Δεν χρειάζεται να σταματήσει να προβάλλεται μια ταινία στο σινεμά, για να καταλάβουμε ότι δίχασε. Δεν είναι ανάγκη να κοπούν οι επίμαχες σκηνές της για να αντιληφθούμε ότι σόκαρε το κοινό. Πολλές φορές αρκούν οι συζητήσεις που συνοδεύουν τον απόηχο τους. Στην Ελλάδα των προηγούμενων δεκαετιών το κοινό ήταν συντηρητικό σε θέματα που η υπόλοιπη Ευρώπη ή η Αμερική ξεπερνούσαν διαρκώς.
Αν, λοιπόν, η ταινία ήταν “προκλητική” για τη λαϊκή συνείδηση, τότε τα πράγματα έπαιρναν άλλη τροπή. Υπάρχουν φυσικά και οι περιπτώσεις των ταινιών που δεν σου δείχνουν τίποτα παραπάνω από την αλήθεια που επιδεικτικά αγνοείς.
Κουρδιστό Πορτοκάλι (1971)
Η ταινία που χαρακτηρίστηκε ως μία ωδή στην βία ανθρώπου και κράτους ταρακούνησε τις κινηματογραφικές ισορροπίες σε όλο τον κόσμο. Ο S. Kubrick κούρδισε ένα ψυχολογικό θρίλερ ώστε να φτάσει τις υψηλές νότες της παράνοιας ενός άναρχου υποκόσμου. Η συμμορία που ακολουθεί η ταινία προβαίνει με σαδιστική άνεση σε βιασμούς, ξυλοδαρμούς, κλοπές και βανδαλισμούς. Όταν η πορεία τους ανακόπτεται από τον νόμο τότε ο σαδισμός αλλάζει χέρια και ο θύτης γίνεται θύμα. Το κοινό διεθνώς, σοκαρίστηκε από το θέαμα τόσο της δράσης της συμμορίας όσο και των μεθόδων σωφρονισμού του αρχηγού της. Οι απειλές κατά της ζωής του Kubrick και η κατακεραύνωση του Τύπου οδήγησαν στην απόσυρση της ταινίας. Υπήρξαν έντονες υποψίες πως η ταινία αποτέλεσε έμπνευση για μία σειρά βίαιων περιστατικών στην Αγγλία. Το Κουρδιστό Πορτοκάλι δέχτηκε έντονη κριτική και ο Kubrick έφτασε στο σημείο να ζητήσει να ξαναπαιχτεί στους βρετανικούς κινηματογράφους αφού πεθάνει.
Jesus Christ Superstar (1973)
Το μιούζικαλ των Andrew Lloyd Webber και Tim Rice σε σκηνοθεσία Norman Jewison, χρόνια μετά την πρεμιέρα του εξακολουθεί να διχάζει. Τα γεγονότα της ζωής του Χριστού σε μορφή μιούζικαλ με χίπικη και ροκ αισθητική είναι ένας συνδυασμός που ομολογουμένως δεν περνά απαρατήρητος. Εννοείται, πως η ταινία λογοκρίθηκε και οι κινηματογράφοι δεχόντουσαν παράπονα – και όχι μόνο – από το εξαγριωμένο θρησκόληπτο κοινό. Παράλληλα, οι αντιδράσεις παγκοσμίως επεκτάθηκαν και στο θέμα του ηθοποιού που επιλέχθηκε να υποδυθεί τον Ιούδα. Η επιλογή του Carl Anderson, ενός μαύρου άνδρα, για τον ρόλο του μαθητή που πρόδωσε τον Ιησού, θεωρήθηκε ρατσιστική.
Το 2013 το μιούζικαλ ανέβηκε στο θέατρο Ακροπόλ με ένα εξαιρετικό cast Ελλήνων ηθοποιών και τραγουδιστών. 40 χρόνια μετά την πρώτη προβολή της ταινίας τίποτα δεν άλλαξε στις αντιδράσεις του κοινού. Όπως και να ‘χει το soundtrack της ταινίας και ειδικά το Heaven Οn Their Minds παραμένει διαχρονικό αριστούργημα.
Άγγελος (1982)
Ο Άγγελος είναι η πρώτη ταινία που ασχολήθηκε με το θέμα της ομοφυλοφιλίας και της τρανς κοινότητας στην Ελλάδα. Τόσο ο Τύπος όσο και η πολιτική ηγεσία δεν αντιμετώπισε την ιδέα της ταινίας ιδιαίτερα θερμά. Ο δημιουργός της, Γ. Κατακουζηνός, βασίστηκε στην πραγματική δολοφονία ενός 22χρονου ναύτη από τον 19χρονο σύντροφο του. Όπως είχε πει σε συνέντευξη του, πρώτη φορά ο δολοφόνος είχε προσιτή και γλυκιά μορφή και όχι το θύμα. Η πραγματική ιστορία παραποιήθηκε κατά την κινηματογραφική της μεταφορά όμως η βάση παρέμεινε κοινή. Παρά τα εμπόδια και τον φόβο της κοινωνικής αντίδρασης από την προπαγάνδα των μέσων η ταινία γνώρισε εισπρακτική επιτυχία. Το κοινό στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης την καταχειροκρότησε και της χάρισε τρία βραβεία. Ωστόσο, και πάλι οι αντιδράσεις επεκτάθηκαν καθώς η ταύτιση ενός ομοφυλόφιλου άνδρα με δολοφόνο θορύβησε τα μέλη της Λ.Ο.Α.Τ. κοινότητας.
Agorá – Δεσμώτες (2020)
Και φτάνουμε στο σήμερα με κάτι εντελώς διαφορετικό. Μία πολύ ιδιαίτερη περίπτωση ντοκιμαντέρ που θα έπρεπε να μην αγνοούμε την ύπαρξή του. Οι Δεσμώτες του Γ. Αυγερόπουλου ήρθαν 5 χρόνια μετά το Agorá – Από τη Δημοκρατία στις Αγορές. Αν η πανδημία είχε βραδύτερους ρυθμούς το ντοκιμαντέρ θα παιζόταν για πολύ περισσότερο καιρό στους κινηματογράφους, όπως του άξιζε. Ένα παζλ κρίσιμων στιγμών της χώρας σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο από το 2015 έως το 2019. Άγνωστα οπτικοακουστικά ντοκουμέντα από τις διαπραγματεύσεις και την περίοδο του Δημοψηφίσματος έως τις δολοφονίες Παύλου Φύσσα και Ζακ Κωστόπουλου. Η κάμερα βρισκόταν τόσο κοντά σε όλα με αποτέλεσμα να αισθάνεσαι σαν να τα βλέπεις με γυαλιά που ξεθολώνουν το τοπίο.
Η καταγραφή όλων αυτών των γεγονότων εκ των έσω είναι κάτι παραπάνω από ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ. Συζητήσεις επί συζητήσεων μπορούν να ξεκινήσουν από τα πρώτα κιόλας λεπτά του. Οι αλήθειες του προσφυγικού, η ωμή βία, ο εμπαιγμός των Ευρωπαίων προς την ελληνική ηγεσία. Όλα έως τώρα ήταν απλά τίτλοι εφημερίδων. Μετά από αυτό το ντοκιμαντέρ όμως θεωρούνται γεγονότα με αδιάσειστα στοιχεία. Έπειτα από την προβολή του η πραγματικότητα που τα μέσα μας παρουσίαζαν για χρόνια καταλήγει να μοιάζει με ελλιπές trailer.
