vive la différence

Λένε πως τα παιδιά είναι ο πιο σκληρός κριτής και έχουν δίκιο. Τις περισσότερες φορές όμως, αυτό δεν αλλάζει καθώς μεγαλώνουμε. Αντί να αναγνωρίζουμε το διαφορετικό και να το σεβόμαστε, βρίσκουμε πιο εύκολο να το επικρίνουμε και να το χλευάζουμε. Δεν είναι λοιπόν μόνο τα παιδιά που κρίνουν αλλά οι άνθρωποι που από μικροί μαθαίνουμε να μειώνουμε ότι είναι αλλιώτικο από το «φυσιολογικό» και να το βάζουμε στη γωνία γιατί το να το κατανοήσουμε είναι μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο και θέληση. Σήμερα, 6 Μαρτίου, έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Σχολικού Εκφοβισμού ή αλλιώς Bullying, όμως αυτό που ξεκινάει στο σχολείο μπορεί να ακολουθεί κάποιον, είτε θύτη είτε θύμα, για την υπόλοιπη ζωή του. Αυτό το άρθρο δεν γράφτηκε για το bullying, αλλά για το διαφορετικό. 

Σηκώνεις το χέρι, δείχνεις κάποιον και γελάς, τόσο απλό αλλά και τόσο επικίνδυνο ταυτόχρονα. Είσαι από άλλη χώρα, έχεις μεγάλα αυτιά, είσαι χοντρός, δεν ξέρεις να παίζεις ποδόσφαιρο, φοράς γυαλιά, είσαι γυναίκα, είσαι μαύρος, είσαι φυτό, είσαι ομοφυλόφιλος, είσαι άσχημη…λέξεις απλές και τόσο δυνατές που όταν μπαίνουν στη σειρά πυροβολούν τον αποδέκτη τους. Ο σκοπευτής αυτών των λέξεων καραδοκεί στη γωνία για να τραυματίσει το θήραμα για δική του ευχαρίστηση και μόνο. Όλοι μας έχουμε βρεθεί και στις δυο θέσεις, όλοι μας έχουμε πυροβοληθεί και έχουμε πυροβολήσει, γιατί πολύ απλά όλοι μας διαφέραμε κάποια στιγμή από το γενικό κανόνα. Αυτή η νόρμα που καθορίζει τις ζωές μας και ορίζει τι είναι φυσιολογικό και τι όχι, αυτή είναι που προκαλεί το bullying, τον εκφοβισμό, τον χλευασμό και τον ρατσισμό στο μη διαφορετικό, σύμφωνα με τα δικά της κριτήρια. Γεννιόμαστε και μας μεγαλώνουν για να φτιάξουμε την ζωή μας σύμφωνα με ένα πρότυπο που προβάλλεται στην τηλεόραση με την ευγενική χορηγία της κοινωνίας. Εμείς υπακούμε σε αυτό σαν καλά στρατιωτάκια και όταν κάποια στιγμή πιάσουμε τον εαυτό μας να είναι ή να θέλει κάτι διαφορετικό από αυτό που πρέπει, τότε έχουμε δυο επιλογές. Η πρώτη είναι να κρύψουμε αυτό που πραγματικά είμαστε και να σκύψουμε το κεφάλι και η δεύτερη να υψώσουμε το ανάστημά μας και να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας. Στην πρώτη περίπτωση ίσως εξελιχθούμε στον θύτη που πυροβολεί αυτόν που επέλεξε να μην υπακούσει, γιατί βαθιά μέσα μας θα τον ζηλεύουμε που τόλμησε να κάνει αυτό που εμείς φοβηθήκαμε. Τον μειώνουμε και τον περιθωριοποιούμε για να πάρουμε εκδίκηση για τα δικά μας όνειρα και θέλω που αφήσαμε στην άκρη όταν επιλέξαμε να ακολουθήσουμε την ροή της μάζας. Στη δεύτερη περίπτωση ξέρουμε πως ο δρόμος που διαλέξαμε δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα αλλά με αγκάθια, αν όμως υπερασπιστούμε την διαφορετικότητά μας με δύναμη στο τέλος αυτού του δρόμου διακρίνουμε το φως της επιβράβευσης. Αυτός που θα βρεθεί όμως στην δεύτερη περίπτωση είναι πολύ εύκολο να λυγίσει και να πέσει από το όπλο της νόρμας, του οποίου τις σφαίρες γεμίζουν ο ρατσισμός και ο εκφοβισμός. Δεν είναι όλοι το ίδιο δυνατοί και δεν μπορούν όλοι να ξανασηκωθούν μετά από τέτοιες επιθέσεις. Παραδείγματα και ιστορίες βρίσκονται παντού γύρω μας καθημερινά και δυστυχώς δεν έχουν όλα χαρούμενο τέλος, γιατί τις περισσότερες φορές είναι πολύ δύσκολο να αντέξεις τον πόλεμο. Δεν έγινε και τίποτα που τον μείωσα. Σιγά δεν καταλαβαίνει αυτός. Μια πλάκα κάναμε, δεν τον σκότωσα κιόλας. Ίσως τελικά μέσα του να σκοτώθηκε και να σημαδεύτηκε για την υπόλοιπή ζωή του όμως εμείς δεν είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε γιατί αντί να τον ρωτήσουμε επιλέξαμε να τον δακτυλοδείξουμε. Η απάντηση είναι έτσι μας έμαθαν, έτσι μας μεγάλωσαν ή μήπως τελικά η πραγματική αλήθεια είναι πως έτσι επιλέξαμε να νομίζουμε πως έγινε; Επιλέξαμε να λέμε αυτή την εκδοχή στον εαυτό μας γιατί πάντοτε είναι πιο εύκολο να κατηγορήσεις κάποιον άλλο για την δική σου κατάσταση. Ναι το bullying, ο εκφοβισμός, ο ρατσισμός ή όπως αλλιώς επιλέξουμε να ονομάσουμε τον πόλεμο προς το διαφορετικό, δεν ξεκινάει από το σχολείο αλλά από την στιγμή που γεννιόμαστε και μας ακολουθεί σε όλη την ζωή μας. Παραμονεύει στη γωνία για να μας πυροβολήσει αν ξεστρατίσουμε από την πορεία που χάραξαν οι άλλοι για εμάς. Ναι, έτσι μας έμαθαν, αλλά έρχεται κάποια στιγμή στη ζωή μας που θα το καταλάβουμε και από εκεί και πέρα είναι στο δικό μας χέρι αν θα συνεχίσουμε να είμαστε συνένοχοι ή αν θα το αλλάξουμε και τελικά θα σεβαστούμε το διαφορετικό. Η επιλογή είναι στο χέρι μας και στα όπλα που εμείς διαθέτουμε για να αμυνθούμε και να επιτεθούμε. Η επιλογή είναι στο πόσο δυνατοί είμαστε να υπερασπιστούμε την διαφορετικότητα μας και τα θέλω μας. Η επιλογή είναι στο αν θα κλείσουμε τα μάτια σε όσους μας πυροβολούν και δώσουμε το χέρι στους συμμάχους γιατί πάντα υπάρχουν κάποιοι που θα μας στηρίζουν. Η επιλογή είναι στο αν θα φτιάξουμε το δικό μας σενάριο για τη ζωή ή αν θα αρκεστούμε σε κόπιες άλλων. Η επιλογή είναι δική μας, γιατί όλοι ζούμε κάτω από τον ίδιο ουρανό, αλλά δεν έχουμε όλη την ίδια Ιθάκη.