«Μερικές φορές η μοίρα μας μετατρέπει σε όργανα των σχεδίων της, μας καθιστά συνένοχους της απανθρωπιάς της χωρίς να το συνειδητοποιούμε»

Το ιδιαίτερο μυθιστόρημα του Diego Marani με τίτλο Νέα φινλανδική γραμματική που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αιώρα, είναι μια λογοτεχνική έκπληξη που τοποθετεί ευρηματικά την γλώσσα εκεί ακριβώς που δικαιωματικά της αξίζει να βρίσκεται: στο υψηλότερο βάθρο του ορισμού της ανθρώπινης ταυτότητας.

Το 1943, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και ενώ η Ευρώπη βρίσκεται σε διαρκή αναταραχή, οι ναύτες ενός γερμανικού πλοίου βρίσκουν πάνω σε μια προβλήτα στην Τεργέστη, έναν αναίσθητο άντρα, χωρίς ταυτότητα και τον περιμαζεύουν. Είναι σοβαρά τραυματισμένος στο κεφάλι και όταν μετά από κάποιο διάστημα θα αρχίσει να συνέρχεται, σταδιακά θα αντιληφθεί ότι δεν έχει χάσει απλά την μνήμη του αλλά και κάθε ικανότητα κατανόησης οποιασδήποτε γλώσσας. Αυτός ο άντρας ενώ είναι σε θέση να αντιληφθεί τους ήχους που κάνει ο συνομιλητής του, αδυνατεί να αντιστοιχήσει μέσα στο κεφάλι του αυτούς τους ήχους σε λέξεις που εκπροσωπούν συγκεκριμένες έννοιες. Είναι ένας άνθρωπος χωρίς ταυτότητα. Ο γιατρός που τον αναλαμβάνει, εικάζει από μια ετικέτα που θα βρεθεί πάνω στα ρούχα του ότι είναι Φινλανδός και έτσι ξεκινάει μια συντονισμένη προσπάθεια ώστε γρήγορα να μπορέσει να ξαναμάθει την γλώσσα του από το μηδέν και να επιτευχθεί η επανένταξή του σε μια κάποια κανονικότητα.

Εκείνο που ιντριγκάρει τον αναγνώστη από την πρώτη κιόλας σελίδα αυτού του βιβλίου, είναι το πέπλο μυστηρίου που μπορεί εύκολα να ψυχανεμιστεί στην εξομολογητική διάθεση του αφηγητή όταν στον πρόλογο κιόλας, θα παραδεχτεί δημόσια το μερίδιο ευθύνης που φέρει στη δυσμενή έκβαση αυτής της αφήγησης. Είναι μια σχεδόν αγωνιώδης προσπάθεια να επικοινωνήσει σε όλους τι ακριβώς συνέβη εκείνη την περίοδο και κάτω από ποιές δύσκολες συνθήκες πάρθηκαν ορισμένες παρορμητικές και αυθαίρετες αποφάσεις που επέδρασαν καθοριστικά στην μετέπειτα πορεία της ζωής του πρωταγωνιστή αυτής της ιστορίας.

Το μυθιστόρημα του Marani είναι ευρηματικό και διαθέτει ένα εξαιρετικό τέμπο που καθηλώνει με έναν τρόπο εθιστικό τον αναγνώστη. Η γλώσσα, είναι το υπόστρωμα που επιλέγει ο συγγραφέας να χρησιμοποιήσει για να επικοινωνήσει τις απόψεις του πάνω στις ολέθριες συνέπειες του πολέμου που πάντα έχει θύματα και αφήνει τα σημάδια του ανεξάρτητα αν ανήκει κάποιος στο στρατόπεδο των νικητών ή των νικημένων. Τα πρώτα αναμενόμενα αποτελέσματα μιας πολεμικής αντιπαράθεσης είναι συνήθως η καταμέτρηση των ανθρώπινων ζωών που θυσιάζονται και οι τραυματίες. Η απώλεια που σωματοποιεί πάνω στο κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας του ο συγγραφέας όμως είναι της γλώσσας. Δεν αναφέρομαι στην απώλεια της ικανότητας κάποιου να γράψει ή/και να διαβάσει σε ορισμένη γλώσσα που αποτελεί μια δεξιότητα εκπαίδευσης και τεχνικής αλλά την απώλεια της μητρικής γλώσσας που καθορίζει την ταυτότητα και την μνήμη κάθε ανθρώπου.

Αυτό το ευφάνταστο βιβλίο είναι πραγματική απόλαυση για τον αναγνώστη. Η χρήση του γραπτού λόγου είναι υπέροχη όπως και το πλήθος των νοηματικών του εικόνων ενώ υπάρχει άφθονος φιλοσοφικός στοχασμός που δένει εξαιρετικά με την ιστορική τεκμηρίωση. Είναι ένα άρτια δομημένο ψυχολογικό θρίλερ εσωτερικής αναζήτησης που με τρυφερότητα προσεγγίζει τον ψυχισμό ενός ανθρώπου που έχει χάσει τον προσανατολισμό του. Αυτό το υπέροχα μεταφρασμένο μυθιστόρημα, ανοίγει ένα παράθυρο σε όποιον τι διαβάσει, στον τρόπο που αντιλαμβάνεται και προσδιορίζει το εξαιρετικό εργαλείο της γλώσσας ξεδιπλώνοντας παράλληλα με τον καλύτερο τρόπο και την απέραντη δυναμική που ως εργαλείο διαθέτει.