Το πρώτο βήμα στη διαδικασία είναι να το αναγνωρίσουμε, να αγκαλιάσουμε την ύπαρξή του με αυτοσυμπόνια και να του επιτρέψουμε να έχει χώρο στην ενήλικη ζωή μας.

Όπως φαίνεται, αποδεχόμενοι αυτό το μέρος του εαυτού μας, μπορούμε να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε περισσότερο ποιες αρνητικές πεποιθήσεις πηγάζουν από την παιδική μας ηλικία και μας κάνουν να αντιδρούμε όπως αντιδρούμε σε συγκεκριμένα άτομα ή καταστάσεις.

Η Λίλα Τζινέρη, εξειδικευμένη ψυχολόγος στη Συστημική-Οικογενειακή θεραπεία μας μίλησε περισσότερο για αυτό το μυστηριώδες εσωτερικό παιδί, για τη σύνδεση μαζί του και η επαφή μαζί του μπορεί να μας βοηθήσει στην ενήλικη ζωή μας.

Πως θα περιέγραφες το εσωτερικό παιδί αν έπρεπε να το εξηγήσεις σε κάποιον που το ακούει πρώτη φορά;

Το εσωτερικό παιδί είναι μια πλευρά του εαυτού που υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους. Συνδέεται με τις εμπειρίες που είχαμε ως παιδιά, κατά τη συμβίωση μας με τους δικούς μας σημαντικούς ανθρώπους (γονείς, αδέρφια, παππούδες, κ.λπ.)

Το εσωτερικό παιδί αφορά σε κάποια συγκεκριμένη ηλικία ή περίοδο της παιδικής μας ζωής;

Η πλευρά αυτή του εαυτού μας περικλείει τις θετικές και αρνητικές εμπειρίες που είχαμε ως παιδιά. Αφορά όλη τη παιδική ηλικία, αν και οι πρώτες εμπειρίες θεωρούνται και οι πιο καθοριστικές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μας επηρεάζουν και άλλες καταστάσεις σε μεταγενέστερο χρόνο. Η αίσθηση της ασφάλειας, της αγάπης, του ενθουσιασμού χτίζονται στη παιδική ηλικία και βγαίνουν στην επιφάνεια μέσα από τις καταστάσεις της ενήλικης ζωής.

Ισχύει πως όλοι έχουμε ένα εσωτερικό παιδί, αλλά πολλοί από εμάς υποσυνείδητα κόβουμε τις συνδέσεις μαζί του όσο μεγαλώνουμε; Γιατί και πως χάνεται αυτή η σύνδεση;

Η αλήθεια είναι, ότι είναι αρκετά συχνό να χάνουμε την επαφή με το εσωτερικό μας παιδί. Η ενήλικη ζωή και οι πεποιθήσεις μας για το πώς πρέπει να την ζούμε μπορούν να βάλουν το χεράκι τους ώστε να μην βιώνουμε τη χαρά και την απόλαυση, όπως θα συνέβαινε αν είχαμε μια καλή σύνδεση με τη παιδική πλευρά μας.

Αυτό όμως μπορεί να συμβεί και, όταν μιλάμε για ένα πληγωμένο εσωτερικό παιδί, όπου κατά τη παιδική ηλικία έχει βιώσει δυσάρεστες εμπειρίες. Σε αυτή τη περίπτωση, μπορεί κανείς να παίρνει απόσταση από τη παιδική του πλευρά, ώστε να απομακρυνθεί και από τα δυσάρεστα συναισθήματα που προκάλεσαν αυτές οι εμπειρίες.

Τι σχέση έχει το εσωτερικό παιδί με τις ανάγκες μας σήμερα; Η σύνδεση με το εσωτερικό μας παιδί μας επιτρέπει να εξερευνήσουμε συγκεκριμένες πτυχές της προσωπικότητάς μας, όπως αυτές που θυμίζουν τις ανάγκες και τις αντιδράσεις που έχει ένα παιδί;

Το να προσπαθεί κανείς να έχει μια καλή και ανοιχτή επικοινωνία με το εσωτερικό παιδί που κρύβει μέσα του, βοηθάει σε μια πιο ποιοτική και ευχάριστη ζωή. Η καλή σύνδεση με τις ανάγκες και τα συναισθήματα μας, βοηθάει να ανακαλύψουμε σταδιακά τί είναι αυτό που μας ευχαριστεί και μας πονάει υπερβολικά και πώς συνδέεται με παιδικές αναμνήσεις και περιστατικά.

