Υπάρχει ένα είδος χειραγώγησης που δεν το αντιλαμβάνεσαι πάντα τη στιγμή που συμβαίνει. Σε κάνει να νιώθεις μπερδεμένη, να αμφισβητείς τη δική σου οπτική και – το πιο ύπουλο – να απολογείσαι για κάτι που δεν ευθύνεσαι. Το όνομά του; DARVO.

Αν δεν το έχεις ξανακούσει, είναι ένα ψυχολογικό μοτίβο που χρησιμοποιείται συχνά από ανθρώπους που θέλουν να αποφύγουν την ευθύνη των πράξεών τους.

Ο όρος DARVO εισήχθη από την ψυχολόγο Jennifer Freyd το 1997 για να περιγράψει ένα μοτίβο συμπεριφοράς που συναντάται συχνά σε περιπτώσεις συναισθηματικής, σεξουαλικής ή λεκτικής κακοποίησης. Σήμερα, αναγνωρίζεται ως κλασική τακτική απόσπασης ευθύνης — όχι μόνο στις ερωτικές σχέσεις, αλλά και σε φιλίες, οικογενειακές δυναμικές και εργασιακά περιβάλλοντα.

Τι σημαίνει DARVO;

Πρόκειται για ακρωνύμιο των λέξεων: Deny (Άρνηση): “Δεν το έκανα ποτέ αυτό.” Attack (Επίθεση): “Εσύ φταις που είσαι έτσι.” Reverse Victim and Offender (Αντιστροφή ρόλων θύματος-θύτη): “Εγώ είμαι το θύμα εδώ.”

Αν σε μια σύγκρουση νιώσεις ξαφνικά να απολογείσαι ενώ ήσουν εκείνη που πληγώθηκε, υπάρχει πιθανότητα να έχεις βρεθεί απέναντι σε DARVO.

Πώς λειτουργεί στην πράξη

Εκφράζεις σε κάποιον ότι σε πλήγωσε. Αντί να ακούσει, σε διαψεύδει. Ξαφνικά, εκείνος που σε πλήγωσε εμφανίζεται ως το θύμα και σε κάνει να νιώθεις ένοχη. Χάνεις την εμπιστοσύνη σου στον εαυτό σου, στη μνήμη σου, στα συναισθήματά σου. Κι αυτό μπορεί να συνεχιστεί για καιρό, ώσπου να μην είσαι πια σίγουρη για τίποτα.

Γιατί είναι τόσο επικίνδυνο

Το DARVO δεν είναι απλά ένα “κακό καυγαδάκι”. Είναι μια μορφή ψυχολογικής βίας που αφήνει βαθιά συναισθηματικά κατάλοιπα. Σε παγιδεύει σε έναν φαύλο κύκλο απολογίας, χωρίς ποτέ να βρίσκεις ανακούφιση ή αναγνώριση.

Με τον καιρό, μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, θλίψη, συναισθηματική εξάντληση ή ακόμα και μετατραυματικό στρες.

Πώς να το αναγνωρίσεις (και να προστατευτείς)

Αν νιώθεις ότι κάτι “δεν σου κάθεται καλά” σε μια σύγκρουση, δες αν αναγνωρίζεις τα εξής:

  • Απολογείσαι για πράγματα που δεν έκανες;

  • Η άλλη πλευρά αρνείται τα γεγονότα, ακόμη κι αν έχεις αποδείξεις;

  • Αντί να αναλάβει την ευθύνη, επιτίθεται σε εσένα;

  • Σου λέει ότι “τον πληγώνεις” επειδή μίλησες για τα δικά σου συναισθήματα;

Αν ναι, πάρε μια ανάσα και θυμήσου: δεν είσαι τρελή. Αυτό που συμβαίνει έχει όνομα.

Τι μπορείς να κάνεις

  1. Δώσε όνομα στο μοτίβο. Η επίγνωση είναι το πρώτο βήμα αποδυνάμωσης.

  2. Μην μπεις στο παιχνίδι αντιστροφής. Δεν χρειάζεται να αποδείξεις τίποτα σε κάποιον που δεν θέλει να ακούσει.

  3. Ζήτησε υποστήριξη. Φίλοι, θεραπευτής, άνθρωποι που εμπιστεύεσαι. Μίλα.

  4. Κατέγραψε όσα νιώθεις. Γράφε αυτά που σου συμβαίνουν. Η καταγραφή σε βοηθά να δεις το μοτίβο καθαρά.

  5. Θέσε όρια. Όσο δύσκολο κι αν είναι, η απομάκρυνση από άτομα που χρησιμοποιούν τέτοιες τακτικές είναι μια πράξη αυτοπροστασίας.

Δεν υπάρχει τίποτα πιο δυσβάσταχτο από το να κουβαλάς μια ενοχή που δεν σου ανήκει. Το DARVO μετατρέπει τον θύτη σε “θύμα” και το πραγματικό θύμα σε σιωπηλό παρατηρητή. το αναγνωρίσεις, μπορείς να επαναδιεκδικήσεις τη φωνή σου.