Από τη στιγμή που γίνεσαι μητέρα, παύεις να είσαι η πρωταγωνίστρια της δικής σου ζωής – τα παιδιά γίνονται το επίκεντρο. Αυτή η μετατόπιση δεν είναι απώλεια, αλλά μια νέα μορφή πληρότητας, όπως λέει χαρακτηριστικά η Αθηνά Οικονομάκου.

Εξίσου σημαντική είναι η αναγνώριση της δύναμης που δεν ήξερες ότι έχεις: η υπομονή, η αντοχή και η παρουσία, ακόμα και όταν η αβεβαιότητα μοιάζει τεράστια. Η μητρότητα είναι γεμάτη προκλήσεις, από δύσκολες συζητήσεις (όπως για το διαζύγιο) μέχρι την εσωτερική πάλη να σπάσεις τα μοτίβα της δικής σου ανατροφής, περιγράφει.

Και μέσα σε όλα αυτά, οι μικρές ρουτίνες –το πρωινό ξύπνημα, η ώρα του ύπνου– γίνονται οι αληθινές άγκυρες. Το μεγαλύτερο μάθημα; Να αποδεχτείς ότι τίποτα δεν μπορείς να ελέγξεις απόλυτα και ότι χρειάζεται να βρίσκεις ισορροπία μέσα στο χάος. Γιατί η μητρότητα δεν είναι μόνο όμορφη – είναι βαθιά μεταμορφωτική.

Τι σε έχει εκπλήξει περισσότερο στον εαυτό σου από τότε που έγιναν δύο οι φωνές που σε φωνάζουν «μαμά»;

Αυτό που με έχει εκπλήξει περισσότερο στον εαυτό μου από τότε που έγινα μητέρα δύο παιδιών, είναι η υπομονή που ανέπτυξα, μία εσωτερική δύναμη που δεν ήξερα ότι υπήρχε μέσα μου. Ταυτόχρονα, έμαθα να συνυπάρχω με το φόβο ότι κάτι μπορεί να τους συμβεί ανα πάσα στιγμή, χωρίς όμως αυτός ο φόβος να με παραλύει. Αντιθέτως, με κινητοποιεί να είμαι πιο παρούσα, πιο ήρεμη και πιο δυνατή για εκείνα.

Υπάρχει κάτι που πίστευες για τη μητρότητα πριν αποκτήσεις παιδιά και έχεις τώρα αναθεωρήσει πλήρως;

Πολλά. Αλλά ίσως το πιο βασικό, είναι ότι πριν αποκτήσω παιδιά, πίστευα πως αν προσπαθώ αρκετά, μπορώ να έχω τον έλεγχο των πραγμάτων. Ότι δηλαδή με οργάνωση και πειθαρχία, όλα θα πηγαίνουν όπως τα σχεδιάζω. Φυσικά, τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Η μητρότητα με δίδαξε ότι δε μπορείς να ελέγξεις σχεδόν τίποτα. Από το πώς θα κυλήσει μία μέρα μέχρι το πώς θα νιώσουν τα παιδιά σου! Έμαθα να αποδέχομαι την αβεβαιότητα, να αφήνω χώρο στο απρόβλεπτο και να βρίσκω ηρεμία ακόμα και μέσα στο χάος.

Ποια είναι η πιο δύσκολη συζήτηση που έχει χρειαστεί να κάνεις (ή φαντάζεσαι ότι θα κάνεις στο μέλλον) με τα παιδιά σου;

