περιβάλλον της;

Μοίρασμα. Και εμπιστοσύνη. Δεν χρειάζομαι την γνώμη σου αν δεν την έχω ζητήσει. Είναι τόσες οι γνώμες όλων τριγύρω σου για το πώς να είσαι μαμά, ειδικά τον πρώτο καιρό, που ο «θόρυβος» δυσκολεύει πάρα πολύ το να καταφέρεις να ακούσεις το ένστικτό σου και να χτίσεις με βάση αυτό.

Και φωτογραφίες! Για το θεό! Βγάλτε τις μανάδες φωτογραφίες και βίντεο με τα παιδιά τους. Είμαστε μόνιμα εκείνες που θα αποτυπώσουμε τα μικρά μας με όλους τους υπόλοιπους και οι υπόλοιποι ξεχνιούνται να κάνουν αυτό το πολύ απλό αλλά σημαντικό!

Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση αλλά και η μεγαλύτερη ομορφιά του να μεγαλώνεις ένα κορίτσι σήμερα;

Νομίζω ότι το να μεγαλώνεις παιδιά σήμερα – ανεξάρτητα από το φύλο τους- είναι μια ευκαιρία να σπάσεις έναν κύκλο γενεαλογικού τραύματος. Νιώθω πως οι πληροφορίες που έχουμε πια για τα θέματα γονεϊκότητας, μας καθιστούν την πιο κατάλληλη γενιά γονέων για κάτι τέτοιο. Οσο κι αν μας φορτώνει με έξτρα ευθύνες και είναι σαφέστατα πιο δύσκολο. Πιστεύω ότι το κάνουμε. Δεν αναπαράγουμε λόγο και συμπεριφορές που οδήγησαν γενιές και γενιές στους ψυχολόγους. Έχουμε περισσότερη κατανόηση, δίνουμε περισσότερη ελευθερία, παλεύουμε με τα στερεότυπα, αγκαλιάζουμε άπειρα χωρίς να πιστεύουμε ότι θα κακομάθουν τα παιδιά μας και κυρίως προσπαθούμε να θεραπευτούμε οι ίδιοι.