Είναι η έντονη δυσφορία ή αηδία που προκαλείται από την επαφή με συγκεκριμένες υφές. Μπορεί να εμφανιστεί με τρόφιμα, ρούχα, καλλυντικά ή ακόμα και με ήχους που σχετίζονται με υφές (π.χ. το τρίξιμο της κιμωλίας). Στην πραγματικότητα είναι νευροαισθητηριακή αντίδραση του εγκεφάλου σου.

Ο εγκέφαλος, μέσω του σωματοαισθητικού φλοιού, επεξεργάζεται όλα τα ερεθίσματα αφής. Όμως, περιοχές όπως η insula ή νήσος του εγκεφάλου και ο anterior cingulate cortex ή υπογονάτιος πρόσθιος φλοιός του προσαγωγίου συμμετέχουν επίσης – και είναι υπεύθυνες για τη συναισθηματική αξιολόγηση του ερεθίσματος.

Αυτό σημαίνει ότι η επαφή με κάτι “αθώο” (π.χ. μια βρεγμένη πετσέτα) μπορεί να μεταφραστεί ως “κίνδυνος” από τον εγκέφαλο, ειδικά αν η υφή θυμίζει κάτι ανθυγιεινό ή χαλασμένο.

Q: Γιατί κάποιες υφές μας φαίνονται απλώς “λάθος”;

Α: Πολλά από αυτά τα συναισθήματα προέρχονται από την πρώιμη παιδική ηλικία. Αν, για παράδειγμα, κάποιος είχε μια αρνητική εμπειρία με φαγητό ή ύφασμα, ο εγκέφαλος αποθηκεύει αυτή την πληροφορία και την επαναφέρει κάθε φορά που το ερέθισμα επαναλαμβάνεται. Δεν είναι παράλογο – είναι ένας τρόπος αυτοπροστασίας.

Q: Υπάρχει σχέση με το άγχος ή το στρες;

Α: Ναι, τα άτομα που ζουν με χρόνιο άγχος έχουν πιο ενεργοποιημένο το “νευρωνικό σύστημα συναγερμού”. Αυτό σημαίνει ότι το σώμα τους βρίσκεται σε επιφυλακή και μπορεί να αντιδρά υπερβολικά σε αισθητηριακά ερεθίσματα, όπως περίεργες υφές.

Q: Μπορεί κάποιος να “εκπαιδεύσει” τον εαυτό του να μην αντιδρά έτσι;

Α: Σε πολλές περιπτώσεις, ναι. Μέσω αισθητηριακής έκθεσης (όπως γίνεται με κάποια παιδιά με δυσκολίες αφής), μπορείς να επαναπρογραμματίσεις τον εγκέφαλο ώστε να μην ενεργοποιεί την απόρριψη τόσο έντονα. Αλλά αυτό θέλει χρόνο και εξάσκηση – και ειλικρινά, αν δεν σε ενοχλεί στην καθημερινότητα, δεν υπάρχει λόγος να το πιέσεις.

Μην απορείς αν δεν αντέχεις την υφή του εσωτερικού της μπανάνας ή τα μαξιλάρια από βελούδο δεν είσαι περίεργος/η – είσαι νευρολογικά προστατευμένος/η. Ο εγκέφαλός σου προσπαθεί να σε κρατήσει ασφαλή, ακόμα κι αν το μόνο που απειλείται… είναι η άνεσή σου.

Extra tip

Δοκίμασε να κρατάς mental σημειώσεις για τις υφές που σε ενοχλούν και παρατήρησε πότε συμβαίνει. Υπάρχει μοτίβο; Σχετίζεται με κούραση, άγχος ή φαγητό; Μερικές φορές ο οργανισμός σου απλώς προσπαθεί να σου πει κάτι.