Η αλήθεια είναι πως πολλές συζητήσεις με τα παιδιά είναι δύσκολες και απαιτητικές. Όμως έχω καταλάβει πως όταν είσαι διαφανής, αληθινός και ανοιχτός να μιλήσεις με ειλικρίνεια, όλα γίνονται πιο ανθρώπινα, πιο κατανοητά και πιο όμορφα και για σένα και για τα παιδιά. Δε φοβάμαι καμία κουβέντα που μπορεί να ανοίξει. Απλώς φροντίζω οι απαντήσεις να είναι προσαρμοσμένες στην ηλικία και την ψυχοσυναισθηματική τους φάση. Από τις πιο δύσκολες στιγμές ήταν – και συνεχίζουν να είναι – οι συζητήσεις που κάνω με τον 7χρονο γιο μου, σχετικά με το διαζύγιο και τη νέα πραγματικότητα στη ζωή μας. Κι όμως, μέσα από αυτές τις συζητήσεις, χτίζεται εμπιστοσύνη, κατανόηση και αγάπη με τρόπο που δεν φανταζόμουν.

Yπήρξε κάποια στιγμή που ένιωσες ότι σε «κρίνουν» ως μητέρα – και πώς το διαχειρίστηκες;

Καθημερινά “κρινόμαστε” ως γυναίκες, πόσω δε μάλλον ως μητέρες. Ναι φυσικά και το έχω νιώσει, ωστόσο γρήγορα κατάλαβα πως η κριτική προς τις μητέρες είναι ένα βαθιά κοινωνικό φαινόμενο και δεν αφορά εμένα προσωπικά. Μεγαλώνω τα παιδιά μου με αγάπη, υπευθυνότητα, με σωστά και λάθη φυσικά, όπως όλοι οι γονείς. Έχω σταματήσει να επηρεάζομαι από γνώμες και σχόλια ανθρώπων που δε γνωρίζουν τη δική μας καθημερινότητα και τις δικές μας αλήθειες. Εμπιστεύομαι τη διαδρομή μας.

Τι θεωρείς ότι είναι αυτό που κάνεις «διαφορετικά» από αυτό που έζησες εσύ ως παιδί;

Ένα από τα πιο δύσκολα αλλά και πιο ουσιαστικά κομμάτια της μητρότητας για εμένα, ήταν να καταλάβω πως, όσο κι αν θέλεις να ξεφύγεις από τα μοτίβα των γονιών σου, όταν γίνεσαι ο ίδιος γονιός, τους συναντάς ξανά στις αντιδράσεις σου, στη φωνή σου, στις μικρές καθημερινές στιγμές. Οι συμπεριφορές τους είναι χαραγμένες βαθιά μέσα σου. Οι δικοί μου γονείς μας μεγάλωσαν με όση αγάπη και γνώση είχαν τότε, και τους το αναγνωρίζω απόλυτα. Όμως, εγώ, μέσα από πολλά χρόνια ψυχοθεραπείας, κατάφερα να αποδεσμευτώ από πρότυπα που σε μένα λειτούργησαν περιοριστικά ή ακόμα και επώδυνα. Δεν είναι εύκολο και σε καμία περίπτωση γρήγορο, αλλά νιώθω πως καταφέρνω σταδιακά, να μη μεταφέρω στα παιδιά μου τα ίδια λάθη. Κρατώ όμως με περηφάνια τις αξίες, τις αρχές και τα όρια που οι γονείς μου μου δίδαξαν, γιατί αυτά ήταν και είναι ανεκτίμητα.

Ποιες μικρές καθημερινές στιγμές με τα παιδιά σου δεν θυσιάζεις ποτέ, όσο γεμάτο κι αν είναι το πρόγραμμά σου;

Όσο γεμάτο κι αν είναι το πρόγραμμά μου, δε θυσιάζω ποτέ δύο πολύτιμες στιγμές μέσα στη μέρα: Το πρωινό ξύπνημα και την αναμονή στο σχολικό, εκείνες οι λίγες, ήσυχες στιγμές που τους λέω καλημέρα με αγκαλιές και βλέπω τα πρόσωπά τους πριν ξεκινήσει ο κόσμος να “τρέχει”. Και φυσικά, την ώρα του ύπνου, που είναι η πιο ζεστή στιγμή μας. Εκείνη την ώρα χαλαρώνουν και ανοίγουν υπέροχες συζητήσεις για τη μέρα τους, τις σκέψεις τους, τους φόβους και τις χαρές τους. Είναι η στιγμή που μοιράζονται μαζί μου τον εσωτερικό τους κόσμο. Aυτός είναι και ο βασικός λόγος που τα τελευταία χρόνια αποφεύγω να κάνω θέατρο, γιατί δε θέλω να χάνω αυτές τις μικρές, αλλά ανεκτίμητες στιγμές σύνδεσης.

