Διάβασα πρόσφατα σε ένα φυλλάδιο διαγνωστικού κέντρου ότι η πρόληψη σήμερα είναι είδος φροντίδας.

Η σύγχρονη ιατρική έχει καταστήσει την πρόληψη τον πιο αποτελεσματικό τρόπο για να μειωθεί η νοσηρότητα και η θνησιμότητα από χρόνιες και σοβαρές παθήσεις. Αυτό σημαίνει πως τα τακτικά check-up δεν είναι «προαιρετικά», αλλά κρίσιμα εργαλεία έγκαιρης διάγνωσης — ειδικά στις ηλικίες 30-45, όπου αρχίζουν να εμφανίζονται οι πρώτες ενδείξεις ορμονικών ή μεταβολικών μεταβολών.

Μελέτες δείχνουν πως πολλές γυναίκες σε αυτή τη δεκαετία καθυστερούν βασικές εξετάσεις, είτε λόγω φόβου είτε λόγω αναβλητικότητας, απλώς γιατί δεν νιώθουν κάποια ενόχληση ή γιατί δεν προλαβαίνουν. Όμως, η απουσία συμπτωμάτων δεν ισοδυναμεί με απουσία κινδύνου.

Έχεις πει στον εαυτό σου ότι «απλώς δεν προλαβαίνω». Ότι «είμαι καλά, δεν νιώθω κάτι». Ή, ακόμη χειρότερα, «άμα πάω, μπορεί να μου βρουν κάτι». Είναι ανθρώπινο. Αλλά όσο αναβάλλεις τον ετήσιο έλεγχο, τόσο αφήνεις την υγεία σου στα χέρια της τύχης.

Η πρόληψη δεν είναι πανικός. Είναι φροντίδα. Ο τακτικός γυναικολογικός έλεγχος, το τεστ ΠΑΠ, η μαστογραφία, ο έλεγχος του θυρεοειδή, ακόμη και ο έλεγχος για αυτοάνοσα, είναι βήματα που προστατεύουν, καθησυχάζουν και κυρίως ενδυναμώνουν.

Οι 6 βασικές εξετάσεις που δεν πρέπει να αγνοείς

Με το PAP test ανιχνεύονται πιθανές αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας, που, συνήθως, είναι το αποτέλεσμα της HPV λοίμωξης. Από την άλλη πλευρά, ο μοριακός έλεγχος δίνει τη δυνατότητα να εντοπιστεί απευθείας ο ιός στα κύτταρα του τραχήλου.

1. Τεστ Παπανικολάου (Pap test)
Σκοπός του είναι η έγκαιρη ανίχνευση προκαρκινικών αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας, οι οποίες προκαλούνται από τον ιό HPV.
Πόσο συχνά: Κάθε 1-3 χρόνια, ανάλογα με την ηλικία, το ιατρικό ιστορικό και τα αποτελέσματα προηγούμενων εξετάσεων.
Γιατί είναι κρίσιμο: Ο καρκίνος του τραχήλου μπορεί να προληφθεί πλήρως αν εντοπιστεί νωρίς.

2. HPV τεστ
Σε κάποιες περιπτώσεις συνδυάζεται με το Pap test για γυναίκες άνω των 30. Λόγω της μεγαλύτερης διαγνωστικής ακρίβειας του HPV test, η πιθανότητα μια γυναίκα με αρνητικά και τα δύο αποτελέσματα να εμφανίσει σοβαρές προκαρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο τραχήλου της μήτρας τα επόμενα 5 χρόνια είναι μικρότερη του 0.5%
Πλεονέκτημα: Εντοπίζει την παρουσία στελεχών του ιού υψηλού κινδύνου, ακόμη και πριν εμφανιστούν αλλοιώσεις.

Το Πρόγραμμα «Προληπτικός έλεγχος για τον Καρκίνο του Τραχήλου της Μήτρας»  περιλαμβάνει την ηλικιακή ομάδα 21 έως 65 ετών και μπορείς να μάθεις περισσότερα εδώ.

3. Μαστογραφία – Υπέρηχος μαστών
Πότε ξεκινά: Συνήθως μετά τα 40, εκτός αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό.
Στόχος: Πρόληψη ή πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, που παραμένει ο συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες.
Συχνότητα: Ανά 1-2 χρόνια.

4. Ορμονικός και θυρεοειδικός έλεγχος
Συμπεριλαμβάνει TSH, Τ3, Τ4, προλακτίνη, οιστρογόνα, προγεστερόνη, ανάλογα με τα συμπτώματα ή την ηλικία. Ο ειδικός θα σε κατευθύνει στις ανάλογες εξετάσεις.
Γιατί είναι σημαντικός: Η ορμονική ανισορροπία μπορεί να επηρεάσει την περίοδο, την ενέργεια, τη διάθεση, τη γονιμότητα και τον μεταβολισμό.