Για παράδειγμα, αν ένα άτομο αντιδράσει με υπερβολικό δυσάρεστο τρόπο, απέναντι στην άρνηση του συντρόφου του, τότε πιθανόν, το γεγονός ότι του αρνήθηκαν κάτι, πιθανόν να του πυροδότησε και να του υπενθύμισε μια παλιά δυσάρεστη εμπειρία, στην οποία δεν ανταπεξήλθε όπως ήθελε ή ένιωσε απροστάτευτος. Με αυτό το τρόπο, η παιδική αφρόντιστη πλευρά βγαίνει στην επιφάνεια, και το άτομο νιώθει δυσάρεστα συναισθήματα με υπερβολικό τρόπο.

Άρα, θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτοεκτίμηση και φροντισμένο εσωτερικό παιδί συνδέονται;

Το φροντισμένο εσωτερικό παιδί συνδέεται με μια φροντισμένη και ασφαλή παιδική ηλικία. Θα απαντήσω, περιγράφοντας μια εικόνα: αν φυτεύσουμε έναν σπόρο σε χώμα με βιταμίνες, ποτίζουμε όσο χρειάζεται και το γύρω περιβάλλον είναι ευνοϊκό και όχι τοξικό, τότε κατά πάσα πιθανότητα, ο σπόρος θα αναπτυχθεί. Στην αντίθετη περίπτωση, τί μπορεί να αναμένει κανείς ότι θα συμβεί;

Αν τώρα, η παιδική ηλικία δεν είναι τόσο φροντισμένη, όσο θα έπρεπε, τότε μπορεί κανείς να φροντίσει το εσωτερικό του παιδί, κατά την ενήλικη ζωή. Να αναλάβει δηλαδή, την ευθύνη της ζωής και της ευτυχίας του και να προσπαθήσει έμπρακτα να ενδυναμωθεί, να αυτονομηθεί και να ζήσει μια ζωή με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και σιγουριά.

Θα ήθελα να μου πεις αν υπάρχουν σημάδια ότι το εσωτερικό μας παιδί μας έχει κάποια ανάγκη. Για παράδειγμα μπορώ να το συνδέσω με τους ανθρώπους που θέλουν να τους έχουν όλους ευχαριστημένους ή θέματα εμπιστοσύνης ή μία έντονη ανάγκη να καλύψουν κάποιο κενό; 

Αρκεί να σκεφτεί κανείς και να απαντήσει με ειλικρίνεια: «Ζω μια ζωή που ευχαριστιέμαι; Νιώθω την ασφάλεια και την αγάπη μέσα στις σχέσεις μου; Αισθάνομαι την αντοχή και την αυτοπεποίθηση να προσπαθήσω για τα όνειρά μου;»

Η ζωή έχει τα πάνω και τα κάτω της. Και κάθε άνθρωπος βιώνει δυσάρεστες και ευχάριστες εμπειρίες και συναισθήματα, κάτι απόλυτα φυσιολογικό.

Όταν νιώθει κανείς, ότι συχνά τον υπερβαίνουν αυτά που του συμβαίνουν, δυσκολεύεται να διαχειριστεί τα συναισθήματα του και νιώθει μόνιμα ανασφάλεια και αγωνία, τότε κατά πάσα πιθανότητα το εσωτερικό παιδί και οι ανάγκες του ατόμου, κάπως δεν ακούγονται και μπαίνουν διαρκώς σε «σίγαση».

Υπάρχουν κάποιες πρακτικές όπως δημιουργικότητα, επαφή με παιδιά γύρω μας, έρωτας, αναμνήσεις από τα παιδικά μας χρόνια, ψυχανάλυση που θα μας βοηθούσαν να έρθουμε σε επαφή με το παιδί που κρύβουμε μέσα μας:

Πράγματι αυτές είναι κάποιες χρήσιμες πρακτικές για να έχουμε μια καλή επαφή με το παιδί που έχουμε μέσα μας. Ειδικά σε σχέση με τη δημιουργικότητα, έχει μεγάλη σημασία να εξασκηθούμε στο να αφήσουμε τον εαυτό μας να εκφραστεί μέσα από δημιουργικές διαδικασίες, όπως ζωγραφική και γενικά να δημιουργούμε πράγματα με τα χέρια μας.

