Μια τέτοια εμπειρία βίωσα εγώ πρόσφατα όταν επισκέφθηκα την έκθεση για τον Gianni Versace, “Gianni Versace Retrospective”, στο Μουσείο του Groningen, πόλη της οποίας στο προσφιλές παρόν θεωρούμαι κάτοικος.

Το όνομα Versace, είναι βαρύγδουπο, κουβαλάει ιστορία και σίγουρα είναι ένα όνομα που έχεις ακούσει τουλάχιστον μια φορά, ακόμη και για λόγους όχι τόσο ευχάριστους. Από την κατακραυγή που έχει υποστεί η Donatella λόγω της παραμόρφωσης της εξαιτίας των πλαστικών επεμβάσεων μέχρι τη δολοφονία του Gianni, στις 15 Ιουλίου του 1997, έξω από το σπίτι του στο Malibu. Όλα αυτά τα ήξερα πάνω κάτω πριν επισκεφθώ την έκθεση.

Ο Gianni ήταν πάρα πολλά πράγματα και είχε μια θαυμάσια καριέρα, παρά τη σύντομη πορεία του και το άδοξο τέλος του, αρκεί μόνο ένα ”γκουγκλάρισμα” για να σε πείσει. Αυτό που δεν ήξερα είναι ότι ήταν ένας άνθρωπος που αγαπούσε πολύ τις γυναίκες, στον αντίποδα με τον Karl Lagerfeld, όπως μας υπενθυμίσθηκε προσφάτως για τους λάθος λόγους.

Χωρίς να έχει ποτέ προσδιορίσει ανοικτά τον εαυτό του ως φεμινιστή, μέσω του έργου του συνέβαλλε αισθητά στη γυναικεία ενδυνάμωση και χειραφέτηση. Δημιουργώντας κολεξιόν που αναδείκνυαν τη γυναικεία σεξουαλικότητα σε μια εποχή που θεωρούνταν κατακριτέα, μετατρέποντας τα μοντέλα των fashion shows του σε πρωταγωνιστές καλλιτεχνικού δρώμενου με πασαρέλες θεατρικού και εξεζητημένου χαρακτήρα, αλλά και δημιουργώντας καμπάνιες που είχαν ως επίκεντρο τη γυναίκα σατιρίζοντας την πατριαρχία της εποχής, χαρακτηριστικό δείγμα η φωτογράφιση για την κολεξιόν φθινόπωρο/χειμώνας 1994, όπου η γυναίκα είναι εντελώς ντυμένη και ο άντρας αντικειμενοποείται.

Διασχίζοντας την έκθεση βρέθηκα σύντομα αντιμέτωπη με μια σκέψη γνώριμη, αλλά συχνά παραμελημένη, πως η μόδα, όπως και κάθε μορφή τέχνης, ανακυκλώνεται, αναπλάθεται και αναδημιουργείται. Κάθε δωμάτιο αποτελούσε αφιέρωμα σε μια ξεχωριστή περίοδο δημιουργίας του Gianni, η καθεμία με τις δικές της αναφορές και χαρακτήρα. Προχωρώντας όλο και πιο βαθιά στην έκθεση, μετά από λίγο δε μπορούσες να πιστέψεις πως πρόκειται για δημιουργήματα του ίδιου ανθρώπου και μάλιστα με ιδιαίτερα μικρό χρόνο απόκλισης.

Από αρχαιοελληνικές δημιουργίες με έντονη επιρροή από την ελληνική μυθολογία και τη χαρακτηριστική μέδουσα, η οποία αποτέλεσε σήμα κατατεθέν μιας σειράς κολεξιόν και τα μεταλλικά φορέματα που μύριζαν ντίσκο και διασκέδαση μέχρι το δωμάτιο με τα crop top μπλουζάκια και ριγέ σορτσάκια που κάθε χρόνο θα αναζητήσεις σε όλα τα thrift μαγαζιά και τα πολύχρωμα και έντονα patterns που ήταν ένιωθες σαν έχεις μπει σε μαγαζί της Desigual. Όμως η μαγεία δεν σταματούσε εκεί.

O Gianni Versace ήταν ιδιαίτερα γνωστός τη συνεισφορά του στην pop κουλτούρα καθώς και για τις διάσημες φιλίες που διατηρούσε με πρόσωπα, όπως η πριγκίπισσα Diana και ο Elton John. Χαρακτηριστικά κομμάτια που είχε δημιουργήσει αποκλειστικά για εκείνους είχα μια πολύτιμη θέση στην έκθεση πίσω από ειδικά γυαλιά που τα προστάτευαν. Εμβληματικότερο όλων αυτών αποτελούσε το χαρακτηριστικό μαύρο φόρεμα με το σκίσιμο στο πλάι το οποίο καλυπτόταν με παραμάνες και είχε φορέσει η Elizabeth Harley στην επίσημη πρεμιέρα του Notting Hill, καθώς τότε διατηρούσε σχέση με τον πρωταγωνιστή της ταινίας Hugh Grant, σε μία από τις πιο αγαπημένες στιγμές του βρετανικού τύπου στα 90s.

Το φόρεμα αυτό βρισκόταν σε μια σκοτεινή αίθουσα όπου πρωταγωνιστούσαν ρούχα “σοβαρά”, όπως μαύρα σακάκια συνδυασμένα με δερμάτινους κορσέδες και κομμάτια που άφηναν στη σεξουαλικότητα τον χώρο που της αξίζει. Και αυτό ήταν το ζητούμενο. Να καταλάβουν όλοι πως μια γυναίκα μπορεί να είναι τα πάντα, αγκαλιάζοντας τη σεξουαλικότητα της, η οποία ακόμη και σήμερα θεωρείται κάτι απειλητικό έως και υποτιμητικό.

Να καταλάβουμε πως μια γυναίκα μπορεί να είναι ό,τι εκείνη επιλέγει και τα ρούχα της μπορούν να είναι ένας τρόπος έκφρασης, μια δήλωση προς την αυτοδιάθεση. Η έκθεση έκλεινε με μια ωδή στο εμβληματικό videoclip “Freedom!’90” του George Michael, στο οποίο πρωταγωνιστούσαν τα μοντέλα-σταρ της εποχής την ενδυμασία των οποίων είχε αναλάβει ο Gianni. Γιατί αυτό ήθελε ο Versace, όπως κάθε ανθρώπινο ον. Ελευθερία. Ελευθερία στην έκφραση, ελευθερία στη δημιουργία, ελευθερία στη σεξουαλικότητα (υπήρξε έντονος μαχητής κινημάτων της queer κοινότητας στην οποία άνηκε και ο ίδιος, καθώς και στον αγώνα υπέρ της ευαισθητοποίησης για το AIDS ), πιστεύω τα οποία έκανε εμφανή μέχρι και την τελευταία του πνοή.

Δεν το ακούτε σίγουρα από μένα πρώτη φορά, αλλά ας είναι αυτό μια μικρή υπενθύμιση πως η μόδα είναι πρώτα ιδέες και επαναστάσεις και μετά υλικά, μα πάνω από όλα είναι χαρά και διασκέδαση, όπως τόνιζε ο Gianni πολύ συχνά. Και εμείς επιβεβαιώνουμε.