Λίγη τηλεόραση το βράδυ αποτελεί την αγαπημένη «ένοχη» απόλαυση πολλών για να χαλαρώσουν μετά από μια κουραστική ημέρα, λίγο πριν πέσουν για ύπνο.

Εάν ανήκεις στους φίλους της οθόνης, είναι πολύ πιθανό να έχεις αποκοιμηθεί με την τηλεόραση ανοιχτή και να ξυπνάς το πρωί νιώθοντας μια ανεξήγητη κόπωση.

Κι όμως, αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο, επισημαίνουν οι ειδικοί, εξηγώντας ότι το φως που εκπέμπει η οθόνη της τηλεόρασης μειώνει σημαντικά την ποιότητα του ύπνου, ενώ ταυτόχρονα επηρεάζει κι άλλους παράγοντες υγείας.

Σίγουρα, οι χρωματιστές, κινούμενες εικόνες της τηλεόρασης μπορούν να λειτουργήσουν ως ιδανικό βοήθημα ύπνου, μετά από μια γεμάτη μέρα. «Πολλοί κοιμούνται με την τηλεόραση ανοιχτή, γιατί αισθάνονται ότι ο θόρυβος τους αποκοιμίζει, ενώ άλλοι καταφέρνουν με αυτό τον τρόπο να αποσπάσουν την προσοχή τους από τις σκέψεις που τους βασανίζουν», λέει η κλινική ψυχολόγος, Wendy Troxel.

Τα αποτελέσματα των ερευνών είναι ενδεικτικά: Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο παρακολουθούν τηλεόραση πριν κοιμηθούν. Μεγάλο ποσοστό αυτών, ωστόσο, αναφέρει χειρότερη ποιότητα ύπνου συγκριτικά με εκείνους που δεν έχουν αυτή τη συνήθεια.

Πώς η τηλεόραση επηρεάζει την ποιότητα του ύπνου σου

Ο ύπνος αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους δείκτες υγείας. Είναι το σημαντικότερο και πιο απαραίτητο μέσο ανάπαυσης και αναδόμησης του οργανισμού. Ένας ανεπαρκής ύπνος καθιστά ολόκληρο το σώμα πιο επιρρεπές σε διάφορες παθήσεις. Φαίνεται, λοιπόν, πως η τηλεόραση το βράδυ λειτουργεί ακριβώς με αυτό τον τρόπο: Θέτει αυτή την πολύτιμη ξεκούραση σε κίνδυνο.

Μεταξύ άλλων, μια ανοιχτή τηλεόραση κατά τη διάρκεια του ύπνου έχει τις εξής σημαντικές συνέπειες:

Μειώνει την παραγωγή μελατονίνης

Όπως οι υπολογιστές και τα κινητά, έτσι και η τηλεόραση εκπέμπει μπλε φως, ένα μήκος κύματος φωτός συγκρίσιμο με τον ήλιο. «Αυτό το μήκος κύματος του φωτός λειτουργεί ανασταλτικά στην παραγωγή μελατονίνης», λέει η ερευνήτρια ύπνου Susan Malone. «Το εσωτερικό βιολογικό ρολόι δεν μπορεί να διακρίνει ότι αυτό προέρχεται από την τηλεόραση αντί από τον ήλιο, επομένως τα επίπεδα μελατονίνης μειώνονται και οι φυσικοί κιρκάδιοι ρυθμοί διαταράσσονται».

Η μελατονίνη απελευθερώνεται περίπου 3 με 4 ώρες μετά την εξαφάνιση του μπλε φωτός, επομένως εάν παραταθεί η έκθεση στην τηλεόραση, η παραγωγή μελατονίνης καθυστερεί.

