Στοιχεία από έρευνα του Γραφείου Εθνικής Στατιστικής (ONS) της Βρετανίας που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο του 2021 αναφέρουν πως σχεδόν το 49% των γυναικών στη Βρετανία δεν αισθάνονται ασφαλείς τη νύχτα είτε βρίσκονται σε ήσυχο δρόμο κοντά στο σπίτι τους είτε σε πολυσύχναστο σημείο. Η έρευνα έγινε σε 16.112 άτομα ηλικίας 16 ετών και άνω στο Ηνωμένο Βασίλειο και αφορά τις αντιλήψεις των ανθρώπων για την ασφάλεια όταν περπατούν μόνοι σε διάφορα δημόσια περιβάλλοντα.

Αντίστοιχα, το 19% των ανδρών νιώθουν ανασφαλής τη νύχτα σε κεντρικά σημεία της πόλης ενώ το 15% όταν περπατούν σε ήσυχο δρόμο κοντά στο σπίτι τους.

Εξίσου σημαντικοί είναι οι αριθμοί όσον αφορά στα άτομα με αναπηρία που δήλωσαν ότι δεν ένιωθαν ασφαλή να περπατήσουν μόνοι τους νύχτα, σε όλα τα περιβάλλοντα, ενώ περίπου το ένα τρίτο (32%) των γυναικών και το 19% των ανδρών ανέφεραν ότι είχαν βιώσει τουλάχιστον μία μορφή παρενόχλησης τους τελευταίους 12 μήνες.

Όσο κι αναζητήσαμε δεν βρήκαμε σχετική έρευνα που να αφορά την Ελλάδα.

Τι μπορείς να κάνεις αν βρίσκεσαι σε κίνδυνο και δεν μπορείς να μιλήσεις για να τηλεφωνήσεις στην Άμεση Δράση; Είναι πιθανό ένας αστυνομικός με την αστυνομική του ταυτότητα αλλά με συμβατικό όχημα να μου ζητήσει να τον ακολουθήσω; Τι θεωρείται ‘’νόμιμο’’ όσον αφορά την αυτοπροστασία μου εάν κάποιος μου επιτεθεί στον δρόμο; είναι κάποιες από τις ερωτήσεις που θέσαμε στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και την Εκπρόσωπο Τύπου της Ελληνικής Αστυνομίας, κα Άννα Ανιέλλα Ευθυμίου, Αστυνόμο Β’.

1. Εάν με σταματήσει ένας αστυνομικός στον δρόμο ποια είναι τα δικαιώματά μου;

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1, παρ. β’ του Π.Δ. 254/2ΟΟ4., ο αστυνοµικός υποχρεούται να σέβεται την αξία του ανθρώπου και να μεριμνά για την προστασία των δικαιωμάτων του ως ατόµου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου.

2. Μπορεί ένας άντρας αστυνομικός να κάνει σωματικό έλεγχο σε μια γυναίκα;

Σύμφωνα με την παρ. 3(ε) του άρθρου 96 του ΠΔ 141/ 91 «Σωματική έρευνα σε γυναίκα γίνεται από γυναίκα αστυνομικό και αν δεν υπάρχει, από άλλη γυναίκα της εκλογής του αστυνομικού». Περαιτέρω η διενέργεια της ανακριτικής πράξης της σωματικής έρευνας, ρυθμίζεται από το άρθρο 257 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

3. Μπορεί ένας αστυνομικός εκτός υπηρεσίας να μου ζητήσει τα στοιχεία μου;

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, το ένστολο προσωπικό θεωρείται ότι βρίσκεται σε διατεταγμένη υπηρεσία, σε κάθε περίπτωση που καθίσταται αναγκαία η παρέμβαση του.