5. Αιματολογικές εξετάσεις
Γενική αίματος, σίδηρος, φερριτίνη, γλυκόζη, λιπίδια, ηπατικά και νεφρικά ένζυμα.
Συχνότητα: Κάθε 1-2 χρόνια.
Τι δείχνουν: Αποκαλύπτουν έλλειψη βιταμινών, προδιάθεση για διαβήτη ή καρδιοπάθειες, και ενδείξεις φλεγμονής.

Η γενική ούρων είναι συχνά παραγκωνισμένη αλλά μπορεί να αποκαλύψει ενδείξεις για λοιμώξεις ή διαταραχές.

6. Δερματολογικός έλεγχος σπίλων
Ειδικά αν υπάρχει ανοιχτός φωτότυπος ή ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων.
Γιατί είναι κρίσιμο: Το μελάνωμα είναι επιθετικό, αλλά θεραπεύσιμο αν εντοπιστεί εγκαίρως.

7. Υπέρηχος άνω και κάτω κοιλίας Για μια συνολική εικόνα της λειτουργίας των εσωτερικών οργάνων. 8. Οφθαλμολογικός έλεγχος Ειδικά αν εργάζεσαι πολλές ώρες σε οθόνη ή έχεις συχνούς πονοκεφάλους ή άλλες ενοχλήσεις που συνδέεις με τα μάτια σου. 9. Οδοντιατρικός έλεγχος και καθαρισμός Μία φορά τον χρόνο είναι το ελάχιστο. Η στοματική υγεία συνδέεται άμεσα με τη συνολική υγεία του οργανισμού.

Πόσο επηρεάζει η έγκαιρη διάγνωση την πρόγνωση;

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του WHO και του CDC:

  • Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου αυξάνει την πιθανότητα πλήρους ίασης στο 93%.

  • Το 85% των γυναικών με πρώιμα στάδια καρκίνου του μαστού επιβιώνουν πάνω από 10 χρόνια.

  • Οι καρδιοπάθειες εμφανίζονται σε γυναίκες ήδη από τα 40, αλλά μπορούν να προληφθούν με έλεγχο λιπιδίων και πίεσης.

Με άλλα λόγια, η πρόληψη δεν αφορά μόνο τη σωματική υγεία — αλλά και τη δυνατότητα να ζεις τη ζωή σου χωρίς φόβο ή περιορισμούς.

Γιατί καθυστερούμε; Και πώς να το σταματήσεις

Η αναβλητικότητα βασίζεται συχνά σε ψυχολογικούς μηχανισμούς όπως:

  • Άρνηση («αν δεν κοιτάξω, δεν υπάρχει πρόβλημα»)

  • Απόσπαση προτεραιοτήτων (δουλειά > παιδιά > σύντροφος > προσωπικές υποχρεώσεις)

  • Φόβος του αποτελέσματος. Ένας από τους κύριους λόγους που αναβάλουμε εξετάσεις είναι ο φόβος του «τι θα βγει». Η αλήθεια είναι ότι η ανίχνευση σε πρώιμο στάδιο είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου. Οι περισσότερες παθήσεις, όταν διαγνωστούν έγκαιρα, έχουν υψηλά ποσοστά ίασης ή πλήρους διαχείρισης.

Ο μόνος τρόπος να το αντιστρέψεις;

Κλείσε 1 ραντεβού μέσα στην εβδομάδα

Ρώτα τον γιατρό, την ασφαλιστική σου ή τον ΕΟΠΥΥ τι καλύπτεται

Συζήτησέ το με μια φίλη — οι γυναίκες παρακινούν η μία την άλλη περισσότερο απ’ όσο νομίζουμε

Πώς να το κάνεις ρουτίνα

Κλείσε τα ραντεβού σου όλα μαζί, σαν “date με τον εαυτό σου”.

Μην ακυρώνεις εύκολα. Αν ήταν ραντεβού για νύχια, θα πήγαινες.

Αντάμειψε τον εαυτό σου μετά—ένα brunch, μια βόλτα, ένα βιβλίο.

Στο τέλος της ημέρας, κάθε φορά που αναβάλλεις έναν έλεγχο, αφήνεις τον εαυτό σου απροστάτευτο. Κάθε φορά που πας, του λες: «Είσαι σημαντική. Αξίζεις τη φροντίδα». Και αυτό είναι ένα από τα πιο δυνατά statements που μπορείς να κάνεις ως γυναίκα. Η υγεία σου δεν είναι to-do list που μπορεί να περιμένει το Σεπτέμβρη. Δεν είναι αγγαρεία ούτε προτεραιότητα αν περισσέψει χρόνος.

Το παρόν άρθρο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν αντικαθιστά την επαγγελματική ιατρική συμβουλή. Για οποιοδήποτε ζήτημα υγείας, απευθυνθείτε στον προσωπικό σας ιατρό.