Διεγείρει τον εγκέφαλο ενώ κοιμάσαι

Καθώς κοιμάσαι, ο εγκέφαλος εξακολουθεί να επεξεργάζεται τα δεδομένα που έλαβε πριν τον ύπνο, επομένως το τι παρακολουθείς το βράδυ έχει σημασία. «Ένα έντονο θέαμα, που έχει οδύνη ή τρόμο, μπορεί να δυσκολέψει σημαντικά την επίτευξη ενός ποιοτικού ύπνου, επειδή ο εγκέφαλος συνεχίζει να επεξεργάζεται αυτό το περιεχόμενο», λέει η Troxel. «Τέτοια συναισθηματική ενεργοποίηση πριν τον ύπνο μπορεί να διαταράξει την ποιότητα του ύπνου».

Διαταράσσει τον κύκλο REM

Ο ύπνος REM ξεκινάει περίπου μία ώρα αφότου αποκοιμηθείς και συνοδεύεται συνήθως από λεπτομερή όνειρα. «Η ανοιχτή τηλεόραση είναι ικανή να διαταράξει όλες τις πτυχές του κύκλου ύπνου και αφύπνισης, συμπεριλαμβανομένου του ύπνου REM», εξηγεί η Troxel. «Το τρομακτικό περιεχόμενο, για παράδειγμα, μπορεί να οδηγήσει σε εφιάλτες». Το στάδιο REM συνδέεται επίσης σε μεγάλο βαθμό με τη μνήμη. Ακόμη και τα χαμηλά επίπεδα ήχου μπορούν να εμποδίσουν τον εγκέφαλο να περάσει από τα στάδια αποκατάστασης που απαιτούνται για τη γνωστική λειτουργία.

Πώς θα μάθεις να κλείνεις την τηλεόραση πριν πας για ύπνο

Μπορεί να σου φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο να εγκαταλείψεις τους χαλαρωτικούς ήχους της τηλεόρασης ενώ κοιμάσαι. Υπάρχουν, όμως, τρόποι και εναλλακτικές που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να απαλλαγείς από αυτή τη συνήθεια:

Ρύθμισε ένα χρονόμετρο στην τηλεόραση

Δεν χρειάζεται να εγκαταλείψεις εντελώς την τηλεόραση πριν κοιμηθείς. «Ρύθμισε ένα χρονόμετρο για να σβήσει η τηλεόραση, ώστε το φως και ο θόρυβος να μην είναι ενεργοποιημένα όλη τη νύχτα», λέει η Malone. Αυτό θα μειώσει τον χρόνο που εκτίθεσαι στο μπλε φως και θα εμποδίσει το περιεχόμενο να διαταράξει τα όνειρά σου. «Είναι, επίσης, προτιμότερο να παρακολουθείς σε μια κανονική οθόνη τηλεόρασης και όχι σε tablet ή κινητό, καθώς έτσι εκτίθεσαι σε λιγότερο μπλε φως», επισημαίνει η ίδια.

Χρησιμοποίησε μια μηχανή λευκού θορύβου

Εάν έχεις ανάγκη από κάποιον ήχο για να αποκοιμηθείς, μπορείς να επιλέξεις μια συσκευή λευκού θορύβου αντί για την τηλεόραση. Υπάρχουν διάφοροι ήχοι που θα σε βοηθήσουν να χαλαρώσεις, όπως ο ήχος ενός καταρράκτη ή της βροχής. Έτσι, θα εξασφαλίσεις τον αναγκαίο χαλαρωτικό ήχο, χωρίς όμως το βλαβερό μπλε φως της τηλεόρασης.

«Ζούμε σε έναν κόσμο μολυσμένο με φως κι αυτό μπορεί να έχει βαθιές επιπτώσεις στους κιρκάδιους ρυθμούς και την υγεία γενικότερα, επομένως ο περιορισμός της έκθεσης στο φως τη νύχτα είναι πραγματικά κρίσιμος για την υποστήριξη της υγείας του ύπνου και της ευεξίας μας γενικότερα», λέει η Troxel.

Χρησιμοποίησε εναλλακτικά μέσα

Βρες μια άλλη βραδινή συνήθεια, που δεν περιλαμβάνει οθόνες. «Η ανάγνωση ενός βιβλίου (όχι σε ηλεκτρονική μορφή φυσικά) ή η ακρόαση ενός χαλαρωτικού podcast είναι πιθανές εναλλακτικές», προτείνει η Malone.