4. Έχω δικαίωμα να ζητήσω τα στοιχεία ενός αστυνομικού που με ελέγχει;

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του ΠΔ 254/2004 κάθε αστυνομικός εφαρμόζει τον νόμο με κοινωνική ευαισθησία και ουδέποτε υπερβαίνει τα επιτρεπόμενα όρια της διακριτικής ευχέρειας που του παρέχεται. Όταν επεμβαίνει, υποχρεούται να δηλώνει την ιδιότητα, την ταυτότητα και την Υπηρεσία του. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 2 του ΠΔ 538/1989, οι αστυνομικοί που φέρουν πολιτική περιβολή υποχρεούνται κατά την άσκηση των καθηκόντων τους να δηλώνουν την ιδιότητά τους και ταυτόχρονα να επιδεικνύουν το δελτίο της υπηρεσιακής τους ταυτότητας.

5. Είναι πιθανό ένας αστυνομικός με την αστυνομική του ταυτότητα αλλά με συμβατικό όχημα να μου ζητήσει να τον ακολουθήσω;

Από την Ελληνική Αστυνομία κατέχονται και χρησιμοποιούνται οχήματα τόσο υπηρεσιακού, όσο και ελεύθερου χρωματισμού (συμβατικά), για την εκτέλεση υπηρεσίας.

6. Υπάρχει τρόπος να καταλάβω εάν η αστυνομική ταυτότητα που μου δείχνει κάποιος είναι αληθινή η πλαστή;

Ο τύπος των Υπηρεσιακών Δελτίων Ταυτότητας Αστυνομικού Προσωπικού, Ειδικών Φρουρών και Συνοριακών Φυλάκων καθορίζεται στην υπ΄αριθ., 6011/2/74-α’ από 16/03/2013 απόφαση του Υπαρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας (ΦΕΚ B’ — 871/10—04—2013) στην οποία περιγράφονται τα τεχνικά χαρακτηριστικά και o μορφότυπος των δελτίων.

7. Τι θεωρείται ‘’νόμιμο’’ όσον αφορά την αυτοπροστασία μου εάν κάποιος μου επιτεθεί στον δρόμο; Τι μπορώ δηλαδή να κάνω για να αμυνθώ εγώ;

Η έννοια της νόμιμης άμυνας οριοθετείται από τις διατάξεις των άρθρων 22,| 23 και 24 του Ποινικού Κώδικα. Περαιτέρω, ενδεικτικά επισημαίνεται ότι στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας (Οδηγός του Πολίτη->Χρήσιμες Συμβουλές->Κλοπή/Ληστεία) έχουν αναρτηθεί συμβουλές για την περίπτωση αρπαγής τσάντας.

8. Έστω ότι βρίσκομαι σε κίνδυνο και καλώ την Άμεση Δράση αλλά δεν μπορώ να μιλήσω (κατάσταση ομηρίας, ενδοοικογενειακή βία κλπ) υπάρχει κάτι που μπορώ να πω για να καταλάβει ο συνομιλητής μου τι μου συμβαίνει;

Σε κάθε περίπτωση έκτακτης ανάγκης οι πολίτες πρέπει να καλούν το 100 κι αν δεν μπορούν να μιλήσουν μπορούν να αποστέλλουν γραπτό μήνυμα στο 100 γράφοντας το όνομα, το επώνυμο, τη διεύθυνση και το είδος της επείγουσας ανάγκης (π.χ. «κινδυνεύει η ζωή μου»).

9. Σε περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας μπορεί η αστυνομία να παρέμβει χωρίς εισαγγελική εντολή;

Οι αστυνομικές Αρχές όταν επιλαμβάνονται σε υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, συλλέγουν το απαραίτητο προανακριτικό υλικό και σχηματίζουν σχετικές δικογραφίες, τις οποίες έπειτα υποβάλλουν στις εισαγγελικές Αρχές. Σημειώνεται ότι, το αδίκηµα της ενδοοικογενειακής βίας είναι αυτεπάγγελτο, κι επομένως αρκεί η υποβολή μήνυσης, καταγγελίας ή απλής αναφοράς για την εφαρμογή των διατάξεων του σχετικού νόμου.

