Τον όρο γενοκτονία διατύπωσε πρώτος ο Πολωνός δικηγόρος Raphael Lemkin το 1944, στην προσπάθεια του να ενσωματώσει σε μια λέξη τα δεινά που υπέστησαν οι Εβραίοι της Γηραιάς Ηπείρου κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε εμάς τους Έλληνες ενδέχεται να θυμίζει τραύματα όπως τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και το άκουσμα του να μοχλεύει νωπές πληγές. Αλλά και διεθνώς, η χρήση του όρου γενοκτονία, συνεπάγεται αρχικά ένα μούδιασμα ή ίσως μια άρνηση της πραγματικότητας και όταν πια καταστεί σαφές ότι αυτή είναι η σωστή λέξη για να περιγράψει μια κατάσταση, οδηγεί σε ένα αποφασιστικό «ποτέ ξανά». Αυτό ειπώθηκε μετά το Ολοκαύτωμα και μετά τη Ρουάντα. Μήπως το ίδιο θα συμβεί και με τους Ροχίνγκια;

Ποιοι είναι οι Ροχίνγκια;

Πρόκειται για μια μουσουλμανική εθνοτική ομάδα 1.000.000 ανθρώπων, η οποία ζει στην ως επί το πλείστο βουδιστική Μιανμάρ. Έχει πολλάκις χαρακτηριστεί ως «η πιο διωγμένη μειονότητα στον κόσμο» και μάλλον όχι άδικα. Από το 1982, οι Ροχίνγκια θεωρούνται απάτριδες, καθώς στερούνται ιθαγένειας. Δεν τους επιτρέπεται η μετακίνηση χωρίς έγκριση από την κυβέρνηση, δεν έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας, στην εκπαίδευση, στην υγεία και υφίστανται περιορισμό σε ζητήματα γάμου αλλά και γεννήσεων.

Αύγουστος 2017

Με αφορμή τις συγκρούσεις ανταρτών των Ροχίνγκια με τις κυβερνητικές δυνάμεις της Μιανμάρ, τον προηγούμενο Αύγουστο, οι πρώτοι γίνονται θύματα φρικαλεοτήτων και οι δεύτεροι κατηγορούνται για συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Καθημερινά γίνονται καταγγελίες για βιασμούς, βασανιστήρια, εμπρησμούς και δολοφονίες που ο ΟΗΕ διατείνεται πως στόχο έχουν την εξολόθρευση των Ροχίνγκια ως σύνολο και με Έκθεση του τα καταδικάζει, χαρακτηρίζοντας τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Οι κυβερνητικές αρχές της χώρας ισχυρίζονται ότι πολεμούν ενάντια σε τρομοκράτες. Εντούτοις, η ηγέτιδα της Μιανμάρ, Αουνγκ Σαν Σούου Κίι, απαντά πως «η λέξη εθνοκάθαρση είναι πολύ υπερβολική» για να χαρακτηρίσει τη βίαιη μεταχείριση των Ροχίνγκια.

Και τώρα;

Οι Ροχίνγκια σχηματίζουν τεράστιες μεταναστευτικές ροές προς γειτονικές χώρες. Σχεδόν μισό εκατομμύριο ζει σε αυτοσχέδια στρατόπεδα στο Μπαγκλαντές. Κινδυνεύουν από την έξαρση της διφθερίτιδας μη έχοντας πρόσβαση σε δομές υγείας, ενώ η προσέγγιση τους από δημοσιογράφους και οργανώσεις αρωγής είναι περιορισμένη με την αφορμή ότι «βοηθούν τους τρομοκράτες».

Μήπως εν τέλει το να βαφτίζεις κάποιον τρομοκράτη είναι μια πολύ βολική δικαιολογητική βάση για να σκοτώνεις αθώους; Μήπως μένοντας άπραγος μπροστά σε μια αδικία, έχεις ήδη πάρει το μέρος του τυράννου;