Τώρα που κόπασε λίγο ο χείμαρρος του Charlie Hebdo αναρωτηθήκαμε ποιες πραγματικές είναι οι δουλειές ενός κομιξά, που βρίσκει δουλειά, που σπουδάζει, πόσο δύσκολο είναι και τι διαφορές έχει από άλλα παρακλάδια καλλιτεχνίας όπως της εικονογράφησης. Τι κάνει ένας εικονογράφος και ποιες οι διαφορές του από έναν γελοιογράφο; Θα τα βρεις όλα παρακάτω από τις απαντήσεις του Νικόλα Στεφαδούρου και της Αλεξίας Λουγιάκη.

Ο Νικόλας Στεφαδούρος (Stef…) γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου ανυπομονώντας να ξετυλιχτεί μπροστά του μια τεράστια καριέρα… στα κόμικς.

Έχει κάνει κόμικς για τα περιοδικά “ΤΑ ΣΑΪΝΙΑ”,  “Σπίτι & Κόσμος”,  “Διατροφούληδες”, “Παναιγύπτια”, “FROG”, “ΑΦΗΓΗSEE” κ.α., έχει σχεδιάσει  tshirt, μαγιό,  έχει εικονογραφήσει επιτραπέζια παιχνίδια για την “Desyllas Games”, βιβλία, εξώφυλλα CD κλπ, και αυτό το διάστημα σχεδιάζει tshirts για την www.teesney.com, κόμικς για το www.socomic.gr και εικαστικά για παιχνίδια της Sportnews. Περισσότερα στον ιστότοπό του: www.stefadouros.gr

– Νικόλα ποια είναι η δουλειά ενός κομιξά;

Ο “κομιξάς” (ή “κομίστας” ή “comic artist”) παίρνει στα χέρια του το σενάριο (αν δεν το έχει γράψει ο ίδιος), φαντάζεται εικόνες, χωρίζει την ιστορία σε σκηνές, αποφασίζει την οπτική γωνία της κάμερας σε κάθε σκηνή, δίνει πνοή στα πρόσωπα των χαρακτήρων, παίζει τους ρόλους, και όλα αυτά πάνω σε ένα χαρτί! Θυμίζει λίγο ταινία δηλαδή, με μικρό budget. Η δουλειά του είναι λίγο σκηνοθέτης, λίγο φωτογράφος, λίγο ηθοποιός, μοντέρ, σεναριογράφος καμιά φορά, λίγο απ’ όλα. Δίνεις ζωή σε μια ολόκληρη ιστορία στο χαρτί, με σκοπό να ψυχαγωγήσεις τους αναγνώστες.

– Ποια είναι η διαφορά ενός εικονογράφου από έναν κομιξά;

Θα απαντήσω με ένα παράδειγμα. Ο συγγραφέας ενός βιβλίου θα προσεγγίσει έναν εικονογράφο προτείνοντάς του να εικονογραφήσει το βιβλίο του, δηλαδή να εμπνευστεί από το βιβλίο και να φτιάξει μια σειρά από εικόνες που θα συνοδεύουν το βιβλίο, εξυπηρετώντας το θέμα της ιστορίας, ή απλά ένα εξώφυλλο, κάτι που να τραβήξει το μάτι του επίδοξου αγοραστή. Ο κομιξάς από την άλλη θα κληθεί να μετατρέψει ολόκληρη την ιστορία σε κόμιξ. Ο εικονογράφος δεν θα αφηγηθεί την ιστορία, θα της δώσει το κάτι παραπάνω μέσα από την οπτική απεικόνιση. Ο κομιξάς θα την ξαναφτιάξει από την αρχή με βάση την δική του οπτική, ή τις κατευθύνσεις του συγγραφέα.

– Οι ιστορίες των κόμιξ με ποια σειρά προκύπτουν; Πρώτα το σχέδιο και μετά η ιστορία ή το αντίθετο;

Επειδή όπως είπα και παραπάνω, η διαδικασία θυμίζει λίγο ταινία, ναι χρειάζεται να έχεις ένα σενάριο πρώτα. Να καθίσεις να σχεδιάσεις τους χαρακτήρες σου. Να οργανώσεις της σκηνές σου, να κάνεις πολλά πολλά… ΠΟΛΛΑ προσχέδια και όταν ποια είναι έτοιμες οι σελίδες σου με το μολύβι, να τις “μελανώσεις”, να τις χρωματίσεις, και να βάλεις τα μπαλονάκια με τα κείμενα. Παλιότερα γίνονταν όλα στο χέρι, τώρα όλο και περισσότεροι σχεδιάζουμε κυρίως στον υπολογιστή. Φυσικά υπάρχουν και κόμιξ χωρίς σενάριο, αλλά όταν μιλάμε για επαγγελματικές δουλειές νομίζω ότι δύσκολα θα βρούμε κόμιξ που βασίζεται στον αυτοσχεδιασμό.