10. Τι χρειάζεται για να κάνω μια καταγγελία σεξουαλικής παρενόχλησης; Μπορώ απλά να το καταγγείλω στο κοντινότερο αστυνομικό τμήμα ή θα πρέπει π.χ. να συνοδεύομαι από κάποιον δικηγόρο;

Για την πραγματοποίηση οποιασδήποτε καταγγελίας, οι πολίτες δύνανται να απευθύνονται στην πλησιέστερη αστυνομική αρχή, ενώ αν ένα περιστατικό είναι σε εξέλιξη πρέπει να καλούν την Άμεση Δράση, στον αριθμό 100.

11. Ποια είναι τα όρια της νομοθεσίας για έναν πολίτη που πρέπει να επέμβει σε περίπτωση που εντοπίσει ενδοοικογενειακή βία ή περίπτωση trafficking αλλά απαιτείται άμεση αντίδραση; Τι μπορεί να κάνει ένας πολίτης σε περίπτωση που γίνεται μάρτυρας παράνομης πορνείας;

Πολίτες που αντιλαµβάνονται ή ενημερώνονται για σχετικά, περιστατικά πρέπει να ενημερώνουν την πλησιέστερη αστυνομική Αρχή ή σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης να καλούν την Άµεση Δράση η οποία θα επιληφθεί άμεσα. Αντενδείκνυται η εκδήλωση ενεργειών αυτοδικίας, αντεκδίκησης ή βίαιης αντιπαράθεσης, οι οποίες δύνανται να θέσουν σε κατάσταση διακινδύνευσης τον πολίτη και τρίτα πρόσωπα και συνεπάγονται ποινική ευθύνη σε περίπτωση διάπραξης αδικήματος. Περαιτέρω, γνωρίζεται ότι στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας [Οδηγός του Πολίτη->Χρήσιμες Συμβουλές) έχουν αναρτηθεί αναλυτικές οδηγίες – συμβουλές ως προς τις ακολουθητέες ενέργειες επί περιστατικών προσβολών της γενετήσιας ελευθερίας.

12. Πώς γνωρίζουμε αν οι κοπέλες που εργάζονται το κάνουν με τη θέληση τους ή εξαναγκάζονται; Υπάρχουν σημάδια που μπορούμε να διακρίνουμε;

Η Διεύθυνση Δημόσιας Ασφάλειας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας προς τον σκοπό έγκαιρης αναγνώρισης πιθανών θυμάτων γενετήσιας εκμετάλλευσης εκπονεί «Εκθέσεις Ανάλυσης» διαβαθμισμένου χαρακτήρα στη βάση ανάλυσης των υποθέσεων που έχουν ερευνήσει Υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας, όπως και αξιοποιώντας αντίστοιχες Εκθέσεις ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών (Europol, Eurojust, Interpol κλπ) στις οποίες λεπτομερώς περιγράφονται οι διαστάσεις της εμπορίας ανθρώπων και οι αντίστοιχες ενδείξεις πιθανών θυμάτων. Με βάση τις εν λόγω Εκθέσεις, υλοποιούνται σχετικές εκπαιδεύσεις σε προσωπικό Υπηρεσιών «πρώτης γραμμής» το οποίο παρουσιάζει μεγάλη συχνότητα επαφής με πιθανά θύματα, με στόχο την εξοικείωση του με “ενδείξεις” πιθανών θυμάτων/υποθέσεων (γενετήσια εκμετάλλευση) έχοντας ως απώτερο σκοπό την έγκαιρη αναγνώριση και ορθή προσέγγιση (πιθανών) θυμάτων και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του φαινομένου της στρατολόγησης και διακίνησης ανθρώπων με σκοπό την εκμετάλλευση.

Ευχαριστούμε θερμά την Εκπρόσωπο Τύπου της Ελληνικής Αστυνομίας, κα Άννα Ανιέλλα Ευθυμίου, Αστυνόμο Β’ για τη συνεργασία.

Πριν φύγεις μπορείς να διαβάσεις κι αυτό: 11 ερωτήσεις για το νομικό πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας, της κακοποίησης, της σεξουαλικής παρενόχλησης