Έχεις κλείσει το excel. Δεν έχεις καν κοιτάξει το inbox. Το σακίδιο είναι ήδη στο πορτμπαγκάζ. Το ραδιόφωνο παίζει ένα παλιό κομμάτι των Στέρεο Νόβα και το μόνο που σε νοιάζει είναι η βουτιά που θα κάνεις στη θάλασσα μόλις φτάσεις στον προορισμό σου. 

 Αυτό, ναι, είναι ελευθερία. 

Για ποιους είναι, όμως, εφικτή αυτή η ελευθερία; 

Όλο και περισσότερο, η απάντηση είναι: για λίγους. 

 Το να μπορείς να “αποδράσεις” το σαββατοκύριακο χωρίς τύψεις, χωρίς εμπόδια, χωρίς οικονομικό άγχος, είναι πλέον προνόμιο. Όπως προνόμιο είναι να δουλεύεις σε ωράριο που τελειώνει Παρασκευή απόγευμα, να έχεις πορτοφόλι με χώρο για βενζίνη, διαμονή, φαγητό, αλλά και ανθρώπους ή υποχρεώσεις που σου επιτρέπουν να φύγεις, έστω για 48 ώρες. 

Είτε έχεις δικό σου αμάξι, παλιό και λίγο χτυπημένο (αλλά ποιος νοιάζεται;) είτε ολοκαίνουριο bmw x1 leasing ή νοικιασμένο απλά για το σαββατοκύριακο, δεν παίζει ρόλο. Σημασία έχει ότι μπορείς να φύγεις. 

Αδιαμφισβήτητα, το αυτοκίνητο δεν είναι μόνο μέσο μετακίνησης αλλά και διαφυγής. Πόσοι όμως μπορούν όντως να το χρησιμοποιήσουν για αναψυχή; Και πόσοι τολμούν να φύγουν χωρίς να σκέφτονται πόσο κοστίζει το εισιτήριο επιστροφής στη Δευτέρα; 

TGIF 

Συχνά σήμερα βλέπουμε το σαββατοκύριακο ως “ζωή” ανάμεσα στις εργάσιμες. Κι όμως, σύμφωνα με έρευνες, τα διήμερα αυτά είναι βασικές περίοδοι αναζωογόνησης: η πρόληψη του burnout απαιτεί την τακτική διακοπή της πίεσης με στοχευμένες “μερες ψυχικής υγείας”. 

Στο ίδιο μήκος κύματος, η έρευνα “Happiness From Treating the Weekend Like a Vacation” έδειξε το εξής: 441 εργαζόμενοι χωρίστηκαν σε δύο ομάδες – μία όπου τους ζητήθηκε να αντιμετωπίσουν το σαββατοκύριακο σαν διακοπές και μία άλλη, που ακολούθησε τα “συνηθισμένα”. 

Στην ομάδα “σαν διακοπές”, οι άνθρωποι επέστρεψαν τη Δευτέρα με μεγαλύτερη ευτυχία, λιγότερο άγχος και περισσότερη ικανοποίηση, χωρίς να κάνουν ουσιαστικά κάτι διαφορετικό από τους υπόλοιπους – απλώς άλλαξε ο τρόπος που αντιμετώπισαν τις δύο αυτές μέρες, με περισσότερο mindfulness, πιο παρόντες. 

Το “φεύγω” δεν είναι πάντα κυριολεκτικό 

Στην πραγματικότητα, η πιο ουσιαστική ελευθερία δεν είναι να αλλάξεις τοποθεσία, αλλά να μπορείς να αποσυρθείς ψυχικά από αυτό που σε βαραίνει. Να πεις “φεύγω” και να το εννοείς, έστω κι αν μείνεις στον ίδιο καναπέ. Όχι από βαρεμάρα, αλλά από συνειδητή επιλογή. Από φροντίδα του εαυτού. Από αναγνώριση του ορίου. 

Η ψυχολογική ελευθερία, αυτή που δεν φαίνεται στα stories, είναι και η πιο δύσκολη. Να κλείσεις ειδοποιήσεις. Να μην απαντήσεις σ’ εκείνο το mail. Να μην νιώσεις ενοχή επειδή δεν ήθελες να βγεις. Να φύγεις από ρόλους που σου φόρεσαν, του πάντα διαθέσιμου, του υποχρεωτικά παραγωγικού, του κοινωνικά παρόντα. 

Τι γίνεται όταν δεν μπορείς να φύγεις; 

Εδώ βρίσκεται και η σκοτεινή πλευρά του τίτλου. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να φύγουν ούτε κυριολεκτικά, ούτε μεταφορικά. Εγκλωβισμένοι σε ευθύνες, φροντίδες, οικονομική πίεση, ρόλους που ξεπερνούν την αντοχή τους. Το burnout δεν έχει ρεπό και οι υποχρεώσεις δεν σταματούν ξαφνικά το απόγευμα της Παρασκευής. 

Σε μια εποχή που ο χρόνος είναι χρήμα, η ελευθερία μετριέται σε ώρες και δυνατότητες: 

Έχεις το δικαίωμα να πεις όχι; 

Έχεις τον μισθό να γεμίσεις ρεζερβουάρ; 

Έχεις το δίκτυο να αφήσεις τα παιδιά για λίγο σε κάποιον; 

Έχεις τον χώρο να υπάρξεις ως άτομο, όχι ως ρόλος; 

Το ζητούμενο δεν είναι να φύγεις για να αποδράσεις. Είναι να μπορείς να επιλέξεις. Να φύγεις αν θέλεις, να μείνεις αν σε γεμίζει, να σταματήσεις αν κουράστηκες. Να μη χρειάζεται να αποδράσεις για να αισθανθείς άνθρωπος. 

Γιατί η πραγματική ελευθερία δεν βρίσκεται στον δρόμο προς το εξοχικό ή στο κατάστρωμα του πλοίου. Βρίσκεται στη συνείδηση ότι μπορείς, αν θέλεις, να βάλεις μπρος και να φύγεις, χωρίς να κοιτάξεις πίσω.