«Τα έργα του Κάφκα κυνηγήθηκαν από τα ολοκληρωτικά καθεστώτα του 20ού αιώνα. Ρίχτηκαν στην πυρά και απαγορεύτηκαν στη ναζιστική Γερμανία, ως « βλαπτικά και ανεπιθύμητα»· στη Σοβιετική Ένωση, ως έργα συγγραφέα « επικίνδυνου και παρακμιακού»· στην πατρίδα του την Τσεχοσλοβακία, μετά τη σοβιετική εισβολή και μέχρι το 1989, ως έργα «δεξιού ρεβιζιονιστή». Η δε αριστουργηματική νουβέλα του «Η μεταμόρφωση» απαγορεύτηκε στη Σοβιετική Ένωση με την αιτιολογία ότι πρόκειται για κείμενο «καταθλιπτικό, παρακμιακό και ικανό να εμπνεύσει απελπισία».

Από τα πιο δημοφιλή, πολυμεταφρασμένα και πολυδιασκευασμένα για το θέατρο, την όπερα και τον κινηματογράφο κείμενα του Κάφκα, η «Μεταμόρφωση» συμπυκνώνει στις λίγες σελίδες της τα βασικά θέματα της καφκικής θεματολογίας: το παράλογο της ζωής, την αποσύνδεση του πνεύματος από το σώμα, την αποξένωση από το κοινωνικό περιβάλλον, τα όρια της συμπάθειας και της καλοσύνης, το άγχος του ανθρώπου μπροστά σε μια νέα ακατανόητη εποχή».

Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι ο Γκρέγκορ Σάμσα, ο οποίος κάνει μια δουλειά που απεχθάνεται, για να βοηθήσει τη χρεωκοπημένη οικογένειά του. Ξαφνικά ένα πρωί ξυπνάει, μεταμορφωμένος σε ένα τεράστιο και αηδιαστικό έντομο. Αυτό που τον τρομάζει όμως μέρα με τη μέρα, δεν είναι τόσο η μεταμόρφωσή του, όσο η αντιμετώπιση της οικογένειάς του, που τον κρατά έγκλειστο σε ένα δωμάτιο προς αποφυγήν της κοινωνικής κατακραυγής. Στη συνέχεια, τα υπόλοιπα μέλη κάνουν διάφορες δουλειές για να μπορέσουν να επιβιώσουν και ενδιαφέρονται όλο και λιγότερο για το προβληματικό παιδί τους. Τελικά, ο Γκρέγκορ πεθαίνει από ασιτία και τον βρίσκει η παραδουλεύτρα του σπιτιού. Όλοι ανακουφίζονται από τον θάνατό του και συνεχίζουν τις ζωές τους.

Μπορεί να φαίνεται μια απλή ιστορία, ωστόσο, τα νοήματα που διοχετεύει είναι  καθοριστικής σημασίας. Ο άνθρωπος, μόνο όταν είναι παραγωγικός  και μπορεί να προσφέρει στην οικογένεια και κατ’ επέκταση στην κοινωνία, είναι χρήσιμος και αξιοσέβαστος. Σε άλλη περίπτωση, απομονώνεται, χλευάζεται, περιφρονείται και γίνεται ξένο σώμα. Πολλές φορές, όμως, οι άνθρωποι είναι ανίκανοι να φορμαριστούν στα κοινωνικά καλούπια, με αποτέλεσμα την παρέκκλιση από τις νόρμες και την ψυχολογική τους αλλοτρίωση . Ένα ακόμα μήνυμα που περνάει το συγκεκριμένο βιβλίο, είναι η προβληματική σχέση των «διαφορετικών» παιδιών, με τους δεσποτικούς και αυταρχικούς γονείς.

Ο Φραντς Κάφκα γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου του 1883 στην Πράγα από γονείς Εβραίους: από έναν πατέρα αυταρχικό, που κατόρθωσε να γίνει εύπορος υφασματέμπορος, κι από μια μάνα τρυφερή που, αντίθετα με τον πατέρα του, είχε μεγαλώσει μέσα σ’ έναν περίγυρο βαθιά μορφωμένων ανθρώπων. Ο Φραντς ήταν ο πρωτότοκος. Είχε τρεις αδελφές και δύο αδελφούς, οι οποίοι πέθαναν σε βρεφική ηλικία. Οι αναμνήσεις από τα παιδικά του χρόνια και κυρίως οι σχέσεις με τον αυταρχικό και άξεστο πατέρα του, στοίχειωσαν τη ζωή του.