Ποια είναι η πιο ειλικρινής συμβουλή που θα έδινες σε μια φίλη που γίνεται τώρα μαμά;

Αν είχα να δώσω μια ειλικρινή συμβουλή σε μία φίλη που γίνεται τώρα μαμά, θα της έλεγα πως τα πράγματα στην αρχή είναι πολύ πιο δύσκολα από όσο φανταζόμαστε και σίγουρα από όσο παρουσιάζονται κοινωνικά. Υπάρχει η εντύπωση ότι μια νέα μητέρα ζει από την πρώτη στιγμή τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής της. Αυτό όμως πολύ συχνά δεν ισχύει! Η προσαρμογή είναι σκληρή, η καθημερινότητα αλλάζει δραματικά, ο ρόλος σου περνά σε δεύτερη και τρίτη μοίρα, οι ορμόνες σε ταλαιπωρούν και υπάρχει ένας φόβος για το άγνωστο. Όλα αυτά μαζί μπορεί να οδηγήσουν σε πολύ δύσκολες ψυχικές καταστάσεις, ακόμα και επικίνδυνες. Θα της έλεγα λοιπόν να αποδεχτεί τη νέα πραγματικότητα με όλες τις δυσκολίες της, να επικοινωνεί το συναίσθημά της χωρίς ντροπή και να θυμάται ότι δεν πρέπει να νιώθει ενοχές αν η συναισθηματική της κατάσταση απέχει πολύ από αυτό που “οφείλει” να νιώθει σύμφωνα με την κοινωνία. Το πιο σημαντικό είναι να θυμάται πως όλα αυτά σιγά-σιγά φθίνουν. Η αρμονία και η ηρεμία επανέρχονται με τον καιρό και τα πράγματα καλυτερεύουν. Θέλει υπομονή, αποδοχή, στήριξη από την οικογένεια και τον περίγυρο και ψυχραιμία. Και όλα βρίσκουν το δρόμο τους.

Ποια είναι η πιο απλή αλλά πιο βαθιά αλήθεια που έχεις μάθει μέσα από τη μητρότητα;

Έμαθα πως από τη στιγμή που γίνεσαι μητέρα, σταματάς να είσαι η πρωταγωνίστρια της δικής σου ζωής, γιατί ουσιαστικά τα παιδιά σου γίνονται το κέντρο των πάντων. Κι αυτό δεν είναι απώλεια! Είναι μια νέα μορφή πληρότητας. Παρότι στην αρχή νιώθεις πως χάνεσαι λίγο, με τον καιρό όλα βρίσκουν το ρυθμό τους και έρχεται μία όμορφη ισορροπία, που ξαναβρίσκεις τον εαυτό σου, διαφορετικό, αλλά πιο δυνατό και γεμάτο.

Αν έπρεπε να διαλέξεις μία μόνο λέξη που περιγράφει τη μητρότητα για σένα, ποια θα ήταν – και γιατί;

Είναι πολύ δύσκολο να το περιγράψω με μία μόνο λέξη. Ίσως η πιο χαρακτηριστική να είναι η λέξη εξέλιξη. Γιατί σε αλλάζει βαθιά και ουσιαστικά. Μαθαίνεις τον εαυτό σου με διαφορετικό τρόπο, μαθαίνεις να αγαπάς χωρίς όρους και όρια, γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος εξαιτίας δύο μικρών ανθρώπων οπότε αναγκαστικά εξελίσσεσαι! Εξέλιξη λοιπόν.