– Πως μπορεί να δουλέψει κάποιος που κάνει comics; Και πως είναι η συγκεκριμένη αγορά εργασίας; Πως πληρώνεται;

Χμ… η δυσκολία με βάση τα ελληνικά δεδομένα είναι ότι δεν βρίσκεις εύκολα δουλειές ως κομιξάς που να πληρώνουν. Οκ, ας πούμε ότι βρήκες ένα περιοδικό και τους κάνεις 1-2 σελίδες κόμιξ τον μήνα πχ. Ας πούμε ότι σε πληρώνουν κιόλας.  Δεν επιβιώνεις. Υπάρχει και μια γενική τάση να σου λένε “έλα που θες και λεφτά γι’ αυτό, αφού θα φανεί το όνομά σου, θα σε διαβάσει κόσμος”, που δυστυχώς κάποιοι το αποδέχονται (έχω κάνει κι εγώ το λάθος στο παρελθόν), και υποβαθμίζει τη δουλειά μας. Είναι σαν να λες σε μηχανικό “δεν θα σε πληρώσω για το σπίτι που θα μου φτιάξεις, αλλά θα φανεί η δουλειά σου”… Στο εξωτερικό είναι καλύτερα τα πράγματα, και ευτυχώς υπάρχουν αρκετοί ταλαντούχοι Έλληνες δημιουργοί που έχουν καταφέρει να δουλέψουν έξω, και προσωπικά τους βγάζω το καπέλο, γιατί αν σκεφτεί κανείς το πόσο πίσω είναι το δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα στον τομέα κόμιξ, ε τότε αυτά τα παιδιά είναι μάγκες.

Σε κάθε περίπτωση, ως κομιξάς συνήθως δουλεύεις ως ελεύθερος επαγγελματίας, με τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών, και το μεγάλο ευτύχημα είναι ότι μπορείς άνετα να δουλέψεις και από το σπίτι σου ακόμα και αν ο πελάτης σου είναι στις ΗΠΑ! Υπάρχουν φυσικά και περιπτώσεις μισθωτών, in-house εικονογράφων πχ, αλλά συνήθως έχουμε να κάνουμε με μπλοκάκι. Προφανώς πληρώνεσαι όπως κάθε ελεύθερος επαγγελματίας.

– Σαν παιδί σκίτσαρες παντού;

Μου άρεσε να ζωγραφίζω και να σκέφτομαι ιστορίες δικές μου που να ακολουθούν τα σχέδια.

– Tι περιλαμβάνει η καθημερινότητα ενός σκιτσογράφου;

Σκίτσα και σχέδια για διάφορες δουλειές. Ενημέρωση της κοινωνικής και πολιτικής καθημερινότητας. Αρκετή παρατήρηση του κόσμου μας.

– Η έμπνευση από που προέρχεται;

Για τον καθένα μας είναι διαφορετική η πηγή έμπνευσης. Για εμένα μπορεί να έρθει από το οτιδήποτε.Ένα τραγούδι, ένα συναίσθημα, ένα χρώμα, από τη φύση, από την καθημερινότητα στην πόλη.

– Στην Ελλάδα ποιο είναι το παρόν και ποιο το μέλλον για έναν σκιτσογράφο;

Για κάποιον που αγαπάει τη δουλειά του πάντα υπάρχουν ευκαιρίες και όχι μόνο στη χώρα του. Στην Ελλάδα την παρούσα στιγμή υπάρχει μια εργασιακή αβεβαιότητα σε όλα τα επαγγέλματα η οποία όμως δεν πρέπει να αποθαρρύνει τους νέους.

– Τι δεξιότητες πρέπει να έχει κάποιος για να γίνει σκιτσογράφος;

Αν θέλει να γίνει γελοιογράφος, σίγουρα καυστικό πνεύμα και έξυπνες ιδέες παρά τόσο καλό σχέδιο. Όσον αφορά την εικονογράφηση και τα κόμιξ απαιτείται και αρκετά καλό σχέδιο. Ικανότητα σχεδίου και πολύ φαντασία.

– Τι πρέπει να κάνεις ένας 18χρονος που ξέρει ότι σκιτσάρει καλά; Που πρέπει να απευθυνθεί;

Μπορεί να απευθυνθεί σε κάποια σχολή σκίτσου – εικονογράφησης και κόμικ στην Ελλάδα.

– Τι είναι το πιο παράξενο που έχει προκύψει στην δουλειά σου;

Μέχρι στιγμής δεν έχει προκύψει κάτι παράξενο. Έχω αρκετό δρόμο μπροστά μου.

– Ειστε όντως χαμένοι όλοι μέρα μέσα σε κόμιξ και παρόμοια πράγματα;

Είμαστε κανονικοί άνθρωποι όπως όλοι. Είναι ένα κανονικό επάγγελμα που απαιτεί τις ώρες ενασχόλησής με αυτό και την εξέλιξή του. Χαμένοι σε κόμικ, ταινίες και μουσική είναι και άνθρωποι που δεν ασχολούνται με τα καλλιτεχνικά απλά βρίσκουν εκεί διέξοδο.

– Ισχύει ότι οι σκιτσογράφοι ”δεν μεγαλώνουν ποτέ;

Όσο μπορεί να «μην μεγαλώσει ποτέ» κάποιος υδραυλικός, μηχανολόγος, οδοντίατρος, δικηγόρος.

– Και τελικά ποια είναι η διαφορά ενός σκιτσογράφου από εναν γελοιογράφο ή έναν κομιξά;

Ο σκιτσογράφος είναι μια πιο ευρεία έννοια. Σκιτσογράφος είναι και ο γελοιογράφος και ο κομιξάς. Ο γελοιογράφος παίρνει θέση σε καθημερινά κοινωνικά και πολιτικά θέματα χρησιμοποιώντας τα σκίτσα του αποδίδοντας έτσι τις σκέψεις και το χιούμορ του. Ο κομιξάς αποδίδει μια ιστορία, σε καρέ και ίσως αυτοτελή σελίδες ή μυθιστόρημα με εικονες.