Στόχος είναι η έκφραση μέσα από τη δημιουργία και όχι η τελειότητα, δηλαδή, δεν χρειάζεται να φτιάξουμε κάτι τέλεια ή ως επαγγελματίες, αλλά να έρθουμε σε επαφή με τη χαρά και την πληρότητα της διαδικασίας.

Προσοχή βέβαια, γιατί κάποιοι από τους τρόπους που προτείνεις, μπορεί να μας φέρουν σε επαφή με δυσάρεστες αναμνήσεις, με αποτέλεσμα να έχει κανείς υπερβολικές αντιδράσεις και δυσάρεστα συμπτώματα, όπως στρες. Για παράδειγμα, μια σχέση μπορεί να μας θυμίσει τη δυσάρεστη σχέση που είχαμε με τον γονιό μας και αυτό να μας εμποδίσει να την χαρούμε όπως θα θέλαμε.

Όσον αφορά τις σχέσεις, τα εσωτερικά παιδιά δύο ανθρώπων επηρεάζουν τη δημιουργία ή την εξέλιξη μιας σχέσης; Θα μπορούσε να λειτουργήσει και σαν θεραπεία σε ζευγάρια;

Ο κάθε άνθρωπος, που φροντίζει να έχει καλή επαφή με αυτή του τη πλευρά και προσπαθεί να βάζει προτεραιότητα την υγεία του και τις ανάγκες του, είναι ικανός να βιώσει τα καλά στοιχεία μιας υγιούς σχέσης, όπως αγάπη, ασφάλεια, επικοινωνία, κ.λπ.

Ποιο είναι τελικά το ”όφελος” του να αναγνωρίσουμε αυτό το παιδί μέσα μας;

Αναγνωρίζω το εσωτερικό παιδί μέσα μου, σημαίνει έρχομαι σε επαφή με τη παιδικότητα μου, το βίωμα της ευχαρίστησης και του παιχνιδιού. Σημαίνει αναγνωρίζω τις ανάγκες μου, υπερασπίζομαι τον εαυτό μου και προστατεύομαι, βάζοντας όρια και φέρνοντας στην επιφάνεια τις καλές και τις λιγότερο καλές πλευρές μου, αντέχοντας τον φόβο, γνωρίζοντας καλά, τη μη τέλεια ανθρώπινη μου φύση.

Τέλος, υπάρχουν συγκεκριμένες θεραπείες ή προσεγγίσεις για αυτή τη σύνδεση; Πώς μπορεί κάποιος να συνδεθεί με το εσωτερικό του παιδί;

Θα έλεγα ότι κάθε θεραπευτική δουλειά που έχει ως στόχο την εκμάθηση υγιών τρόπων συναισθηματικής διαχείρισης, την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας, τη θετική αναπλαισίωση και αφήγηση δυσάρεστων καταστάσεων και τελικά την ψυχική ενδυνάμωση και αυτοπεποίθηση, με κάποιο τρόπο ωφελούν τη καλή σύνδεση με το εσωτερικό παιδί που έχουμε μέσα μας.

Ωστόσο, οι προσεγγίσεις που εστιάζουν αρκετά στην επεξεργασία τραυματικών ή δυσάρεστων παιδικών αναμνήσεων, όπως η τραυματοθεραπεία EMDR, πιθανό να ωφελούν και να πηγαίνουν τον θεραπευόμενο ένα βήμα παραπέρα προς την επούλωση.

Φυσικά, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι δεν ταιριάζουν όλες οι θεραπευτικές προσεγγίσεις σε όλους τους ανθρώπους και καλό είναι να επιλέξει κανείς τ@ θεραπευτ@ και τη θεραπεία που του ταιριάζει καλύτερα στη συνθήκη που βρίσκεται και με γνώμονα το πόσο ασφάλεια και αποδοχή νιώθει.